Shkencëtarët në Argjentinë kanë zbuluar kafkën e ruajtur mirë të një dinosauri që shëtiste në Patagoninë Veriore rreth 85 milion vjet më pare, një kafshë me një feçkë të shkurtër, dëgjim të mprehtë dhe forcë të fortë kafshimi që e bëri atë një grabitqar të frikshëm.
Dinozauri, i quajtur Llukalkan aliocranianus, ishte i matur afërsisht 16 metra i gjatë dhe ishte anëtar i një grupi mishngrënës të quajtur ‘abelisaurids’ që lulëzoi në Amerikën e Jugut dhe pjesë të tjera të hemisferës jugore të Tokës gjatë Periudhës Kretace, thanë studiuesit.
Llukalkan, që do të thotë “ai që shkakton frikë” në gjuhën vendase vendase Mapuche, mund të ketë konkurruar drejtpërdrejt kundër një kushëriri që ishte po aq mbresëlënës dhe pak më i madh. Vetëm rreth 700 metra larg nga vendi ku u gjet kafka e fosilizuar e Llukalkan, shkencëtarët më parë kishin gërmuar mbetjet e një dinosauri tjetër që hante mish, të quajtur Viavenator exxoni.
Të dy ishin’ abelisaurids’, një grup grabitqarësh me dy këmbë me kafka të shkurtra, dhëmbë të mprehtë dhe të dhëmbëzuar, krahë jashtëzakonisht të shkurtër me gishta dhe koka të vogla, që nganjëherë shfaqnin kreshta të pazakonta dhe brirë të vegjël. ‘Abelisauridët’ përgjithësisht ishin të mesëm në krahasim me dinosaurët e stërmëdhenj mishngrënës siç ishte Tyrannosaurus rex, i cili jetoi në Amerikën e Veriut afërsisht 15 milion vjet pas Llukalkan dhe Giganotosaurus.
“Po, është shumë e pazakontë të gjesh dy ‘abelisaurid’e që jetonin në të njëjtin lokalitet dhe në të njëjtën kohë,” tha paleontologu Federico Gianechini i Këshillit Kombëtar të Kërkimit Shkencor dhe Teknik të Argjentinës (CONICET) dhe Universitetit Kombëtar të San Luis, autori kryesor të studimit të botuar në Journal of Vertebrate Paleontology.
“Llukalkan ishte pak më i vogël se Viavenator, megjithëse, nëse do të jetonin së bashku, ata me siguri ndanin të njëjtën vend ekologjik dhe ushqeheshin me të njëjtën pre, kështu që ata do të kishin konkurruar me njëri-tjetrin dhe pse jo edhe të hanin njëri-tjetrin”, ka shtuar Gianechini.
Kafka e Llukalkan ishte e gjatë dhe u gjetën një përqindje e madhe e eshtrave të kafkës, duke përfshirë një rraskë të ruajtur bukur.
“Një veçanti e këtij dinozauri është se ai ka zgavra në zonën e veshit që abelisauridët e tjerë nuk i kishin, gjë që mund t’i kishte dhënë kësaj specie kapacitete të ndryshme dëgjimore, ndoshta një gamë më të madhe dëgjimi”, tha Gianechini.
“Ruajtja e mirë na lejoi të bëjmë studime të pjesës së brendshme të rrathës përmes tomografisë dhe kështu të nxjerrim përfundimin e formës së trurit”, shtoi Gianechini.
Llukalkan kishte një pickim të fuqishëm, bazuar në muskulaturën e nofullave dhe dhëmbët e tij mund të shqyen mishin nga preja e tij. Ndryshe nga disa abelisauride, kafka e saj nuk ishte me gunga.
Zbulimi i Llukalkan lejon një kuptim më të thellë të ekosistemeve veriore të Patagonisë, kapitulli i fundit i epokës së dinosaurëve. Llukalkan banonte në një mjedis gjysmë të thatë me një klimë sezonale, duke gjuajtur një shumëllojshmëri të dinosaurëve që hanë bimë./abcnews.al
