Suedia e ka akuzuar Turqinë se ka bërë kërkesa që është e pamundur të përmbushen në negociatat për të miratuar anëtarësimin e saj në NATO.
Qeveria suedeze kishte shpresuar se do t’i bashkohej NATO-s muajin e kaluar, ashtu si edhe Finlanda. Të dy vendet thyen një politikë të gjatë të neutralitetit duke riformuar hartën e sigurisë në Evropë pas fillimit të luftës së Rusisë me Ukrainën, kur ata aplikuan për t’u bashkuar me bllokun.
Tajip Erdogan ka këmbëngulur se Suedia duhet së pari të dorëzojë rreth 120 persona të lidhur me lëvizjen rebele kurde përpara se vendi i tij të ratifikojë anëtarësimin e saj në NATO, një veprim politikisht popullor për audiencën e tij vendase. Erdogan është favorit i madh për balotazhin presidencial të së dielës, pasi u përball me një sfidë të vështirë në raundin e parë në fillim të këtij muaji.
Një zyrtar i lartë suedez me njohuri për situatën tha se Suedia nuk ka marrë një listë me emra nga Turqia dhe as nuk e di se cilët mund të jenë ata njerëz, duke e bërë të pamundur përmbushjen e kërkesave të Erdoganit.
Sipas rregullave të NATO-s, çdo vend anëtar mund të bllokojë anëtarësimin e anëtarëve të rinj. Nëse Erdogan fiton të dielën, siç presin shumë analistë politikë, ai mund të mos insistojë në lëshime të ashpra nga qeveria suedeze, tha Alper Çoskun, ish-drejtor i përgjithshëm për sigurinë ndërkombëtare në Ministrinë e Jashtme turke dhe tani bashkëpunëtor në Carnegie Endowment for International. Paqe në Uashington.
“Mënyra se si Erdogan i hodhi numrat ishte disi e rastësishme,” tha Tsokun.
“Suedia ka hapur krahët për terroristët”, tha Erdogan në mars. Ne u dhamë atyre një listë me rreth 120 terroristë dhe u kërkuam që t’i dërgonin në Turqi.
Kërkesat e liderit turk kanë krijuar një nyje që do të jetë e vështirë për t’u thyer nëse ai nuk është i gatshëm të ndryshojë rrugën, tha Anna Vislander, drejtore për Evropën Veriore në Këshillin Atlantik me qendër në Stokholm.
“Është shqetësuese që ai vendosi diçka në tryezë që nuk mund të zgjidhet,” tha Wieslander. “Turqia i krijon problem aleancës. Kjo u shërben interesave të Rusisë duke e mbajtur NATO-n të fragmentuar”, shtoi ai. “Suedia ka nevojë për mbështetje nga aleatët e tjerë të NATO-s.”
Ka komplikime të tjera. Delegacioni suedez i NATO-s i ka vënë në dukje Turqisë se ekstradimi i të huajve kërkon miratimin e Gjykatës së Lartë të vendit, e cila vepron në mënyrë të pavarur nga ndikimi politik.
Nëse kjo situatë vazhdon, nuk ka gjasa që Suedia të anëtarësohet në NATO përpara samitit të aleancës në Vilnius, Lituani në korrik. Hungaria po vonon gjithashtu kandidaturën e Suedisë për shkak të asaj që ajo thotë se është kritika e pajustifikuar ndaj shtetit ligjor të Stokholmit.
Ngurrimi i Turqisë për të miratuar anëtarësimin e Suedisë në NATO i ka rrënjët në qëndrimin e vendit nordik për tolerimin e pranisë së disidentëve kurdë, disa prej të cilëve Turqia i akuzon se janë të lidhur me Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit. PKK, siç dihet, ka zhvilluar një konflikt me Ankaranë për dekada që ka lënë pas dhjetëra mijëra të vdekur.
Stokholmi kundërshton pretendimet turke, por thotë se ka nënvlerësuar aktivitetet e PKK-së në vend. Ministri i Jashtëm Tobias Billström i tha një gazete suedeze në prill se aktivitetet e PKK-së në vend ishin “një problem më i madh nga sa e kishim kuptuar.”
Suedia ishte vendi i parë jashtë Turqisë që e përcaktoi PKK-në një organizatë terroriste, ndërsa në vitin 1984, SHBA dhe anëtarë të tjerë aktualë të Bashkimit Evropian pasuan.
Në një lëvizje që synon të qetësojë Turqinë, parlamenti i Suedisë votoi në fillim të këtij muaji për të forcuar ligjet e vendit për terrorizmin, duke e bërë të paligjshme financimin, rekrutimin ose mbështetjen e një organizate terroriste.
Ligji i rishikuar hyn në fuqi më 1 qershor dhe do ta bëjë më të lehtë për autoritetet suedeze të anulojnë, një leje qëndrimi nëse zbulohet se një person ka mbledhur fonde për PKK-në nëpërmjet një biznesi të tillë si një restorant, tha zyrtari.
