Serbia në vitin 2021 përveç proceseve eurointegruese, dialogun me Kosovën dhe reformat, në planin e jashtëm politik me Kroacinë, BeH-në, Malin e Zi, Kosovën kishte marrëdhënie tensionuese, ndërsa fqinji i vetëm me të cilin bashkëpunimi është zhvilluar ndaj ndërtimit të marrëdhënieve më të mira të mundshme me Maqedoninë e Veriut.
Tre nga deklaratat më të shumta të bëra nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq gjatë vitit 2021 e theksojnë politikën e jashtme të Serbisë ndaj Maqedonisë së Veriut.
“Biseduam me Maqedoninë e Veriut në kuadër të të a.q. mini Shengen. Ne mund të jemi të lumtur vetëm nëse fqinjët tanë janë të lumtur dhe të kënaqur. Vaksinat për Maqedoninë e Veriut janë lëvizje miqësore dhe vëllazërore”, deklaroi presidenti serb Aleksandar Vuçiq në fillim të janarit të vitit 2021 që në gusht të thotë se “Serbia është e gatshme t’i përcjellë helikopterët e saj për shuarjen e zjarreve nëse Shkupi vlerëson se kjo është e nevojshme”, që parashihet edhe në kuadër të iniciativës “Ballkani i Hapur”.
Në fund të vitit, ai porositi se “Serbia njihet nga maqedonasit si komb dhe vend I cili është më afër Maqedonisë së Veriut dhe qytetarëve të tyre dhe atë marrëdhënie të mirë fqinjsëore duhet ta ndërtojmë”.
“Ne e pranojmë gjuhën e tyre, kombin e tyre. I dëshirojmë gjithë të mirat maqedonasve, shqiptarëve, serbëve dhe të gjithë qytetarëve të Maqedonisë së Veriut. Ne jemi të vetmit që nuk kemi asnjë problem me ta”, shtoi Vuçiq.
Mbështetja erdhi edhe pas bllokimit bullgar të proceseve eurointegruese të Maqedonisë së Veriut, kur Vuçiq tha se Serbia “është i vetmi vend në Ballkanin Perëndimor ndaj të cilit diçka është e hapur në konferencën ndërqeveritare në Bruksel”.
“Ne nuk gëzohemi për këtë, sepse do të dëshironim për të tjerët, veçanërisht për miqtë tanë nga Maqedonia e Veriut, por për arsye bilaterale nuk e bënë këtë”, tha Vuçiq.
Deklaratat dhe lëvizjet e fqinjësisë së mirë të presidentit serb I pasuan mesazhet dhe vendimet e qeverisë serbe dhe mediave dhe të gjithë ato I bashkojnë bashkojnë problemet e dy vendeve me zgjerimin e BE-së në Ballkanin Perëndimor dhe nismën reciproke, e cila në Shkup këtë vit. në Samitin e Maqedonisë së Veriut, Serbisë dhe Shqipërisë të ashtuquajturat mini Schengen u emërua “Ballkani i Hapur”. Dhe e gjithë kjo bazuar në atë që është thelbi i vlerave dhe lirive evropiane – përshpejtimi dhe lehtësimi i lirisë së lëvizjes së njerëzve dhe qarkullimit të mallrave, shërbimeve dhe kapitalit, një iniciativë e nisur më 10 tetor të vitit 2019 në Novi Sad nga presidenti Vuçiq dhe kryeministrat Zoran Zaev dhe Edi Rama.
Nëse merren parasysh të gjitha marrëveshjet dypalëshe të nënshkruara deri më tani që nga vendosja e marrëdhënieve diplomatike në vitin 1996 ndërmjet Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut deri më tani, vetëm në vitin 2021, në kuadër të “Ballkanit të Hapur”, të dy vendet në Samitin e korrikut në Shkup kanë nënshkruar shumica e marrëveshjeve të ndërsjella – Marrëveshja për bashkëpunim në mbrojtjen nga fatkeqësitë në Ballkanin Perëndimor, Memorandumi i Mirëkuptimit për Bashkëpunimin në Lehtësimin e Importit, Eksportit dhe Lëvizjes së Mallrave në Ballkanin Perëndimor dhe Memorandumi i Mirëkuptimit për Qasje të Lirë në tregun e Punës në Ballkanin Perëndimor. Në dhjetor u nënshkruan në Tiranë marrëveshjet për kushtet për akses të lirë në tregun e punës në Ballkanin Perëndimor, Marrëveshja për lidhjen e skemave elektronike të identifikimit të qytetarëve të rajonit dhe Marrëveshja për bashkëpunim në fushën e veterinarisë. Sigurinë fitosanitare të ushqimit dhe kafshëve.
Në takimet paraprake të “Ballkanit të Hapur”, në Shkup në korrik të këtij viti dhe në nëntor në Beograd, u bë e ditur se qëllimi është heqja e kufijve për të tre vendet nga janari 2023, kur është fjala për lëvizjen e lirë të njerëzve. , mallra, kapitale dhe shërbime, si dhe nga viti 2022 të hyjë në fuqi leja e vetme e punës.
Kur bëhet fjalë për formimin e një tregu të vetëm të punës, marrëveshja që duhet të jetë funksionale nga 1 janari i vitit 2022 do të nënkuptonte që leja e punës e lëshuar në cilindo nga këto tre vende do të jetë e vlefshme për të gjithë anëtarët e iniciativës – Serbi, Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria.
Në mënyrë bilaterale sivjet u nënshkrua edhe Marrëveshja për njohjen e ndërsjellë të subjekteve afariste të autorizuara të miratuara për siguri dhe siguri, Marrëveshja ndërmjet doganave të Serbisë dhe të Maqedonisë së Veriut, ndërmjet zyrave postare të dy vendeve dhe disa të tjera.
Shumica e këtyre marrëveshjeve të miratuara në takimin në Nish më 12 nëntor, kur u mblodhën më shumë se 160 përfaqësues të qeverive, administratës shtetërore, institucioneve dhe dhomave të tregtisë së Serbisë, Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë, një ngjarje pune e paprecedentë në marrëdhëniet midis tre vendeve.
Shtetet e “Ballkanit të Hapur” në një letër të hapur për Ballkanin e Hapur në nëntor të këtij viti, me të cilën i ftuan vendet tjera të rajonit të përfshihen ndaj iniciativës, theksuan se vizioni I tyre është që të tejkalohen barrierat sociale, ekonomike dhe tregtare, që e ngadalësojnë rritjen ekonomike në tërë rajonin, me implementimin e katër lirive evropiane.
“Prej atëherë, në mënyrë sistematike kemi takuar dhe nënshkruar marrëveshje, të cilat u mundësojnë qytetarëve tanë të punojnë lirshëm me njëri-tjetrin, kemi reduktuar kontrollet kufitare, që do të lejojnë kalimin e mallrave, pothuajse pa vonesë, kemi krijuar mekanizma për udhëtimin tonë të lirë. qytetarët midis vendeve tona – pasi qytetarët e BE-së udhëtojnë midis vendeve të tyre. “Iniciativa jonë, e quajtur “Ballkani i Hapur”, ka rezultuar efektive dhe e dobishme edhe në tejkalimin e kohëve të vështira të pandemisë”, thuhet në letër.
Ndërsa përfitimet e marrëveshjeve të “Ballkanit të Hapur”, sipas ministrit serb të Bujqësisë Branislav Nedimoviq, janë tashmë të dukshme. Sipas tij, këtë vit eksportet nga Serbia në Maqedoninë e Veriut janë rritur për 15 për qind, ndërsa në Shqipëri për 19 për qind.
Serbia paralajmëroi se për gjashtë muaj në vendkalimin kufitar Tabanoc/Preshevë do të ndërtohet korsi e posaçme rrugore për qarkullim të papenguar të mallrave dhe njerëzve, vetëm për qytetarët e Maqedonisë së Veriut, Serbisë dhe Shqipërisë, si dhe regjimi hekurudhor “një ndalesë” kufitar është. ne ndertim.. Ministri serb i Financave Sinisha Mali tha se Banka Botërore vlerëson se nëse të gjitha këto masa do të zbatoheshin siç duhet, do të kishte deri në 7 për qind rritje të bruto prodhimit vendor (BPV) në të gjithë rajonin.
Edhe donacionet e vaksinave nga Serbia, ndër të parat në botë, ashtu edhe mundësia e vaksinimit të qytetarëve maqedonas nga Subotica në Bujanoc, si dhe dhënia e dozës përforcuese në vitin 2021 thelluan marrëdhëniet mes dy vendeve dhe mes dy popujve, marrëdhëniet që kanë qenë gjithmonë të shkëlqyera reciprokisht.
“Treguam se jemi solidarë në kohët më të vështira të mundshme, kemi dërguar 8000 vaksina “Fajzer” dhe 40.000 vaksina “Sputnik V” në Maqedoninë e Veriut, që është për 24.000 qytetarë të Maqedonisë së Veriut”, deklaroi kryeministrja serbe Ana Bërnabiq, në prill të këtij viti, duke shtuar se kjo nuk ka të bëjë fare me politikën, por shpreson të “na afrojë në të ardhmen”.
Para kësaj, në muajin mars në Panairin e Beogradit, në Nish, Vranjë dhe qytete të tjera, shiheshin kilometra kolona të qytetarëve maqedonas, të cilët lirisht dhe pa pagesë morën vaksinën e parë kundër kurorës, kryesisht “Astra Zeneka”. Sipas ministrit serb të Shëndetësisë Zlatibor Lonçar, rreth 15.000 qytetarë maqedonas u vaksinuan më pas në Serbi.
Vetëm në Vranjë deri në nëntor të vitit 2021 janë vaksinuar 13.657 maqedonas ndërsa janë rivaksinuar gjithsej 11.966 qytetarë tanë.
Impulsi politik i Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut, I shndërruar në interes ekonomik përmes përshpejtimit dhe lehtësimit të lirisë së lëvizjes së njerëzve dhe qarkullimit të mallrave, shërbimeve dhe kapitalit, të a.q. “Ballkani i Hapur” dhe vaksinimi masiv pa pagesë mundësoi që në vitin 2021 miqësia e kahershme e popujve të dy vendeve të shndërrohet në realitet, të përmirësohet dhe të japë një udhërrëfyes si në vitin 2022./ Zhurnal
