Arsyeja që nuk bëjnë mirë? Sepse këto fraza janë pozitive vetëm sipërfaqësisht dhe nuk e ndihmojnë vërtet fëmijën të ndërtojë një sistem të brendshëm navigimi në botë dhe jetë.
- Bravo!
Prindërit, të afërmit dhe mësuesit thonë “bravo” aq shpesh, saqë përfundimisht i humbet vlera! Duke i thënë “bravo” një fëmije për çdo gjë që bën, i madh apo i vogël, me ose pa mundim, fëmija mëson se kjo është vetëm një shprehje dhe nuk e lidh realisht dhe thellë atë me diçka që ka bërë. Zakonisht fëmijët dëgjojnë shumë “bravo” për të dukshmen, ndaj nuk kanë diçka thelbësore për t’u ndjerë krenarë për veten e tyre.
- Ju jeni një fëmijë i mirë!
Sigurisht, fëmija juaj është po aq i mirë sa të gjithë fëmijët në botë! Shumica e prindërve e lavdërojnë fëmijën e tyre pasi bëjnë diçka të drejtë, duke thënë “ti je një fëmijë i mirë” duke besuar se kjo rrit vetëvlerësimin dhe vetëbesimin e tij. Fatkeqësisht, kjo është e gabuar, sepse në këtë mënyrë fëmija mendon se është mirë vetëm sepse ka bërë gjënë e duhur, p.sh. ka marrë një notë të mirë / ka folur me mirësjellje / ka mësuar të ngasë biçikletën etj. Por në këtë mënyrë fëmija nuk merr. e ashtuquajtura “qendra e kontrollit të brendshëm”, pra nuk e kupton se është i denjë dhe ia përcakton jetën, por pret shpërblimin e jashtëm për t’u ndjerë bukur.
- “Je shumë i zgjuar!”
Hulumtimet e fundit tregojnë se kur prindërit dhe mësuesit lavdërojnë një fëmijë në përgjithësi dhe i thonë në mënyrë të paqartë se është i zgjuar, në thelb po e pengojnë atë të jetë krijues dhe të përpiqet shumë, sepse ai nuk dëshiron të humbasë vlerësimin pozitiv që i dhanë.
4. “Sa pikturë / ndërtim / zeje e bukur!”
Sidomos në fushën e artit, kur vlerësoni rezultatin përfundimtar të përpjekjes së fëmijës, në thelb po bëni një gjykim dhe vlerësim vlerësues nga ana juaj, sikur të jeni eksperti dhe fëmija është i parëndësishëm. Shumë herë prindi thotë “pikturë e mahnitshme! Me pelqen shume varka qe ke bere “dhe femija i ofenduar pergjigjet” por nuk eshte varke! Nuk e sheh? Është një anije kozmike”. Shumica e fëmijëve të vegjël që nuk pikturojnë ose bëjnë vepra artizanale “të përsosura” janë të vetëdijshëm për aftësitë e tyre dhe lavdërimi juaj tingëllon fals. Fëmija mund të reagojë me një “të thith” dhe të prishë punën e tij ose të humbasë interesin. Arsyeja pse nuk është ide e mirë për të lavdëruar rezultatin përfundimtar është se i vë frenë imagjinatës dhe krijimtarisë së artistit të vogël.
- “Ndalo tani, pse tjetër…”!
Ky mund të jetë kërcënimi më i zakonshëm që prindërit u bëjnë fëmijëve të tyre për të ndaluar diçka negative. Prindërit mendojnë se është një ide e mirë sepse e thonë me mirësjellje dhe nuk grinden me fëmijën. Megjithatë, në realitet, ata e lëndojnë fëmijën e tyre, sepse në radhë të parë e kërcënojnë dhe me sjelljen e tyre i tregojnë se edhe ai mund të kërcënojë të tjerët, më të dobët se ai, për t’i detyruar të bëjnë diçka që nuk duan.
Problemi tjetër i madh me kërcënimet është se ato janë zakonisht irracionale dhe prindi detyrohet të bëjë atë që ka kërcënuar me nerva, duke e bërë atë të pabesueshëm dhe fëmijën të kuptojë se sa herë që prindi fillon me “Ndalo menjëherë, pse tjetër… “Janë vetëm fjalë dhe në fund nuk ndodh asgjë negative.
- Ryshfeti
Sa herë thonë prindërit “nëse e bën (ose nuk e bën këtë), atëherë do ta jap unë”, që në thelb është ryshfet në formën e tij më të thjeshtë! Ryshfeti ka avantazhin se mund ta zgjidhë problemin në atë moment, por nuk e ndihmon fëmijën të mësojë të gjejë zgjidhje funksionale, të bashkëpunojë dhe të bëjë gjëra sepse ato bazohen në rregulla të caktuara ose sepse ai vetë ka një sistem vlerash ( e cila transmetohet nga prindërit)./abcnews.al
