Përpjekja për vrasjen e kryeministrit sllovak Robert Fico më 15 maj ka shkaktuar një valë tronditëse në Europë.
Fatkeqësisht, vrasjet politike nuk janë të padëgjuara në këtë pjesë të botës, pasi vetë Sllovakia vazhdon të jetë në ankth nga vrasja e vitit 2018 e gazetarit investigativ Jan Kuciak, një akt që çoi në rënien e një qeverie të mëparshme të udhëhequr nga Fico.
Megjithatë, sulmet e kësaj mënyre ndaj politikanëve janë të rralla (jashtë vendeve post-sovjetike).
Nuk ka pasur një sulm ndaj një figure kaq të nivelit të lartë sa Fico në disa dekada. I dyshuari për të shtënat është arrestuar, por mbetet ende herët për të spekuluar për një motiv të mundshëm.
Por tentativa për vrasje e kryeministri sllovak, sigurisht do të ketë një ndikim masiv në politikën sllovake dhe madje edhe të Bashkimit Europian.
Edhe para ngjarjeve të 15 majit, atmosfera politike në Sllovaki ka qenë mjaft e tensionuar.
Fico dhe partia e tij Smer kanë dominuar kryesisht skenën politike në vend që nga vitet 2000. Para mandatit të tij aktual, i cili filloi në vitin 2023, ai drejtoi qeverinë nga 2006 në 2010 dhe nga 2012 në 2018.
Fico është një politikan i qendrës së majtë. Por në shumë mënyra politika e tij populiste dhe nacionaliste ngjan më shumë me atë të Viktor Orban, kryeministrit autoritar të ekstremit të djathtë të Hungarisë.
Smer është anëtar i Partisë së Socialistëve Europianë në Parlamentin Europian, por anëtarësimi i saj u pezullua në fund të vitit 2023 për shkak të lëvizjes së saj djathtas.
Veçanërisht (përsëri njësoj si Orban), Fico konsiderohet si një nga udhëheqësit politikë më pro-rusë në Europë. Ai e drejtoi fushatën e tij zgjedhore 2023 në një platformë për t’i dhënë fund mbështetjes financiare dhe ushtarake të Sllovakisë për Ukrainën.
Margarita Simonyan, redaktore e RT, pretendoi se Ukraina “duhet fajësuar” për të shtënat.
E rëndësishmja, aktualisht nuk është zbuluar asnjë provë që lidh Ukrainën me sulmin. Presidenti Volodymyr Zelenskyy e ka dënuar personalisht sulmin dhe ka shprehur shpresën e tij për gjendjen e Ficos dhe solidaritetin me popullin e Sllovakisë.
Ka implikime të brendshme dhe rajonale në vazhdën e këtij sulmi.
Për Sllovakinë, ka të ngjarë që tensionet në vend të rriten. Fushatat zgjedhore janë zhvilluar gjithnjë e më shumë në mjedise të ngarkuara që nga hera e parë që Fico erdhi në pushtet në 2006 në një koalicion me dy parti joliberale dhe nacionaliste, Partinë Kombëtare Sllovake dhe Lëvizjen për një Sllovaki Demokratike.
Ky ishte veçanërisht rasti në zgjedhjet e vitit 2023, ku rreshtimi i Sllovakisë në Luftën Rusi-Ukrainë ishte një shqetësim kryesor.
Në një studim të Eurobarometrit rreth asaj kohe, lufta u vlerësua si çështja më e rëndësishme me të cilën përballet vendi, por me gati 50-50 ndarje në mbështetje ose për ofrimin ose kundërshtimin e ndihmës për Ukrainën.
Ky polarizim tashmë ka filluar të shfaqet në mënyrën se si politikanët, si në anën e qeverisë ashtu edhe në opozitë i janë përgjigjur tentativës për vrasje
Ministri i Brendshëm Matush Šutaj-Eštok pretendoi se sulmi ishte qartësisht “i motivuar politikisht” dhe se vendi qëndronte në prag të “luftës civile”.
Në mënyrë shqetësuese, në një vend me një histori të fundit të dhunës ndaj gazetarëve, si Šutaj-Eštok ashtu edhe kolegu i tij Lubos Blaha kanë fajësuar “mediat liberale” të vendit për nxitjen e urrejtjes.
Duke pasur parasysh këto komente dhe gjendjen e paqëndrueshme të lirisë së medias në të gjithë rajonin e Vishegradit, që përfshin Republikën Çeke, Hungarinë, Poloninë dhe Sllovakinë nuk do të ishte befasuese kjo formë goditje.
Përpara sulmit, Fico po përgatitte tashmë planet për të vendosur transmetuesin kombëtar sllovak nën kontrollin e qeverisë, duke shkaktuar protesta nga publiku. Me të drejtë do të ketë shqetësime për potencialin që demokracia sllovake të vihet nën presion.
Sërish këtu, Fico ishte përfshirë në një luftë fjalësh me gjykatën supreme të kombit përpara sulmit dhe kishte paralajmëruar se po monitoronte nga afër situatën.
Jashtë Sllovakisë, sulmi ka shumë të ngjarë të bëhet një tjetër front në luftën e vazhdueshme të informacionit midis Rusisë nga njëra anë dhe BE-së dhe Ukrainës nga ana tjetër.
E vërteta ose saktësia e akuzave të Rusisë për përfshirjen e Ukrainës mund të rezultojë të jetë e parëndësishme. Në atmosferën bashkëkohore, dezinformimi është vërtetuar se është i vështirë për t’u sfiduar dhe hedhur poshtë.
Ashtu siç ndodh në mes të një ofensive të madhe ruse në lindje të Ukrainës dhe fushatave për zgjedhjet e Parlamentit Europian, sulmi ndaj Ficos ka potencialin të shtojë një ndjenjë më të madhe paqëndrueshmërie në një mjedis tashmë të diskutueshëm.
/abcnews.al
