Nga John Rapley, Unherd
Kur Hamasi sulmoi Izraelin, u ngritën shpejt analogjitë duke e krahasuar me Luftën e Yom Kipur të vitit 1973. Por ndërsa dështimet ushtarake dhe të inteligjencës që i paraprinë kësaj lufte sollën kujtime të hidhura të vetëkënaqësisë që i parapriu konfliktit të mëparshëm, krahasimet nuk shtrihen në ekonomi.
Lufta e vitit 1973 shkaktoi një recesion global që shkatërroi ekonomitë perëndimore, duke i dhënë fund epokës së artë çerek kshekullore të rritjes së shpejtë të së ardhurave.
Por sot, duke gjykuar nga çmimet në tregje, lufta në Izrael mezi ka lëvizur gjilpërën. Por normat e interesit u rritën, ndërkohë asetet e tjera rriten normalisht gjatë periudhave të tensioneve globale, si jen dhe ari, mezi kanë lëvizur.
Edhe çmimet e naftës, të cilat u rritën me disa dollarë për shkak të shqetësimeve për furnizimin, janë ende shumë larg niveleve të larta në fund të muajit të kaluar.
Kjo është pjesërisht për shkak të gjeopolitikës së ndryshuar të Lindjes së Mesme. Qeveritë e rajonit po shprehin zemërimin publik ndaj reagimit të Izraelit, por në masë të madhe kjo është thjesht një mënyrë për të ulur zemërimin e publikut të tyre.
Disa prej tyre kanë përmirësuar marrëdhëniet me Izraelin, nuk kanë interes për luftë dhe privatisht do të ishin po aq të lumtur të shihnin Hamasin e shkatërruar. Jo iranianët, natyrisht, që sponsorizojnë Hamasin dhe milicinë libaneze të Hezbollahut, raporton abcnews.al.
Por ndërsa Irani bën zhurmë për t’u bashkuar me luftën, ai nuk ka një interes të dukshëm për ta bërë këtë. Lufta me Izraelin dhe aleatin e tij amerikan, nga ana tjetër, do të shkatërronte Iranin në një kohë që regjimi islamik tashmë po lufton me problemet e brendshme.
Me përjashtim të një përshkallëzimi masiv të operacionit të Izraelit, siç është pushtimi me shumicë i Gazës, ky stabilitet i tensionuar ka të ngjarë të vazhdojë. Pikërisht për të parandaluar një operacion të tillë, liderët perëndimorë, të udhëhequr nga Joe Biden, kanë takuar me radhë radhë Benjamin Netanyahun.
Sido që të jetë, ekonomia botërore ka ndryshuar shumë që nga viti 1973.
Është shumë më pak e varur nga nafta sesa atëherë, veçanërisht në Perëndim. Midis reduktimit të intensitetit të energjisë të ekonomive tona dhe progresit të dekarbonizimit, buxhetet e familjeve dhe të korporatave janë shumë më pak të ndjeshme ndaj çmimeve të energjisë.
Por kjo nuk do të thotë se ekonomitë perëndimore nuk popërballen me vështirësi, të cilat ngjarjet në Lindjen e Mesme mund t’i përkeqësojnë. Rritja ekonomike po ngadalësohet dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë. Megjithatë, inflacioni mbetet në nivele të njejta dhe madje një rritje e vogël e çmimeve të energjisë mund të ndihmojë në ngadalësimin e deflacionit të fundit që kemi parë.
Kështu që normat e interesit duket se do të vazhdojnë të rriten dhe kjo mund të shkaktojë që shembjen e tregjeve. Por asnjë nga këto nuk rezulton nga lufta. Është rezultat i një zbërthimi të vazhdueshëm të një dekade parash të lira, që më pas u përkeqësua nga masat e ashpra dhe efektet e kombinuara të të cilave përkeqësuan çekuilibrat ekonomikë, duke mos bërë asgjë për të rikthyer në jetë ekonomitë që tashmë po vuanin.
Rritja e çmimit të naftës tani mund të komplikojë më tej detyrën e bankave perëndimore në uljen e inflacionit. Por pjesa më e madhe e rrëmujës që duhet të pastrojnë është ajo për të cilën ata dhe qeveritë e tyre ishin përgjegjës, raporton abcnews.al.
Gjërat mund të bëhen ende të rënda, pavarësisht se si zhvillohen ngjarjet në Izrael. Por ndërsa në vitin 1973 kërcënimi për ekonomitë perëndimore vinte nga vende të largëta, sot rreziku ka lindur në shtëpi.
/abcnews.al
