Shkencëtarët kanë krijuar një hartë më të detajuar të materies së errët duke përdorur efektin e “grimcave gravitacionale”. Pavarësisht se përbën 85% të universit dhe ndikon në evolucionin e tij, materia e errët është e vështirë të zbulohet sepse nuk ndërvepron me dritën ose forma të tjera të rrezatimit elektromagnetik, por me sa dimë ndërvepron vetëm me gravitetin.
Për ta gjetur atë, studiuesit që punojnë me Teleskopin Kozmologjik Atacama (ACT) në Kili, i cili do të çmontohet në shtator 2022 pas 15 vitesh funksionimi, studioi dritën e emetuar pas Big Bengut, kur universi ishte vetëm 380,000 vjeç. Kjo dritë njihet si Sfondi kozmik i mikrovalës (CMB) ose “fotografia e foshnjës e universit” dhe ka udhëtuar për miliarda vjet duke dëshmuar formimin e galaktikave dhe yjeve.
Harta e re përdor dritën CMB në thelb për të përshkruar të gjithë çështjen midis nesh dhe Big Bengut. Ekipi hulumtues vëzhgoi sesi tërheqja gravitacionale e strukturave të mëdha e të rënda, duke përfshirë lëndën e errët, e shtrembëron CMB-në në udhëtimin e saj 14 miliardë-vjeçar drejt nesh, në mënyrën se si një xham zmadhues përkul dritën ndërsa kalon nëpër thjerrëzat e tij.
“Ne bëmë një hartë të re masive duke përdorur shtrembërimet e dritës të mbetura nga Big Bengu”, thotë Matthew Madavaseril, një profesor asistent në Departamentin e Fizikës dhe Astronomisë në Universitetin e Pensilvanisë.
Ai shton se matjet tregojnë se si forma masive e universit ashtu edhe ritmi me të cilin ai po rritet pas 14 miliardë vjetësh evolucioni janë pikërisht ajo që mund të pritej nga modeli standard i kozmologjisë i bazuar në teorinë e gravitetit Ajnshtajni.
Hulumtimi u prezantua në një konferencë në Universitetin e Kiotos.
Në hartën e materies së errët, zonat portokalli tregojnë se ku ka më shumë masë, vjollcë ose aspak. Vija e bardhë tregon se ku drita nga pluhuri në galaktikën tonë errëson një imazh më të thellë. /abcnews.al
