Mbetjet e tetë avionëve luftarakë britanikë Hurricane që datojnë nga Lufta e Dytë Botërore janë gjetur në një pyll në Ukrainë. Avionët u dërguan në Bashkimin Sovjetik nga Britania pasi Gjermania naziste pushtoi vendin në vitin 1941.
Ata ishin pjesë e një pakete të mbështetjes ushtarake aleate për BRSS, e paguar nga Shtetet e Bashkuara sipas të ashtuquajturës skema Lend-Lease.
Legjislacion i ngjashëm është duke u përdorur nga qeveria amerikane sot për të dërguar ndihmë ushtarake në Ukrainë, ndërsa ajo kërkon të dëbojë forcat ruse nga vendi i saj.
Ekspertët e aviacionit thonë se kjo është hera e parë që mbetjet e kaq shumë uraganeve janë gjetur në Ukrainë.
“Është shumë e rrallë të gjesh këtë avion në Ukrainë,” thotë Oleks Shtan, një ish-pilot i linjës ajrore që drejton gërmimin. “Është shumë e rëndësishme për historinë tonë të aviacionit, sepse asnjë avion Lend-Lease nuk është gjetur këtu më parë.”
Uragani Hawker ishte kali i punës i Betejës së Britanisë – fushata ajrore e vitit 1940 kur Forcat Ajrore Mbretërore (RAF) mposhtën përpjekjet gjermane për të pushtuar Mbretërinë e Bashkuar.
Megjithëse roli i tij shpesh është lënë në hije nga avioni më i ri dhe më i adaptueshëm Spitfire, Uragani në fakt rrëzoi më shumë se gjysmën e të gjithë avionëve të armikut gjatë betejës.
“Uragani ishte një makinë e fortë, e lehtë për t’u fluturuar,” thotë Shtan. “Ishte i qëndrueshëm si një platformë armësh dhe i përshtatshëm për pilotët e papërvojë. Një avion i besueshëm.”
Në total, rreth 3,000 uragane u dërguan në BRSS midis 1941 dhe 1944 për të mbështetur përpjekjet e luftës sovjetike. Shumica ose u shkatërruan në luftime ose u çmontuan më vonë për pjesë.
Por disa uragane u shpërthyen dhe u varrosën qëllimisht pas luftës, në mënyrë që sovjetikët të mos paguanin mbrapsht Shtetet e Bashkuara. Sipas legjislacionit Lend-Lease, BRSS duhej të paguante për çdo pajisje ushtarake të dhuruar që mbeti e paprekur pas përfundimit të armiqësive.
Atyre u ishin hequr instrumentet, radiot, mitralozat dhe çdo skrap i dobishëm. Më pas ata u tërhoqën zvarrë me traktorë nga një fushë ajrore aty pranë, u thyen dhe u hodhën pa ceremoni në një luginë të cekët. Mendohet se më pas janë mbuluar me tokë nga buldozerët.
Mbetjet u zbuluan kohët e fundit pasi një bombë e pashpërthyer që daton nga lufta u gjet aty pranë. Pjesa tjetër e përroskës u kontrollua duke përdorur detektorë metalikë dhe u gjetën Uraganët.
Muzeu Kombëtar i Aviacionit të Ukrainës është tani në procesin e gërmimit të mundshëm të vendit me dorë. Stafi atje synon të identifikojë sa më shumë avion që të jetë e mundur në mënyrë që ata të mund të rimontohen dhe të ekspozohen.
Valerii Romanenko, kreu i kërkimit në muze, thotë se Uraganët luajtën një rol të rëndësishëm në historinë e Ukrainës.
“Uraganet janë një simbol i ndihmës britanike gjatë viteve të Luftës së Dytë Botërore, ashtu siç jemi shumë mirënjohës për ndihmën britanike në ditët e sotme”, thotë ai. “Britania e Bashkuar është një nga furnizuesit më të mëdhenj të pajisjeve ushtarake për vendin tonë tani.”
/abcnews.al
