Loading ...
Shkencëtarët kinezë kanë arritur të rrisin veshkat që përmbajnë qeliza njerëzore në embrionet e derrit, dhe sipas tyre kjo mund të ndihmojë në adresimin e mungesës së dhurimit të organeve.
Studiuesit nga Instituti i Biomjekësisë dhe Shëndetit në Guangzhou u përqendruan tek veshkat sepse ato janë një nga organet e para që zhvillohen dhe më së shpeshti transplantohen në mjekësinë njerëzore.
“Organet e miut janë prodhuar te minjtë, por përpjekjet e mëparshme për të rritur organet e njeriut te derrat nuk kanë pasur sukses”, tha autori i studimit Liangxue Lai në një deklaratë.
Kjo është një qasje e ndryshme nga zbulimet e fundit të profilit të lartë në Shtetet e Bashkuara, ku veshkat e derrit të modifikuar gjenetikisht dhe madje edhe një zemër janë vendosur brenda njerëzve.
Punimi i ri “përshkruan hapat pionierë në një qasje të re për bioinxhinierinë e organeve duke përdorur derrat si inkubatorë për rritjen dhe kultivimin e organeve njerëzore”, tha Dusko Ilic, një profesor i shkencave të qelizave staminale në King’s College në Londër, i cili nuk ishte i përfshirë në hulumtim.
Iliç paralajmëroi se do të kishte shumë sfida për ta kthyer eksperimentin në një zgjidhje të zbatueshme, por “megjithatë, kjo strategji magjepsëse kërkon eksplorim të mëtejshëm.”
Një sfidë e madhe në krijimin e hibrideve të tilla ka qenë se qelizat e derrit i kalojnë qelizat njerëzore. Për të kapërcyer pengesat, ekipi përdori modifikimin e gjeneve CRISPR për të fshirë dy gjene thelbësore që veshkat të formohen brenda embrionit të derrit, duke krijuar atë që quhet “niche”.
Më pas ata shtuan qeliza burimore pluripotente njerëzore të përgatitura posaçërisht — qeliza që kanë potencialin të zhvillohen në çdo lloj qelize — të cilat mbushën hapësirën. Përpara se t’i implantonin embrionet, ata i rritën në epruveta që përmbanin substanca që ushqenin qelizat e njeriut dhe të derrit.
Në total, ata transferuan 1820 embrione në 13 nëna surrogate. Shtatzënitë u ndërprenë në 25 dhe 28 ditë për të vlerësuar se si kishte funksionuar eksperimenti. Pesë embrione të përzgjedhura për analizë u zbuluan se kishin veshka funksionalisht normale për fazën e tyre të zhvillimit, duke filluar të rriteshin ureterët që përfundimisht do t’i lidhnin me fshikëzën.
Ato përmbanin midis 50 dhe 60 për qind qeliza njerëzore. “Ne zbuluam se nëse krijoni një vend në embrionin e derrit, atëherë qelizat njerëzore shkojnë natyrshëm në këto hapësira”, tha bashkëautori Zhen Dai. “Ne pamë vetëm shumë pak qeliza nervore njerëzore në tru dhe palcë kurrizore dhe asnjë qelizë njerëzore në pjesën gjenitale.”
Në planin afatgjatë, ekipi dëshiron të optimizojë teknologjinë e tyre për përdorim në transplantimin njerëzor, por pranojnë se nuk është ende gati. Një kufizim i rëndësishëm ishte se veshkat kishin qeliza vaskulare me prejardhje nga derri, të cilat mund të shkaktonin refuzim nëse transplantoheshin te një njeri.
Megjithatë, shkencëtarët planifikojnë të ushtrojnë presion dhe të lejojnë që veshkat të zhvillohen për një kohë më të gjatë. Ata po punojnë gjithashtu në rritjen e organeve të tjera njerëzore te derrat si zemra dhe pankreasi./abcnews.al
