Këshilli Europian dyditor, i cili fillon sot në mesditë në Bruksel, do të trajtojë disa nga çështjet kryesore duke nisur me mbështetjen financiare për mbrojtjen europiane, mbështetjen e vazhdueshme për Ukrainën dhe trajtimin e krizës humanitare në Gaza.
Importi i produkteve ukrainase është gjithashtu një nga pikat kyçe, pas dështimit të djeshëm për të gjetur një zgjidhje përkatëse, ndërsa bisedimet e 27 vendeve pritet të “ngecin” edhe për çështjen e zgjerimit, siç pretendojnë disa shtete anëtare.
Si përshembull garanci për vazhdimin e negociatave të Ukrainës dhe Moldavisë me BE-në dhe dritën jeshile fillimit të bisedimeve të anëtarësimit të Bosnjës. Disa shtete anëtare po promovojnë njëkohësisht që çështja e marrëdhënieve euro-turke të përfshihet në axhendën e sotme e Samitit.
Çështja vendimtare e mbështetjes financiare për mbrojtjen europiane pritet të mbulojë bisedimet e sotme midis liderëve europianë në Bruksel, në mes të luftës së vazhdueshme në Ukrainë dhe nevojës për mbështetje të vazhdueshme ushtarake të papenguar për Kievin.
Në këtë kontekst, presidenti francez pritet të nxisë 26 vendet e tjera të miratojnë planet e tij radikale për të rritur shpenzimet e mbrojtjes me idenë e emetimit të “eurobonove të mbrojtjes”, një ide e mbështetur edhe nga presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel.
Sipas disa burimeve diplomatike, kjo çështje do të dominojë takimin e sotëm, nën “hijen” e “kërcënimit ekzistencial” të vazhdueshëm të Moskës për Europën.
Në tryezën e bisedimeve, megjithatë, do të diskutohen mënyra të tjera për financimin e shpenzimeve shtesë të mbrojtjes, nga përdorimi i pjesëve të buxhetit të përbashkët, deri te administrimi me njëfarë “fleksibiliteti” të shpenzimeve ushtarake, bazuar në rregullat që përmirësojnë deficitet buxhetore kombëtare.
Propozime të tjera kanë të bëjnë me përdorimin e të ardhurave nga asetet e ngrira ruse dhe ndryshimin e mandatit të Bankës Europiane të Investimeve (EIB) në mënyrë që të mund të investojë edhe në mbrojtje.
Lidhur me përdorimin e aseteve të “ngrira” ruse, Komisioni ditën e djeshme paraqiti një propozim përkatës që mund të forcojë çdo vit mekanizmin special të fondit të paqes (EPF) me 3 miliardë euro në vit.
Megjithatë, disa vende anëtare shprehin rezerva për kuadrin ligjor për përdorimin e këtyre fitimeve për të blerë sisteme armësh.
Çështjet bujqësore pritet të jenë sërish në hije në Këshillin Europian, pasi disa shtete anëtare kërkojnë më shumë kufizime në importet e produkteve bujqësore ukrainase. Mëngjesin e djeshëm, negociatat midis Këshillit dhe Parlamentit Europian rezultuan në një marrëveshje për të kufizuar importet e produkteve ukrainase në përgjigje të kërkesave përkatëse të fermerëve në Europën Qendrore dhe Francë.
Megjithatë, disa orë më vonë, përfaqësuesit e përhershëm të vendeve anëtare refuzuan të miratojnë marrëveshjen, duke thënë se masat nuk ishin mjaft të rrepta dhe ia referuan çështjen Këshillit Europian, ku presidenti francez Emmanuel Macron dhe kryeministri polak Donald Tusk pritet të kërkojnë ndryshime. në lidhje me zgjatjen e aksesit të lirë të mallrave ukrainase edhe për një vit.
Marrëveshja, megjithatë, përfshin një “frenim urgjent”, që do të thotë tarifa për shpendët, vezët, sheqerin, tërshërën, misrin, mjaltin dhe drithërat nëse sasitë e importit tejkalojnë një nivel të caktuar.
Sipas llogaritjeve të Komisionit, kjo megjithatë do të çojë në një humbje prej 1.2 miliardë eurosh për eksportet e produkteve ukrainase, nëse nuk gjenden blerës alternativë. Shtetet anëtare, të cilat favorizojnë kushte më të rrepta të importit thonë se Ukraina tani mund të kërkojë blerës në Azi dhe Afrikë nëpërmjet Detit të Zi. Shtetet e tjera anëtare besojnë se vendosja e tarifave do të dërgojë mesazhin e gabuar për Ukrainën në një kohë të vështirë të luftës.
Përafërsisht për të njëjtën arsye, disa vende kryesisht baltike kërkojnë që Këshilli Europian të mos i japë “dritën jeshile” fillimit të negociatave të anëtarësimit për Bosnjën, nëse nuk ka referencë të qartë për miratimin e kornizës negociuese për Ukrainën dhe Moldavinë deri në qershor
Vendet e tjera anëtare mes tyre edhe Greqia po kërkojnë një fillim të menjëhershëm të negociatave për Bosnjën, bazuar në rekomandimin përkatës të Komisionit, i cili konsideron se kriteret e kërkuara janë përmbushur për t’i dhënë “shpresën e fundit”.
“Pauzë e menjëhershme humanitare në Gaza”
Kriza humanitare në Gaza, për shkak të konfliktit të vazhdueshëm në Lindjen e Mesme do të jetë një nga temat që do të diskutohet në Këshillin Evropian në prani të Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres.
27 liderët evropianë do të përpiqen të gjejnë një zgjidhje të përbashkët për luftën midis Izraelit dhe Hamasit.
Nga ana e tij, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres do të informojë për zhvillimet në lidhje me krizën humanitare në zhvillim në Gaza, ku organizata e tij tashmë ka paralajmëruar një rrezik të afërt të urisë, ndërsa do të përpiqet të bindë vendet anëtare që kanë pezulluar ndihmën për UNËRA për të rivendosur mbështetjen e tyre financiare për Agjencinë e Ndihmës Palestineze të Kombeve të Bashkuara.
Për shkak të luftës në Lindjen e Mesme, disa shtete anëtare të BE-së kërkojnë të flasin edhe çështjen e marrëdhënieve euro-turke në axhendën e madhe të Këshillit Europian, e cila aktualisht nuk është përfshirë, ndërkohë që Turqia nuk përmendet as në seksionin e marrëdhënieve me jashtë të draft-konkluzioneve.
Gjermania “udhëhoqi” këtë iniciativë, ndërsa si Komisioni ashtu edhe shtetet e tjera anëtare si Italia dhe Qiproja do të donin të kishin një diskutim bazuar në raportin përkatës të kreut të diplomacisë europiane, Josep Borrell, sipas burimeve.
/abcnews.al
