Trioksidi i hidrogjenit është një klasë e re e substancave aktive e zbuluar për herë të parë në atmosferë nga shkencëtarët europianë dhe amerikanë. Këto janë kimikate oksiduese që ndoshta ndikojnë në shëndetin e njeriut dhe klimën, por ende nuk ka asnjë hulumtim përkatës për ta vërtetuar atë. Përqendrimi i tyre në atmosferë vlerësohet në rreth 10 milionë për centimetër kub ajër.
Trioksidet (tre atome oksigjen dhe një atom hidrogjeni) janë më aktive se peroksidet (dy atome oksigjeni) dhe kanë ekzistuar prej vitesh. Trioksidi i hidrogjenit prodhohet kur peroksidet reagojnë me një radikal të lirë hidroksil (OH) në atmosferë. Ato janë substanca shumë të qëndrueshme dhe formohen gjatë dekompozimit të disa substancave të tjera të njohura dhe të emetuara gjerësisht, veçanërisht hidrokarbureve. Vlerësohet se rreth 1% e të gjitha emetimeve të izoprenit konvertohen në hidrokside dhe çdo vit 10 milionë tonë metrikëtrioksidi i hidrogjenit formohet në atmosferë vetëm nga oksidimi i izoprenit. Afati i ruajtjes së hidroksideve varion nga disa minuta në disa orë, mjaftueshëm për të reaguar me shumë substanca të tjera, shkruan abcnews.al.
Studiuesit nga Departamenti i Kimisë në Universitetin e Kopenhagës, Instituti Leibniz për Kërkimet Troposferike dhe Instituti i Teknologjisë në Kaliforni, i udhëhequr nga profesori danez Hendrik Grum Kiergaard, e kryen studimin në revistën Science. Studiuesit dyshojnë se trioksidi mund të depërtojë në grimcat e vogla të ajrit të njohura si aerosole dhe kështu potencialisht thith dhe çon në sëmundje të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare. Gjithashtu, duke qenë se rrezet e diellit reflektohen dhe përthithen nga aerosolët, ekziston një probabilitet i lartë që trioksidi i hidrogjenit në mënyrë indirekte të luajë një rol në numrin e aerosoleve dhe reve që prodhohen, pra ato ndikojnë edhe në klimën e planetit tonë.
“Këto substanca kanë qenë gjithmonë rreth nesh, thjesht nuk e dinim. Ne mund të reagojmë kështu, nëse në proces ato rezultojnë të rrezikshme“, tha Kiergaard. “Zbulimi tregon se ka ende shumë gjëra në ajër për të cilat ne nuk dimë. Në të vërtetë, ajri rreth nesh është një copëz e madhe e reaksioneve kimike komplekse“, tha studiuesi Jing Chen .
Atmosfera e poshtme është një reaktor i madh kimik ku qindra miliona tonë metrikë hidrokarbure konvertohen çdo vit, duke krijuar, ndër të tjera, dioksid karboni dhe ujë. Këto hidrokarbure emetohen nga burimet e krijuara nga njeriu ose pyjet. Ndërsa proceset e ndryshme të oksidimit ndodhin në ajër, vetëm disa janë kuptuar mirë, siç dëshmohet nga zbulimi i vonuar i hidroksideve./abcnews.al
