Rusia po vë bast mbi energjinë bërthamore në një përpjekje për të forcuar ndikimin e saj global dhe për t’u çliruar nga izolimi në rritje diplomatik dhe ekonomik i shkaktuar nga pushtimi i saj në Ukrainë.
Para luftës, Moska përbënte rreth 50% të të gjitha marrëveshjeve ndërkombëtare për ndërtimin e termocentraleve dhe reaktorëve bërthamorë dhe kishte një pozitë dominuese në tregun botëror, ndërsa konkurrentët e saj kryesorë, Kina, Franca, Japonia, Koreja e Jugut dhe SHBA përbënin një total prej 40%.
Tani Rusia po ndërmarr hapa të mëdhenj, duke përfshirë ndërtimin e termocentralit të parë bërthamor në Turqi, i cili pritet të fillojë të prodhojë energji elektrike këtë vit, dhe termocentralin e parë bërthamor në Bangladesh, me një kosto të vlerësuar prej 12 miliardë dollarësh, një nga projektet më të mëdha të infrastrukturës në vendin aziatik me 170 milionë banorë.
Për qeverinë e Bangladeshit, termocentrali 2,400 MË do të mbushë boshllëqet dhe ndërprerjet e energjisë elektrike që po dëmtojnë ekonominë. Por për Moskën, projekti i shërben një qëllimi tjetër: të lidhë dy vendet për dekada dhe të zgjerojë ndikimin e Kremlinit në Bangladesh, siç ka bërë me vendet e tjera që nuk kishin aftësi bërthamore.
Gjatë gjithë sundimit të Putinit, gazi natyror dhe nafta kanë qenë mjetet e tij më të rëndësishme të negociatave gjeopolitike, por pushtimi i Ukrainës ka ndryshuar peizazhin.
Largimi i BE-së nga nga energjia ruse e kombinuar me shpërthimet e gazsjellësit Nord Stream e kanë privuar Kremlinin nga tregu më i rëndësishëm i eksportit. Por sanksionet deri më tani nuk e kanë penguar sektorin e energjisë bërthamore, i cili po pengon përpjekjet perëndimore për të izoluar regjimin e Putinit.
Rusia është e përfshirë në të paktën 1/3 e reaktorëve të rinj që po ndërtohen aktualisht në mbarë botën, duke përfshirë Kinën, Indinë, Iranin dhe Egjiptin, një fenomen që ka alarmuar Perëndimin dhe SHBA-në në veçanti.
Muajin e kaluar Biden ndaloi importet e uraniumit të pasuruar nga Rusia, dhe vitin e kaluar pati një lëvizje nga SHBA, Britania e Madhe, Japonia, Kanadaja dhe Franca për të formuar aleancën bërthamore ‘Sapporo 5’.
Marrëdhëniet që Rusia po ndërton përmes projekteve bërthamore shkojnë përtej edhe kontratave të gjata për furnizimin e gazit natyror me tubacioe.
Termocentralet bërthamore kërkojnë rreth 10 vjet për t’u ndërtuar, me jetëgjatësi të reaktorit prej 60 vjetësh për termocentralet më të rinj. Përgatitjet për çmontimin, përfshirë heqjen e pjesëve radioaktive, zgjasin 10-20 vjet të tjera dhe kërkojnë fonde të konsiderueshme.
Avantazhi i Rusisë është financimi, një nga sfidat më të mëdha për kompanitë perëndimore.
Shumë nga bankat perëndimore të zhvillimit, si Banka Botërore ose Banka Aziatike për Zhvillim, përjashtojnë në mënyrë specifike financimin bërthamor për shkak të kundërshtimit nga aksionerët kryesorë, përfshirë Gjermaninë.
Dhe ndërsa shqetësimet po rriten se Rusia dhe Kina do të dominojnë industrinë globale, kanë kaluar më shumë se 60 vjet që kur banka miratoi për herë të fundit financimin për projektet e energjisë bërthamore.
/abcnews.al
