Unazat e mrekullueshme të Saturnit po ngrohin atmosferën e sipërme të planetit, sipas një studimi të ri.
Sipas të dhënave nga Teleskopi Hapësinor Hubble, sonda Cassini, anija kozmike Voyager dhe bfa misioni Ndërkombëtar Ultraviolet Explorer, studimi sugjeron se grimcat nga unazat e akullta që rrethojnë Saturnin po bien në atmosferën e Saturnit.
Efekti i kësaj është ngrohja e atmosferës së sipërme të planetit.
Zbulimi erdhi nga të dhënat e mbledhura mbi 40 vjet nga 4 anije kozmike, së bashku nga me vëzhgimet e Hubble.
Një provë kryesore është një tepricë e rrezatimit ultravjollcë, e cila mund të shihet si një vijë spektrale e hidrogjenit të nxehtë në atmosferën e Saturnit. Kjo u tregon astronomëve se diçka po ngroh atmosferën e sipërme të Saturnit nga jashtë.
Shpjegimi më i mundshëm, thonë astronomët pas studimit, është se kjo ngrohje shkaktohet nga grimcat e unazave që bien në atmosferë.
Kjo shpërbërje e unazave të Saturnit mund të jetë për shkak të një sërë fenomenesh duke përfshirë mikrometeoritët, bombardimet nga era diellore ose rrezatimi ultravjollcë diellor.
Kjo u konfirmua në vitin 2017 kur “Finalja e Madhe” e misionit Cassini pa anijen kozmike të zhytej qëllimisht në atmosferën e Saturnit, për të mbledhur të dhëna.
Të dhënat nga kjo zhytje përfundimtare zbuluan se grimcat po bien në Saturn nga unazat.
“Megjithëse shpërbërja e ngadaltë e unazave është një fenomen që njihej, ndikimi i tij në hidrogjenin atomik të planetit është një surprizë. Nga sonda Cassini, ne e dinim tashmë për ndikimin e unazave. Megjithatë, nuk dinim asgjë për përmbajtjen e hidrogjenit atomik,” thotë Lotfi Ben-Jaffel i Institutit të Astrofizikës në Paris dhe Universitetit të Arizonës, autor i një punimi të botuar më 30 mars 2023 në Revistën e Shkencave Planetare.
“Gjithçka nxitet nga grimcat unazore që kaskadojnë në atmosferë në gjerësi gjeografike specifike. Ato modifikojnë atmosferën e sipërme, duke ndryshuar përbërjen,” thotë Ben-Jaffel.
“Dhe gjithashtu ka procese të përplasjes me gazrat atmosferikë që ndoshta po ngrohin atmosferën në një lartësi të caktuar.”
Për të arritur në këtë përfundim, Ben-Jaffel studioi vëzhgimet e dritës ultravjollcë nga 4 anije kozmike që studionin Saturnin, duke kalibruar të dhënat arkivore me matjet nga Teleskopi Hapësinor Hubble.
“Kur gjithçka ishte kalibruar, ne pamë qartë se spektrat janë të qëndrueshëm në të gjitha misionet. Kjo ishte e mundur sepse ne kemi të njëjtën pikë referimi, nga Hubble, në shkallën e transferimit të energjisë nga atmosfera siç matet gjatë dekadave,” tha Ben-Jaffel.
“Ishte me të vërtetë një surprizë për mua. Thjesht skicova të dhënat e ndryshme të shpërndarjes së dritës së bashku, dhe më pas e kuptova që është e njëjta gjë.”
I njëjti proces mund të përdoret për të gjetur unaza të mrekullueshme të ngjashme me Saturnin rreth planetëve që rrotullohen rreth yjeve përtej Sistemit tonë Diellor, të njohur si ekzoplanetë.
“Ne jemi vetëm në fillim të këtij efekti të karakterizimit të unazës në atmosferën e sipërme të një planeti. Ne përfundimisht duam të kemi një qasje globale që do të jepte një rezultat të vërtetë për atmosferat në botët e largëta.
“Një nga qëllimet e këtij studimi është të shohim se si mund ta zbatojmë atë në planetët që rrotullohen rreth yjeve të tjerë. Quajeni këtë si kërkimin e unazave ekzo.” /abcnews.al
