Kompania amerikane ‘Boeing’ ka prodhuar avionin e fundit të modelit 747, aeroplani amerikan që revolucionarizoi udhëtimin ajror. Shërbimet ajrore të pasagjerëve filluan në vitin 1914, pak më shumë se një dekadë pas shpikjes së aeroplanit. ‘Boeing 747’ është një nga modelet e aeroplanëve më të njohur në botë dhe është prodhuar për 50 vjet rresht. I projektuar brenda 28 muajsh, ‘Boeing 747’ ishte avioni i parë me dy rreshta ndenjësesh, i prezantuar në vitin 1970, nga kompania ‘Pan Am’, e cila nuk egziston më.
Drejtuesit, klientët dhe punonjësit e korporatës ‘Boeing’ u mblodhën në fabrikën e kompanisë në Everet të shtetit të Uashingtonit, për t’i dhënë lamtumirën avionit të modelit 747, që njihet me nofkën “Mbretëresha e Qiejve”, ndërsa Boeing i dorëzoi avionin e saj kompanisë amerikane së transportit ‘Atlas Air’.
“Ndërsa sot kthejmë një faqe, ky libër nuk ka përfunduar. Është vetëm një kapitull. Kemi një tjetër kapitull të 747. Këtij modeli aeroplani do t’i shërbehet për dekadat e ardhshme”, tha Stan Deal, shef ekzekutiv për aeroplanët komercial në kompaninë Boeing.
“Edhe kur e kupton shkencën që qëndron pas fluturimit, nuk ka asgjë që ngjason me avionin 747 në fluturim, teksa të kujton se në vetvete ka edhe magji”, tha aktori dhe piloti John Travolta.
Lamtumira ishte e hidhur për punonjësit e kompanisë. Omar Osmael Harun punoi në avionin e fundit 747.
“Ndihem keq emocionalisht sepse është një aeroplan i përsosur. Por në të njëjtën kohë kështu ka vendosur kompania”.
I fluturuar për herë të parë në vitin 1969, modeli 747 shënoi fillimin e gjeneratës së aeroplanëve me trup të gjerë dhe dy herë sa avionët e mëparshëm, duke ndihmuar në fillimin e epokës së udhëtimeve masive. Eugene Vezzetti, ciceron në Muzeun e Fluturimeve në Siatëll të Uashingtonit, ka qenë pilot i avionit 747.
“Pan Am i kërkoi Boeing-ut një aeroplan më të madh me qëllim uljen e kostos. Kështu Boeing-u vendosi vetë që të ndërtonte avionin 747 me mbi 360 vende. Ata menduan se kjo do të ulte mbingarkesën në aeroporte pasi mund të transportonte një numër të madh pasagjerësh në një aeroplan”.
Gjatë 55 viteve që pasuan, kompania ‘Boeing’ vazhdoi prodhimin e modelit 747, që për dekada me radhë u bë modeli i preferuar për presidentët amerikanë, filmat me James Bond apo për transportin e ngarkesave speciale si peshkaqenët .
747 sherbeu si platformë e komandës së Forcave Ajrore të Shteteve të Bashkuara dhe falë madhësisë dhe krahëve të ulët, u përdor për të transportuar anijet hapësinore të NASA-s.
Për pasagjerët e përditshëm, ky avion i bëri udhëtimet e largëta më komode dhe më të përballueshme.
“Jam ulur në platformën e sipërme të avionit të parë 747 me numër serie një, i cili fluturoi më 9 shkurt 1969. Kuverta e sipërme ishte shembull perfekt e udhëtimit luksoz në vitet 70. Kjo është porta e daljes në raste urgjente”, thotë Eugene Vezzetti me Muzeumin e Fluturimeve në Siatëll.
Ai thotë se modeli 747 është i pakrahasueshëm.
“Kapaciteti me katër motorë i dha avionit fuqi alternative. Edhe po të prisheshin tre motorë, avioni mund të fluturonte me një”.
Aktualisht qindra avionë të modelit 747 janë në përdorim, kryesisht për transportin e mallrave. Drejtuesit e lartë të kompanisë ‘Boing’ thonë se historia e gjatë e modelit 747 vazhdon të frymëzojë novacionet edhe sot./’VOA
