Nga Jon Henley, The Guardian
Imazhi i tre qeverive europiane mund të vendoset nga performancat e partive populiste, të ekstremit të djathtë ose anti-establishment në zgjedhjet e kësaj vjeshte, ndërsa peizazhi politik i thyer i kontinentit vazhdon të përçahet.
Sondazhi i shtatorit në Sllovaki, një vend me vetëm pesë milionë banorë, mund të jetë kritik për mbështetjen e vazhdueshme të Europës për Ukrainën kundër agresionit të Rusisë, duke rikthyer në pushtet populistët e djathtë. tha Robert Fico, i cili është pro-Moskës.
A do ta pranojnë disfatën partitë e qendrës së djathtë të Europës apo do t’i shesin shpirtrat e tyre të djathtës së fortë?
Në Poloni, e cila voton në tetor, sondazhet tregojnë shpresat për të formuar një shumicë në partinë në pushtet Ligj dhe Drejtësi (PiS), të vetëshpallur kampione të klasës punëtore konservatore, katolike mund të mbështeten në Konfederatën edhe më të djathtë.
“Këto janë të gjitha parti shumë të ndryshme,” tha Catherine Fieschi, një eksperte për populizmin dhe të djathtën ekstreme.
“E gjithë e përbashkëta e tyre është se janë, në shkallë të ndryshme, anti-establishment. Ata nuk janë të lehtë për t’u hapur ideologjikisht, pjesërisht sepse po përshtaten në fusha të ndryshme të pakënaqësisë.”
Fakti që secila duket se do të luajë një rol të rëndësishëm në zgjedhjet e ardhshme tregon se sa më e fragmentuar dhe, në shumë raste, e polarizuar, është bërë politika e Europës, tha Fieschi.
“Asnjë nga rregullat e vjetra nuk zbatohet,” tha ajo.
“Ka një stuhi të përsosur që shpërthen midis një reagimi kundër liberalizmit ekonomik dhe një reagimi kundër agjendës së gjelbër,” tha ajo.
“Dhe njerëzit thonë ‘Unë do të votoj këtë’, pastaj ‘do të votoj atë’, pastaj ‘Unë nuk do të votoj’. Votuesit e zhgënjyer janë të gatshëm të ‘provojnë diçka të re’ në një lloj konsumizmi politik dhe në një kërkim të dëshpëruar për mbrojtje kundër erërave të ndryshimit.”
Ndërsa të dhënat e reja tregojnë një rekord pothuajse një në tre evropianë që votuan anti-establishment vitin e kaluar, dhe me koalicione të përfshira ose të mbështetura nga partitë e ekstremit të djathtë në pushtet nga Finlanda në Itali, zgjedhjet e kësaj vjeshte mund të provojnë testet kryesore të disponimit të kryengritësve. me pasoja në mbarë Europën.
Qeveria pro-perëndimore e Sllovakisë ka treguar mbështetje të vendosur për Ukrainën. Por pavarësisht akuzave për korrupsion, Smer-SD e Ficos, populiste, nacionaliste, socialisht konservatore është lehtësisht përpara në sondazhe me 21% dhe nuk e ka përjashtuar mundësinë e qeverisjes me partinë Republikë të ekstremit të djathtë, kundër pakicave, në vendin e katërt.
Fico, kryeministër nga viti 2006 në 2010 dhe nga 2012 në 2018 përpara se të rrëzohej nga protestat e mëdha antiqeveritare pas vrasjes së një gazetari investigativ dhe të fejuarës së tij, ka fajësuar pushtimin e Rusisë dhe tha se do t’i japë fund ndihmës ushtarake për Ukrainën dhe do të miratonte sanksione “të padobishme dhe kundërproduktive” kundër Rusisë.
Me sa duket, ai e ka quajtur presidentin properëndimor të Sllovakisë një kukull të SHBA-së.
Duke shfrytëzuar ndjenjën pro-ruse të shumë sllovakëve (vetëm 40% fajësojnë Moskën për luftën, përqindja më e ulët në Europën Qendrore dhe Lindore), Fico ka diversifikuar në mënyrë radikale, oportuniste dhe efektive ofertën e partisë së tij.
Zgjedhjet e Polonisë më 15 tetor duket se do të jenë më të rreptat dhe më të rëndësishmet e vendit për dekada, duke vënë përballë populistët e djathtë në pushtet të (PiS), në pushtet që nga viti 2015, kundër Platformës Qytetare të opozitës të Donald Tusk.
Analistët thonë se rezultati mund të jetë vendimtar në përcaktimin nëse Polonia kthehet pa mëdyshje në grupin pro-BE ose ndjek kursin e saj joliberal drejt mosmarrëveshjeve gjithnjë e më të thella me Brukselin mbi sundimin e ligjit.
PiS filloi mbi 20 vjet më parë, gjoja si kristian demokratë, por shpejt u zhvendos drejt në konservatorizëm të plotë kulturor, social dhe kombëtar. Tashmë ajo është pjesë e vendosur e krijimit dhe përballet me një sfidë nga e djathta radikale.
Kundër imigrimit, abortit dhe bllokimeve, bashkë-udhëheqësi i Konfederatës, Slaëomir Mentzen, 36 vjeç, dikur tha se mbështetësit e tij qëndruan kundër “hebrenjve, homoseksualëve, abortit, taksave dhe BE-së” (ai ka thënë se po bënte shaka).
Por mesazhi i tij thelbësor, taksa të ulëta, më pak shpenzime sociale, pa pensione të detyrueshme dhe kontribute të kujdesit shëndetësor, rezonon, veçanërisht me të rinjtë, 40% që thonë se do të votojnë për partinë e tij. PiS, thotë ai.
/abcnews.al
