Sulmi më i madh terrorist që ka goditur Rusinë në 20 vjet të premten në sallën e qytetit Crocus të Moskës, ku u vranë 137 persona theksoi edhe njëherë dështimin e shërbimeve të sigurisë së vendit për të parandaluar, duke treguar në të njëjtën kohë se si kryeqyteti rus ishte i pambrojtur përballë një incidenti të tillë.
Në fakt, Jeremy Morris, profesor i në Universitetin Aarhus në Danimarkë, tha se sulmi ishte tronditës, pasi kryeqyteti rus konsiderohet si një nga qytetet e monitoruara dhe më të ruajtura në botë.
Masakra riktheu kujtimet e një epoke që Putin mendonte se e kishte lënë pas prej kohësh.
Pas sulmeve të shumta terroriste vdekjeprurëse gjatë luftërave çeçene, rusët janë mësuar të shohin roje me uniformë me detektorë metali në hyrjet e qendrave të transportit, objekteve të mëdha si Crocus City dhe madje edhe stacioneve të vogla të metrosë.
“Zakonisht, ju duhet të kaloni nëpër një skaner dhe stafi do të skanojë çantën tuaj. Por vendosja e policëve dhe e rojeve kudo dekriminalizon plotësisht publikun dhe çon në indiferencë dhe mërzitje absolute nga ana e personelit të sigurisë”, thotë ai.
Në fakt, pothuajse kudo ka roje, gjë që krijon mungesë profesionalizmi, pasi “mungesa e trajnimit dhe motivimit, së bashku me pagën e ulët dhe mërzinë, bëjnë që shumë herë kontrolli dhe hetimi të mos zbulojë as shkeljet reale.
Çfarë tha Putin?
Kur presidenti rus Vladimir Putin vendosi të fliste në një fjalim televiziv të shtunën në lidhje me sulmin, ai iu referua dështimit flagrant të shtetit të tij të sigurisë për të parandaluar sulmin dhe pavarësisht faktit se Shteti Islamik mori përgjegjësinë për sulmin, ai vetë nuk përmendi ISIS, të cilin ai e kishte denoncuar vazhdimisht si armik gjatë ndërhyrjes së gjatë ushtarake të Rusisë në Siri.
Në vend të kësaj, Putin akuzoi Ukrainën, pasi ai pretendoi se katër sulmues “po lëviznin drejt Ukrainës” kur u arrestuan.
Por sulmi, i cili erdhi vetëm pesë ditë pas fitores triumfuese të Vladimir Putin që fitoi një mandate edhe për gjashtë vite të tjera, shkatërroi çdo përpjekje të tij për ta paraqitur Rusinë si të fortë, të bashkuar dhe elastike.
Analistët, ish-zyrtarët e sigurisë amerikane dhe anëtarët e elitës ruse thanë se sulmi nënvizoi dobësitë e regjimit të Putinit gjatë kohës së luftës, të cilat kanë qenë të dukshme që nga vera e kaluar kur Yevgeny Prigozhin udhëhoqi mercenarët e Wagner në një rebelim të shkurtër që synonte largimin e zyrtarëve të lartë në qershor.
“Regjimi tregon dobësinë e tij në situata të tilla kritike, ashtu siç bëri gjatë rebelimit të Prigozhin,” tha për Washington Post Andrei Kolesnikov, një analist.
Edhe pse Prigozhin u tërhoq, dëmi ishte i qartë.
Kur Rusia u godit nga sulmet terroriste në të kaluarën, Putini shpesh ka akuzuar Perëndimin për nxitjen e tyre, veçanërisht pas rrethimit të shkollës në Beslan në 2004, ku më shumë 330 pengje u vranë.
Në atë kohë, ai pretendoi se sulmi ishte planifikuar nga ata që donin të dobësonin Rusinë dhe synonin ta “shpërbënin” atë.
Ish-zyrtarët dhe analistët amerikanë thanë se retorika e Putinit duke fajësuar Ukrainën dhe Perëndimin ka të ngjarë të vazhdojë dhe mund të çojë në goditje të mëtejshme ndërsa ai përpiqet të mobilizojë kombin e tij për një luftë të zgjatur.
Të tjerë thanë se gjakderdhja solli kujtimet e një epoke që Putin mendonte se e kishte lënë pas prej kohësh. Gjatë dy mandateve të tij të para si president në vitet 2000, kur Rusia u rrënua nga sulme terroriste vdekjeprurëse, ai më vonë e përdori atë për të justifikuar përgjigjet e ashpra nga ushtria dhe shërbimet e sigurisë dhe për të forcuar fuqinë e tij.
Në të njëjtën kohë ata vunë në dukje mungesën e dukshme të sigurisë adekuate në Crocus City.
“Crocus City është një vend gjigant me shumë salla koncertesh,” tha një biznesmen nga Moska, duke vënë në dukje se zyrat e qeverisë rajonale të Moskës janë afër. “Duhet të ketë siguri serioze dhe duhet të ketë shumë policë”, shtoi ai.
“Ka mungesë përgjegjësie për sigurinë në evente të mëdha publike”, shtoi biznesmeni, duke folur në kushte anonimiteti. “Pothuajse e njëjta gjë ndodhi 20 vjet më parë gjatë rrethimit të teatrit Nordost dhe asgjë nuk ka ndryshuar që atëherë,” tha ai, duke iu referuar krizës së pengjeve të vitit 2002 që la më shumë se 115 të vdekur.
Një akademik rus me lidhje të ngushta me diplomatë të lartë të Moskës dha një vlerësim të ngjashëm për dështimin e Rusisë për të parandaluar sulmin e së premtes.
“Është e qartë se ne do të kërkojmë për gjurmë gishtash ukrainas dhe ndoshta ato të shërbimeve perëndimore të sigurisë,” tha akademiku, duke folur në kushte anonimiteti.
Megjithatë, Rusia vuan nga mungesa e ndërgjegjësimit të publikut për çështjet e sigurisë.
“Kam jetuar në Moskë në vitin 1999, kur ndodhën bombardimet në apartamente dhe gjatë viteve 2000, kur pati shumë sulme në vende publike në Moskë dhe Shën Petersburg.
Më ka habitur gjithmonë se sa i pavëmendshëm është publiku i gjerë në Rusi kur ka rreziqe të dukshme. Ishte sikur njerëzit po përpiqeshin të injoronin gjithçka që mundnin, duke u marrë me punët e tyre.
Ai tha gjithashtu se ministritë e sigurisë të vendit më shumë se kudo tjetër tregojnë konceptin rus të ‘unë jam shefi’, i cili shpreh sesi një vartës nuk duhet të marrë kurrë iniciativa dhe të mbetet gjithmonë pasiv në hierarkinë e tij.
“Ata nuk duhet të vënë në dyshim urdhrat që u janë dhënë, madje as të kërkojnë sqarime”, shton ai, duke shtuar se: “Lidershipi ka të bëjë me ruajtjen e distancës dhe mosndëshkimit.
Kultura e autoritetit do të thotë që personi me më shumë përgjegjësi përpiqet të shmangë çdo detyrë duke e deleguar në mënyrën më joprofesionale dhe jo të dobishme.
Ai arrin të mbulojë shpinën dhe të kthehet në atë që është në të vërtetë puna e tij, duke shmangur mërzinë dhe duke gjetur mënyra për të fituar para.”
/abcnews.al
