Koha e krizës po afron për Turqinë me Recep Tayyip Erdogan dhe Kemal Kilicdaroglu të gatshëm të kryqëzojnë shpatat në garën më kritike elektorale të botës këtë vit.
Fituesi i zgjedhjeve në Turqi pritet të zgjidhet në raundin e dytë dhe nëse Erdogan fiton sërish mandatin, Perëndimi duhet të përgatitet për një situatë të njëjtë.
Kjo sepse, edhe nëse presidenti turk e zvogëlon disi retorikën e tij nxitëse pas zgjedhjeve, tensionet në lidhje me orientimin e politikës së jashtme të Ankarasë dhe erozionin e lirive demokratike në vendin e tij do të vazhdojnë të pengojnë përmirësimin e marrëdhënieve të Ankarasë me Uashingtonin dhe Brukselin.
Por nëse kandidati i aleancës së gjashtë partive opozitare, i mbështetur nga mediat perëndimore fiton betejën zgjedhore turke, analistët parashikojnë se Perëndimit do t’i duhet të përgatitet për ndryshime drastike në lidhje me përmirësimin e gjendjes së Turqisë, marrëdhëniet me NATO-n, megjithëse dallimet do të vazhdojnë për çështje si Qiproja dhe Siria, ndërsa në planin e brendshëm do të lehtësojë disi përmirësimin e marrëdhënieve me Brukselin, raporton abcnews.al.
Ata vënë në dukje se ndryshimet më të rëndësishme që do të sjellë një fitore e Kilicdaroglu do të jenë në sigurinë dhe mbrojtjen, me udhëheqjen e re të Turqisë që kërkon një rol më konstruktiv brenda Aleancës duke ruajtur lidhjet ekonomike me Moskën.
Pra, Ankaraja pritet që menjëherë të heqë veton ndaj anëtarësimit të Suedisë në NATO ndoshta duke kontribuar në përpjekjet për të ndaluar Moskën që t’i shmanget sanksioneve perëndimore në shumë fusha mund të vendosë të përfshijë forcat e saj në operacione për të siguruar aleatët në bririn lindor të NATO-s.
Gjithashtu mund të shqyrtojë përfundimin e pranisë në tokën turke të S-400-ve , të blerë nga Rusia dhe mundësisht të angazhohet në konsultime për prokurimin ose zhvillimin e një arkitekture të mbrojtjes raketore të përshtatshme me NATO-n, e cila do të lehtësonte gjithashtu modernizimin e flotës luftarake të forcave ajrore të Ankarasë, raporton abcnews.al.
Lëvizje të tilla, do të ndryshojnë perceptimin politik të Turqisë në Perëndim, por do të provokojnë një reagim të ashpër nga Rusia, e cila do të ushtrojë presion që variojnë nga furnizimet me gaz natyror dhe bujqësi deri te flukset turistëve dhe fabrika e energjisë bërthamore në Akougiou.
Qëllimet e Kilicdaroglu në Siri
Për sa i përket Sirisë, një Turqi nën udhëheqjen e Kilicdaroglu vlerësohet se do të kërkojë, nga njëra anë, të përmirësojë marrëdhëniet e Ankarasë me regjimin e Bashar al-Asad-it, gjë që do të ketë efekte anësore negative për aleancën kundër xhihadistëve të ISIS-it dhe praninë e amerikanëve dhe trupat aleate brenda dhe rreth Sirisë dhe riatdhesimin e miliona refugjatëve sirianë në tokën turke.
Por një normalizim i marrëdhënieve siriano-turke, vlerëson Carnegie Europe, ndoshta do të nënkuptojë presion nga Damasku dhe aleati i saj Moska që Ankaraja të tërheqë forcat e saj nga zonat e Sirisë veriore ku ato janë vendosur, por edhe të distancohet nga politika perëndimore e mosangazhimi me Asad.
Ndërsa kthimi i refugjatëve sirianë do të ndikojë në paktin e refugjatëve të BE-së me Turqinë, raporton abcnews.al.
Qiproja
Një pikë fërkimi në marrëdhëniet e Turqisë me BE-në do të mbetet çështja e Qipros, sipas analistëve, pavarësisht nëse një qeveri e re e Kilicdaroglu do të insistojë në pozicionin e Ankarasë për një zgjidhje me dy shtete.
Dhe çështje të tilla si shfrytëzimi i burimeve nënujore, pasojat e mosnjohjes së Republikës së Qipros nga Ankaraja dhe statusi i komunitetit turqishtfolës do të mbeten sërish një çështje e pazgjidhur.
Prandaj, një fitore e Kilicdaroglu nuk do të eliminojë dallimet e opinioneve midis Turqisë dhe Perëndimit në politikën e jashtme, megjithëse rikthimi i kanaleve të komunikimit deri diku pritet në lehtësimin e marrëdhënieve midis Brukselit dhe Uashingtonit.
Ndryshimet brenda Turqisë
Fitorja e kandidatit presidencial të opozitës pritet të shoqërohet me një rikthim gradual të një shteti ligjor më pranë standardeve perëndimore me lirimin e disa të burgosurve politikë, reformat në lidhje me median dhe gjyqësorin, rikthimin e shoqërisë civile dhe rikthimin e një sistemi parlamentar në Turqi.
Nga e gjithë kjo do të përfitojnë qytetarët e Turqisë dhe do të qetësojë deri në një masë partnerët e huaj të biznesit të Ankarasë, si dhe kthimi në një politikë ekonomike dhe monetare ortodokse, ndërsa do të rifillojë dialogu politik me Brukselin për të rivlerësuar marrëdhëniet dypalëshe.
Por nuk mungojnë pengesat që kjo të ndodhë: nga reagimet e Erdoganit dhe rrethit të tij, divergjenca e mundshme e pikëpamjeve brenda aleancës gjashtëpalëshe dhe mundësia që Kilicdaroglu të qeverisë një parlament të ndarë deri te kundërshtimet e Rusisë, ndjenjat anti-perëndimore në të gjithë spektrin politik të Turqisë dhe dikotomia në vendet anëtare të BE-së mbi mënyrën se si të veprojnë më udhëheqësin e ri në Turqi.
/abcnews.al
