Teleskopi Hapësinor James Webb i NASA-s mund të ketë zbuluar prova paraprake të një shenje jete në një planet të largët. Një molekulë e quajtur dimetil sulfid (DMS), e cila është kryesorja për krijimin e jetës, është spikatur nga mjeti hapësinor.
Studiuesit theksojnë se zbulimi në planetin 120 vite dritë larg është “një teori” dhe nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar praninë e tij. Shkencëtarët kanë zbuluar gjithashtu metan dhe CO2 në atmosferën e planetit.
Zbulimi i këtyre gazeve mund të nënkuptojë se planeti, i quajtur K2-18b, ka një oqean ujor.
Prof Nikku Madhusudhan, i Universitetit të Kembrixhit, i cili udhëhoqi hulumtimin, i tha BBC News se i gjithë ekipi i tij ishte “i tronditur” kur panë rezultatet.
“Në Tokë, DMS prodhohet vetëm nga jeta. Pjesa më e madhe e tij në atmosferën e Tokës emetohet nga fitoplanktoni në mjediset detare,” tha ai.
Zbulimi
Por Prof Madhusudhan e përshkroi zbulimin e DMS si teori dhe tha se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar praninë e tij. Këto rezultate priten të konfirmohen brenda një viti.
“Nëse konfirmohet, do të ishte një ngjarje e madhe dhe ndiej një përgjegjësi për ta vërtetuar dhe të marrim rezultate të sakta sepse ky është një pretendim i madh dhe i rëndësishëm”.
Është hera e parë që astronomët kanë zbuluar mundësinë e DMS në një planet që rrotullohet rreth një ylli të largët. Por ata po i trajtojnë rezultatet me kujdes, duke vënë në dukje se një pretendim i bërë në vitin 2020 për praninë e një molekule tjetër, të quajtur fosfinë, që mund të prodhohej nga organizmat e gjallë në retë e Venusit u kundërshtua një vit më vonë.
Megjithatë, Dr Robert Massey, i cili nuk ka marrë pjesë në kërkim dhe zëvendësdrejtor i Shoqërisë Mbretërore Astronomike në Londër, tha se ishte i emocionuar nga rezultatet.
“Ne po shkojmë ngadalë drejt pikës ku do të jemi në gjendje t’i përgjigjemi pyetjes së madhe nëse jemi vetëm në Univers apo jo. Unë jam optimist se një ditë do të gjejmë shenja jete. Ndoshta do të duhet kohë, ndoshta pas 10 apo edhe 50 vjetësh do të kemi prova bindëse”.
JWST është në gjendje të analizojë dritën që kalon nëpër atmosferën e planetit të largët. Ajo dritë përmban nënshkrimin kimik të molekulave në atmosferën e saj. Detajet mund të deshifrohen duke e ndarë dritën në frekuencat e saj përbërëse – më tepër si një prizëm që krijon një spektër ylberi. Nëse mungojnë pjesë të spektrit që rezulton, ai është përthithur nga kimikatet në atmosferën e planetit, duke u mundësuar studiuesve të zbulojnë përbërjen e tij.
Arritja është edhe më e jashtëzakonshme sepse planeti është më shumë se 1.1 milion miliardë km larg, kështu që sasia e dritës që arrin teleskopin hapësinor është e vogël.
Si dhe për praninë e DMS, analiza spektrale zbuloi një bollëk të gazrave metan dhe dioksidit të karbonit. Përqindjet e CO2 dhe metanit janë në përputhje me faktin se ekziston një oqean uji nën një atmosferë të pasur me hidrogjen. Teleskopi Hubble i NASA-s kishte zbuluar më parë praninë e avullit të ujit, prandaj planeti, i cili është quajtur K2-18b, ishte një nga të parët që u hetua nga JWST, por mundësia e ekzistencës së një oqeani është një zbulim i madh.
Mundësia për praninë e jetës
Aftësia e një planeti për të mbështetur krijimin e jetës varet nga temperatura e tij, prania e karbonit dhe ndoshta uji i lëngshëm. Vëzhgimet nga JWST duket se sugjerojnë se K2-18b i ka të gjitha mundësitë për t’u krijuar jeta. Por vetëm për shkak se një planet ka potencial për të mbështetur jetën, nuk do të thotë se ekziston, prandaj prania e mundshme e DMS është një zbulim i madh.
Ajo që e bën planetin edhe më intrigues është se ai nuk është si Toka, një planet shkëmbor që rrotullohet rreth një ylli. K2-18b është gati nëntë herë më i madh se Toka dhe rrotullohet rreth yjeve të tjerë.
Ekzoplanetët, të cilët janë planetë që rrotullohen rreth yjeve të tjerë, të cilët kanë përmasa midis atyre të Tokës dhe Neptunit, nuk ngjajnë me asgjë në sistemin tonë diellor. Kjo do të thotë se këta ‘nën-Neptune’ janë të dobët, siç është natyra e atmosferave të tyre, sipas Dr Subhajit Sarkar nga Universiteti i Cardiff-it, i cili është një tjetër anëtar i ekipit të studimit.
“Edhe pse ky lloj planeti nuk ekziston në sistemin tonë diellor, nën-Neptunët janë lloji më i zakonshëm i planeteve të zbuluara deri më tani në galaktikë,” tha ai.
