Ajo që si fillim dukej si një fenomen i rastësishëm u kthye në një situatë alarmante për shkencëtarët. Skifteri amerikan, zogu më i vogël i llojit të tij në vend, ka filluar të zhduket me një shpejtësi alarmante. Në të njëjtën kohë, popullata e shpendëve të kërcënuar si shkaba dhe shqiponja tullac kishte filluar të shtohej.
“Është një mister,” vuri në dukje Chris McClure, i cili drejton kërkimet shkencore globale të ruajtjes për Fondin Peregrine, një grup për ruajtjen e shpendëve të egër.
Fillimisht, si shkaqe të mundshme u konsideruan zhvillimi i banimit i kombinuar me shfrytëzimin bujqësor. Kështu ata vendosën fole artificiale për të tërhequr zogjtë femra të këtij lloji, një truk që “duket se funksionoi”. Por me kalimin e viteve shumë nga foletë u zbrazën, duke rikthyer pyetjen se çfarë i dëmton skifterët. Megjithatë, popullsia e tyre ishte mjaft e madhe për të mos u konsideruar një specie e rrezikuar.
“Ka shumë supozime për këtë fenomen,” tha Dr. McClure. Zhdukjet e mëparshme të grabitqarëve janë zgjidhur si mistere vrasjesh. Për vite me radhë, DDT, një insekticid, ishte përgjegjës. Pasi u ndalua në Shtetet e Bashkuara në vitet 1970, shqiponjat dhe skifterat u rikthyen.
Dekada më vonë, pati një rast tjetër të zhdukjes së grabitqarëve, kur tre specie shkabash të Azisë Jugore filluan të humbnin më shumë se 95% të popullsisë së tyre brenda një dekade. Zogjtë dukeshin të humbur derisa shkencëtarët zbuluan se çfarë po i vriste: një qetësues për bagëtinë që ishte bërë gjerësisht i përdorur. Shabat e gëlltitën ndërsa hanin lopë të ngordhura.
Një shembull tjetër përfshin një zog grabitqar amerikan, skifterin Swainson. Dihej pak për migrimin e saj dimëror dhe askush nuk mund ta kuptonte pse specia po zvogëlohej, derisa një shkencëtar vendosi transmetues satelitor në dy zogj, të cilët më vonë i gjeti në Argjentinë. Duke i ndjekur nëpër fushat e lulediellit, ai gjeti qindra skifterë të ngordhur. Zogjtë kishin ngordhur pasi kishin spërkatur tokën, raportoi një fermer. Fajtori, këtë herë, ishte një insekticid i quajtur monocrotophos.
Por deri më tani, përpjekjet për të gjetur se çfarë është faji për rënien e skifterit kanë qenë të pafrytshme. Ndërsa duket se rënia mund të jetë stabilizuar, shkencëtarët janë të shqetësuar. Sipas hulumtimeve, Amerika e Veriut ka humbur gjithsej pothuajse 30% të shpendëve të saj që nga viti 1970. /abcnews.al
