Shpenzimet kapitale nga kompanitë europiane ranë pak midis 2015 dhe 2022, sipas institutit ndërkombëtar McKinsey. Në të njëjtën periudhë, investimet e bizneseve amerikane u rritën me 30%.
Gjatë dekadës së mëparshme, BE kishte një suficit të llogarisë korente me pjesën tjetër të botës prej më shumë se 2% të PBB-së së saj.
Përjashtimi i vetëm ishte viti i vështirë 2022, kur Rusia pushtoi Ukrainën. Edhe europianët jetojnë më gjatë, ndërsa fakti që GDP-ja e tyre për frymë është rreth 30% më e ulët se ajo e SHBA-së, është për shkak se europianët punojnë më pak.
Europa, megjithatë, po përballet me një mori sfidash të jashtme dhe vazhdimisht po humbet konkurrencën, të cilën dy ish-kryeministra të Italisë kanë marrë përsipër ta stimulojnë: Mario Draghi dhe Enrico Letta, të cilët po bëjnë turne në Kontinentin e Vjetër dhe po flasin me drejtuesit kryesorë të biznesit, të bankave dhe burokratët.
Në vitin 1993, kur BE krijoi tregun unik, filozofia mbizotëruese në treg ishte ulja e barrierave për tregtinë dhe lëvizjen e lirë të njerëzve, kapitalit dhe produkteve. Megjithatë, sot, tre dekada më vonë, situata është shumë ndryshe.
SHBA ka vendosur tarifa dhe sanksione dhe po përpiqet të kufizojë tregtinë ndërkufitare. Tensionet me Kinën, pandemia e koronavirusit dhe pasojat e luftës në Ukrainë i kanë shtyrë qeveritë dhe bizneset të rimendojnë zinxhirët e furnizimit global.
Megjithatë, këto ndryshime ndikojnë më shumë në një ekonomi të hapur, siç është ajo e BE-së.
Dhe energjia është një çështje serioze. Sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës ka ekspozuar varësinë e Evropës nga gazi i importuar. Dhe ndërsa Bashkimi Europian u kthye shpejt te furnizuesit alternativë të hidrokarbureve, kriza rriti çmimet e energjisë elektrike dhe i detyroi grupet industriale të zhvendosnin prodhimin diku tjetër.
Në të njëjtën kohë, kriza nxiti edhe investimet në burimet e rinovueshme të energjisë, por për tranzicionin në realitetin e ri energjetik do të duhen dekada. Krerët e bizneseve europiane janë të shqetësuar edhe për varësinë e kontinentit të vjetër nga teknologjia e vendeve të tjera.
Shumica e mikroprocesorëve vijnë nga Azia dhe kryesisht nga Tajvani. Pavarësisht përpjekjeve të Komisionit për të përmirësuar Microsoft, Alphabet dhe Amazon, gjigantët amerikanë të teknologjisë mbeten dominues.
Presidenti i SHBA Joe Biden ka vënë në dispozicion të industrive amerikane subvencione bujare që promovojnë prodhimin vendas të mikroprocesorëve duke tërhequr subvencione për projektet e gjelbra brenda SHBA-së.
Kompanitë europiane po i drejtohen me dëshirë subvencioneve amerikane dhe investimet po zhvendosen diku tjetër. Shpenzimet kapitale nga kompanitë europiane ranë pak midis 2015 dhe 2022, sipas institutit ndërkombëtar McKinsey. Në të njëjtën periudhë, investimet e kompanive amerikane u rritën me 30%.
Gara e subvencioneve ka ekspozuar dobësitë e tregut të përbashkët europian. Arkitektët e saj, nën udhëheqjen e Jacques Delors, u përpoqën të krijonin një treg në kushte të barabarta për të gjithë.
Rregullat strikte u vendosën për të parandaluar qeveritë që të favorizojnë bizneset e vendeve të tyre. Gjatë pandemisë u vendos që të pezullohej përkohësisht ky regjim dhe që atëherë BE po përpiqet ta rikthejë atë, pasi shtetet anëtare mbështetën furnizuesit e energjisë kur çmimet e energjisë u rritën.
Nga marsi i vitit 2022 deri në gusht 2023, Komisioni miratoi planet për ndihmën shtetërore në vlerën 733 miliardë euro. Kjo shumë rivalizon shpenzimet përkatëse në anën tjetër të Atlantikut, por vë kundër njëra-tjetrës qeveritë europiane.
Komisioni ka hetuar prej 18 muajsh bashkimin e njësisë spanjolle të Orange me rivalin MasMovil, që do të reduktonte numrin e operatorëve celularë në Spanjë nga katër në tre.
Dhe bizneset kanë protestuar, duke theksuar se Kina, e cila ka 30 herë popullsinë e Spanjës, ka vetëm tre kompani telefonike celulare.
Gjithashtu, heqja e kufijve në shërbimet bankare nuk është arritur dhe përpjekjet e BE-së për të lehtësuar flukset e financimit përmes një tregu të vetëm kapitali po përballen vazhdimisht me rezistencë nga qeveritë dhe rregullatorët kombëtarë, të cilët refuzojnë të heqin dorë nga autoriteti i tyre në këtë fushë.
Të gjitha këto kontradikta duhet të pajtohen nga dy ish-kryeministrat e Italisë. Enrico Letta pritet të prezantojë gjetjet e tij në muajt në vijim, ndërsa rekomandimet e Draghi priten brenda vitit.
Por ndoshta ajo që do të rezultojë më e vështira nga të gjitha do të jetë gjetja e një mënyre për të emocionuar votuesit e BE-së.
/abcnews.al
