Shkencëtarët evropianë thanë se kanë bërë një përparim të madh në kërkimin e tyre për të zhvilluar shkrirjen praktike bërthamore që është procesi i energjisë që fuqizon yjet. Laboratori JET me bazë në Mbretërinë e Bashkuar ka thyer rekordin e tij botëror për sasinë e energjisë që mund të nxjerrë duke shtrydhur së bashku dy forma të hidrogjenit. Nëse shkrirja bërthamore mund të rikrijohet me sukses në Tokë, ai mban potencialin e furnizimeve praktikisht të pakufizuara të energjisë me karbon të ulët dhe me rrezatim të ulët.
Eksperimentet prodhuan 11 megavat fuqi për pesë sekonda. Kjo është më shumë se dyfishi i asaj që u arrit në teste të ngjashme në vitin 1997 raporton gazetari Jonathan Amos i “BBC-së”. Nuk është një prodhim masiv energjie që mjafton vetëm për të zier rreth 60 kazan uji.
Por rëndësia është se vërteton zgjedhjet e projektimit që janë bërë për një reaktor shkrirje edhe më të madh që po ndërtohet tani në Francë. “Eksperimentet JET na vendosin një hap më afër fuqisë së shkrirjes,” tha profesori Joe Milnes që është drejtuesi i operacioneve në laboratorin e reaktorit. “Ne kemi demonstruar se mund të krijojmë një mini-yll brenda makinës sonë dhe ta mbajmë atje për pesë sekonda dhe të kemi performancë të lartë, gjë që na çon vërtet në një mbretëri të re”.
Objekti i Reaktorit Eksperimental Termonuklear në Francën jugore mbështetet nga një konsorcium qeverish botërore, duke përfshirë vendet anëtare të BE-së, SHBA-në, Kinën dhe Rusinë. Pritet të jetë hapi i fundit për të vërtetuar se bashkimi bërthamor mund të bëhet një ofrues i besueshëm i energjisë në gjysmën e dytë të këtij shekulli. Funksionimi i termocentraleve të së ardhmes të bazuar në shkrirje nuk do të prodhonte gazra serë dhe vetëm sasi shumë të vogla mbetjesh radioaktive jetëshkurtër. / abcnews.al
