Çfarë do të thotë kur një ushqim apo pije është “në zhdukje”, kur ka kaq pak njerëz që e prodhojnë atë saqë është në prag të zhdukjes përgjithmonë? A duhet të shqetësohemi, siç bëjmë për rrënojat e lashta dhe pandat gjigante?
Apo duhet të konkludojmë se humbja e djathrave, ëmbëlsirave, frutave, pijeve alkoolike dhe madje edhe specieve shtazore është rezultati i trishtuar, por i pashmangshëm i ndryshimit të shijes dhe prioriteteve të njerëzve?
Nga njëra anë, është e vështirë të jesh shumë i trishtuar për varietetet e mollëve që po zhduken në Britani, krahas problemeve më të menjëhershme me të cilat përballet vendi. Nëse granny smiths dhe Pink Ladies janë gjithmonë të disponueshme, çfarë kuptimi ka të vajtosh për vdekjen e mollës portokalli Blenheim? Por nuk janë vetëm mollët ato që po zhduken. Në Arkën e Shijes, një katalog i ushqimeve të rrezikuara nga lëvizja Sloë Food, 5952 ushqime janë regjistruar në mbarë botën, ndërsa në librin e tij Eating to Extinction, gazetari i ushqimit Dan Saladino përshkruan zhdukjen e varieteteve të drithërave, derrave, djathit, verës dhe madje, kokrra kafeje.
“Më duhej ta detyroja veten të eksploroja vërtet pse duhet të kujdeseshim”, thotë Saladino. “Kjo zbuloi rëndësinë e diversitetit jo vetëm në të kaluarën, por në të ardhmen” me disa ushqime të rrezikuara që mund të mbajnë çelësin e shumë prej krizave tona të sotme në bujqësi, klimë dhe energji.
Ju mund të mendoni se ka më shumë zgjedhje në raftet tona sesa ka pasur ndonjëherë. Vetëm drithërat e mëngjesit janë marramendës në shumëllojshmërinë e tyre. Si mund të ketë një problem diversiteti në ushqim, kur Sainsbury’s ka 84 lloje të ndryshme salsiçesh? Kjo është gjëja paradoksale, thotë historiania e ushqimit Polly Russell. Duket se kemi zgjedhje dhe shumëllojshmëri të pabesueshme, më shumë se ndoshta në çdo kohë tjetër – dhe është e vërtetë që numri i produkteve të disponueshme për konsumatorin individual është rritur. Por diversiteti i të korrave në mbarë botën ka rënë. Shumica dërrmuese e atyre produkteve që shihni në supermarket do të jenë bërë me një numër shumë të kufizuar përbërësish, si gruri, misri, vaji i palmës dhe soja.”
Të dhënat janë befasuese. Nga 6,000 llojet e bimëve, që njerëzit kanë ngrënë me kalimin e kohës, bota tani kryesisht rritet dhe konsumon vetëm nëntë, nga të cilat vetëm tre orizi, gruri dhe misri ofrojnë rreth 50% të të gjitha kalorive që njerëzit konsumojnë. Shtoni patatet, elbin, vajin e palmës, sojen dhe sheqerin në përzierje dhe do të keni 75% të të gjitha kalorive. Por diversiteti brenda këtyre kulturave po zhduket gjithashtu, pasi ne mbështetemi në një numër gjithnjë e më të vogël të varieteteve me rendiment të lartë.
Kontrolli i prodhimit të farës në botë është në duart e vetëm katër korporatave,” thotë Saladino. “Më shumë se gjysma e djathit në botë është bërë me enzima dhe kultura fillestare nga e njëjta kompani daneze. Ai “diversitet” që shihni në korridoret e bulmetit, drithërave, madje edhe frutave dhe perimeve është një iluzion.
