Pse Albert Ajnshtajni u largua nga Gjermania

schedule15:15 - 16 Nëntor, 2022

schedule 15:15 - 16 Nëntor, 2022

Ka pasur gjithmonë një interes të madh për detaje të vogla që mund të kishin ndryshuar potencialisht rrjedhën e Luftës së Dytë Botërore. Një detaj i tillë është se si Gjermania e ka humbur ‘yllin’ e saj njerëzor, i cili në teori mund t’i kishte ndihmuar ata të krijonin armë të fuqishme. Shumë historianë e panë Ajnshtajnin që u largua nga Gjermania për në Amerikë pasi ishte një tokë më e mirë, megjithatë, nuk është domosdoshmërisht kështu.

Fizikani me emrin Albert Einstein përdori intelektin e tij për të deshifruar Hitlerin përpara se të vinte në pushtet dhe llojin e planeve që do të kishte për Gjermaninë. Ajnshtajni pranoi se Evropa do të përballej me një luftë edhe më të madhe që do të fillonte nga gjermanët. Ajnshtajni ishte një humanitar që ishte me të gjitha mjetet kundër çdo lloj lufte. Ai tha se lufta nuk i sjell asnjë dobi shoqërisë njerëzore dhe po ashtu është një veprim për humbje të resurseve të shumta.

Në vitin 1932 Ajnshtajni bëri vizitën e tij të parë në Amerikë për të vizituar disa miq akademikë nga Universiteti Princeton, të cilët kishin një interes të lartë në punën e tij teorike. Në këtë vizitë, ai ishte shumë i kënaqur me atë që po shihte dhe po përjetonte, shumë pohon se kjo vizitë kishte edhe qëllimin për të parë apo më mirë akoma testuar tokën ku donte të emigronte. Është e domosdoshme të përmendet se ai merrte ftesa të shumta nga universitete në mbarë botën, përfshirë Oksfordin.

Në vitin 1933, ndërsa Ajnshtajni ishte ende në Amerikë, Hitleri u ngrit në pushtet në Gjermani duke u emëruar si kancelar. Në mars të vitit 1933 Ajnshtajni dhe gruaja e tij Elsa u kthyen nga Shtetet e Bashkuara në shtëpinë e tyre për të zbuluar se ajo ishte bastisur. Disa historianë argumentojnë se ky ishte një mesazh i dërguar nga vetë Hitleri si një protestë për vizitën e tij të zgjatur në Amerikë. Për Ajnshtajnin, kjo ishte shenja e fundit që priste, e cila e bëri atë të marrë vendimin drastik për t’u larguar nga Gjermania, shkruan abcnews.al.

Jo vetëm kaq, por ai shkoi deri në heqjen dorë zyrtarisht nga shtetësia gjermane dhe madje ia dorëzoi pasaportën gjermane konsullatës së Gjermanisë. Ky ishte një mesazh indirekt për Hitlerin, i cili nuk e ka marrë këtë në mënyrë të lehtë dhe duke e ditur se Hitleri nuk kishte fuqi për të ndaluar emigracionin e tij, ai tani u vendos në një listë vrasjesh. Është e domosdoshme të kuptohet se nuk ishin vetëm veprimet e dëshirës për t’u bashkuar me aleatët që e kanë zemëruar Hitlerin në vendime të tilla drastike, por edhe frika që ai kishte pasi Hitleri e dinte avantazhin që aftësitë e Ajnshtajnit mund t’u sillnin amerikanëve.

Kur Ajnshtajni mësoi se emri i tij ishte në listën e vrasjeve, ai vendosi të transferohej përkohësisht në Angli dhe të emigronte në Amerikë prej andej. Në tetor 1933 ai emigroi në Amerikë në Nju Xhersi, ku u bë anëtar i grupit të studimeve të avancuara të Universitetit Princeton. Ajo që është më interesante është se jo vetëm ai, por edhe mjaft studiues të tjerë me origjinë gjermane, nuk kanë parë asgjë të mirë në Qeverinë e re të Hitlerit dhe donin të emigronin në vende të tjera, shkruan abcnews.al.

Ajnshtajni ishte mjaft i zgjuar për të parë urrejtjen që Hitleri kishte për popullatën hebreje edhe nëse ai nuk po impononte asnjë kërcënim në kohën kur Ajnshtajni u largua nga Gjermania. Jo vetëm ai, por edhe udhëheqësit e Organizatës Sioniste si Chaim Weizmann parashikuan që Hitleri kishte një plan më të madh për popullsinë hebreje, ku ata nuk donin të ishin pjesë. Në të njëjtën kohë, Alber Ajnshtajni po punonte për të gjetur një mënyrë për të përdorur në mënyrë efikase energjinë bërthamore, ai kishte frikë se Hitleri do ta torturonte atë në krijimin e armëve bërthamore që është vetëm një arsye tjetër për të ikur nga vendi.

Historianë të tjerë thonë se Hitleri do ta kishte vrarë atë shansin e parë që do të kishte pasur, megjithatë, besohet se ai do ta torturonte për të krijuar armë dhe risi të ndryshme shkatërruese për të fituar luftën. Deri në vitin 1940 Albert Einstein ka fituar nënshtetësinë e tij si qytetar amerikan. Pavarësisht vizionit të tij negativ për luftën, ai doli me zbulimin e ndarjes bërthamore që shkoi në krijimin e bombës atomike e cila u përdor nga amerikanët në 1945 mbi japonezët./abcnews.al