Shkencëtarët e NASA-s me ndihmën e teleskopit James Webb kanë zbuluar dioksid karboni në një nga hënat e Jupiterit, Europa, i cili vjen nga një oqean i fshehur nën një shtresë të trashë akulli.
Shkencëtarët janë të bindur se një oqean i madh me ujë të kripur shtrihet në një thellësi prej disa dhjetëra kilometrash nën sipërfaqen e akullt të Evropës. Ky fakt e bën atë një kandidat ideal për ekzistencën e jetës aliene. Megjithatë, është e vështirë të përcaktohet nëse ky oqean i fshehur përmban ato elemente kimike të nevojshme për zhvillimin e jetës. Dioksidi i karbonit (CO2), i cili, së bashku me ujin, është një nga blloqet themelore të ndërtimit të këtij procesi, ishte zbuluar tashmë në sipërfaqen e Evropës, por origjina e tij nuk ishte përcaktuar.
Për të zgjidhur misterin, dy grupe studiuesish amerikanë përdorën të dhënat e mbledhura nga teleskopi hapësinor James Webb. Kështu ata arritën të hartonin sipërfaqen e Evropës, sipas dy studimeve të publikuara sot në revistën shkencore Science.
Sasia më e madhe e CO2 u gjet në një zonë 1800 km të gjerë, të quajtur Taga Reggio. Kjo zonë është e mbuluar nga “terreni kaotik”, me kreshta dhe thyerje. Nuk është e qartë se si është krijuar kjo sipërfaqe “dantele”. Mund të ndodhë që uji relativisht i ngrohtë i oqeanit nëntokësor të ngrihet, duke shkrirë akullin, i cili me kalimin e kohës ngrihet përsëri për të krijuar lartësi.
Si kripa e tryezës
Studimi i parë përdori informacion nga teleskopi James Webb për të përcaktuar nëse CO2 mund të kishte ardhur nga një burim tjetër, për shembull, një meteorit. Por dioksidi i karbonit vjen nga brendësia, ndoshta nga oqeani i fshehur i Hënës, shpjegoi Samantha Trumbo, një shkencëtare planetare në Universitetin Cornell në SHBA, e cila drejtoi studimin.
Në zonën e Taga Reggio, shkencëtarët identifikuan gjithashtu një element të ngjashëm me kripën e tryezës. Për shkak të kësaj, zona është më e verdhë se zonat e tjera, të bardha të Europës. Ky element mund të ketë dalë edhe nga oqeani.
“Tani, ne kemi CO2 dhe kripë: ne po fillojmë të mësojmë më shumë rreth kimisë së brendshme të Europës”, tha Trumbo.
Bazuar në të njëjtat të dhëna të James Webb, studimi i dytë gjithashtu arrin në përfundimin se dioksidi i karbonit e ka origjinën nga brenda Europës.
Europa, një nga tre hënat e akullta të Jupiterit, është objektivi i dy misioneve të mëdha hapësinore që shpresojnë të zgjidhin misterin e oqeanit të saj. Anija kozmike Juice e ESA u nis prillin e kaluar ndërsa Europa Clipper e NASA-s do të nisë në tetor 2024. Do të duhen 8 vjet që ata të arrijnë Jupiterin dhe hënat e tij të mëdha, Io, Europa, Ganymede dhe Callisto, janë zbuluar nga Galileo në 1610.
