Jeff Bezos si personi më i pasur në botë mund të bëjë gjithçka ai mund të udhëtojë me një avion privat të gjithë globin dhe të lundronte në oqean me mega jahte.
Ai ka mundësi të pafundme që të blejë një klub në NFL, një arkipelag për familjen dhe miqtë e tij, mund të blejë mbi 65 mijë Bugatti Chirons (çmimi bazë 2,9 milionë dollarë), edhe pse vetëm 500 janë duke u prodhuar.
Mediat e huaja bëjnë me dije se së fundmi një ndër personat më të pasur në botë, Bezos është i gatshëm të rrezikojë të gjitha për një udhëtim 11-minutësh në hapësirë.
Sa i rrezikshëm është vendimi i tij?
Përgjigja nuk është ajo që mund të prisni. Udhëtimet në hapësirë, historikisht, janë të mbushura me rreziqe. Megjithëse ato nuk janë domosdoshmërisht astronomike për shqetësimin e Bezos ndaj kozmosit, pasi kompania e tij hapësinore, “Blue Origin” ka kaluar pjesën më të mirë të dekadës së fundit duke drejtuar raketën suborbital Neë Shepard, të cilin do ta kalojë përmes një serie fluturimesh të suksesshme provë.
Hapësira duket se është ëndërra e tij e përjetshme. Ky do të jetë fluturimi i parë me ekuipazh të Neë Shepard, një raketë plotësisht autonome dhe sistem anijesh hapësinore, i cili nuk është plotësisht pa rrezik.
Por, si do të duket fluturimi i Bezosit dhe shkalla e rrezikshmërisë e një udhëtimi në hapësirën e jashtme.
Kur shumica e njerëzve mendojnë për fluturimin hapësinor, ata mendojnë për një astronaut që përshkon Tokën, duke “notuar” në hapësirë, për të paktën disa ditë. Kjo nuk është ajo që do të bëjnë vëllezërit Bezos dhe bashkëudhëtarët e tyre.
Ata do të ngjiten dhe do të kthehen menjëherë dhe do ta bëjnë atë në më pak kohë – rreth 11 minuta – sesa u duhet shumicës së njerëzve për të shkuar në punë. Fluturimet suborbitale ndryshojnë shumë nga fluturimet orbitale të tipit që shumica prej nesh mendojnë kur mendojmë për fluturimin hapësinor.
Fluturimet e reja të Blue Origin’s Neë Shepard do të jenë udhëtime të shkurtra, lart e poshtë, megjithëse do të shkojnë në më shumë se 62 milje mbi Tokë.
Raketat orbitale duhet të arrijnë fuqinë e mjaftueshme, gjegjësisht të paktën 17 mijë milje në orë, ose atë që njihet si shpejtësia orbitale, në thelb duke i dhënë një anije kozmike energji të mjaftueshme për të vazhduar fshikullimin rreth Tokës në vend që të tërhiqet menjëherë nga graviteti.
Fluturimet suborbitale kërkojnë shumë më pak fuqi dhe shpejtësi. Kjo do të thotë më pak kohë që raketa është e nevojshme për t’u djegur, temperatura më të ulëta që përvëlojnë pjesën e jashtme të anijes, më pak forcë dhe kompresim që shqyhet në anije dhe përgjithësisht më pak mundësi që diçka të shkojë shumë keq.
Kapsula e ekuipazhit më pas do të ndahet nga raketa në majë të trajektores dhe për pak kohë do të vazhdojë lart përpara se kapsula pothuajse të rri pezull, duke u dhënë pasagjerëve disa minuta të qëndrojnë në ajër.
Kapsula Neë Shepard më pas vendos një pendë të madhe parashutash për të ngadalësuar zbritjen e saj në më pak se 20 milje në orë para se të arrij në tokë. Raketa, duke fluturuar veçmas, ndez përsëri motorët e saj dhe përdor kompjuterët e saj në bord për të ekzekutuar një ulje të saktë, të drejtë.
Ulja përforcuese duket e ngjashme me atë që bën SpaceX me raketat e saj Falcon 9, megjithëse ato raketa janë shumë më të fuqishme se Neë Shepard dhe – po – më të prirur për të shpërthyer nga ulja.
Sa të mëdha janë rreziqet?
Kapsula Neë Shepard e Blue Origin, e cila është plotësisht autonome dhe nuk kërkon një pilot, nuk ka pasur kurrë një aksident shpërthyes në 15 fluturime provë. Dhe natyra e fluturimit të Bezosit, do të thotë se vjen me disa rreziqe të natyrshme më të ultë se përpjekjet më ambicioze të udhëtimit në hapësirë. Por kjo nuk do të thotë që rreziku është zero.
Për shkak se fluturimet suborbitale nuk kërkojnë aq shpejtësi ose proces intensiv të përpjekjes për të ri-hyrë në atmosferën e Tokës me shpejtësi të jashtëzakonshme, ato konsiderohen shumë më pak të rrezikshme se fluturimet orbitale.
Me një ri-hyrje orbitale, temperaturat e jashtme të një anije kozmike mund të arrijnë deri në 3.500 gradë Fahrenheit, dhe astronautët mund të përjetojnë 4.5 G forcë që vendoset gjithashtu mbi anijen, të gjitha ndërsa atmosfera gjithnjë e më e trashë rreth kapsulës.
Shpejtësitë dhe lartësitë e mëdha vijnë me rreziqe të qenësishme, madje edhe gabimet e vogla mund të sjellin pasoja të mëdha.
Kapsula me të cilën Bezos udhëton, do të bëhet me shtypje të ajrit, kështu që ai nuk ka nevojë për një kostum të veçantë për ta mbajtur të sigurt dhe ai do të ketë qasje në një maskë oksigjeni nëse kabina humbet shtypjen e ajrit.
Anija kozmike është e pajisur gjithashtu me një sistem të krijuar për të ngritur kapsulën Neë Shepard dhe të largohen pasagjerët nga raketa në rast emergjence.
Por, edhe përsëri, nuk ka asnjë mënyrë për të garantuar absolutisht sigurinë nëse mosfunksionimi i Neë Shepard. Edhe pse fluturimet suborbitale janë më pak të rrezikshme se misionet orbitale, ato përsëri mund të jenë vdekjeprurëse.e.su./abcnews.al
