Nga Matt McGrath dhe Mark Poynting
Ngrohja e shpejtë në oqeane ka alarmuar shkencëtarët se do të rritet ngrohja globale.
Këtë muaj, sipërfaqja globale e detit shënoi një temperaturë të re rekord të lartë. Asnjëherë nuk është ngrohur kaq shumë dhe kaq shpejt.
Shkencëtarët nuk e kuptojnë plotësisht pse ka ndodhur kjo.
Por ata janë në alarm se, kombinuar me ngjarje të tjera të motit, temperatura e botës mund të arrijë një nivel të ri shqetësues deri në fund të vitit të ardhshëm.
Ekspertët besojnë se një ngjarje e fortë e motit El Niño, do të shfaqet gjithashtu gjatë muajve të ardhshëm.
Oqeanet më të ngrohta mund të vrasin jetën detare, të çojnë në mot më ekstrem dhe të rrisin nivelin e detit. Ato janë gjithashtu më pak efikase në thithjen e gazeve serrë që ngrohin planetin.
Një studim i ri i rëndësishëm, nxjerr në pah një zhvillim shqetësues.
Gjatë 15 viteve të fundit, Toka ka grumbulluar pothuajse po aq nxehtësi sa në 45 vitet e mëparshme, shumica e energjisë shtesë shkon në oqeane.
Kjo ka pasoja reale në botë, jo vetëm që temperatura e përgjithshme e oqeaneve arriti një rekord të ri në prill të këtij viti, por në disa rajone diferenca nga ajo afatgjatë ishte e madhe.
Në mars, temperaturat e sipërfaqes së detit në brigjet lindore të Amerikës së Veriut ishin deri në 13.8C më të larta se mesatarja e viteve 1981-2011.
“Nuk është ende e përcaktuar mirë, pse një ndryshim kaq i shpejtë dhe një ndryshim kaq i madh po ndodh,” tha Karina Von Schuckmann, autorja kryesore e studimit të ri dhe një oqeanografe në grupin kërkimor Mercator Ocean International.
Një faktor që mund të ndikojë në nivelin e nxehtësisë që shkon në oqeane është, një reduktim i ndotjes nga transporti detar.
Në vitin 2020, Organizata Ndërkombëtare Detare vendosi një rregullore për të reduktuar përmbajtjen e squfurit në karburantin e djegur nga anijet.
Kjo ka ndikuar shpejtë, duke reduktuar sasinë e grimcave të aerosolit të lëshuara në atmosferë.
Por aerosolët që ndotin ajrin gjithashtu ndihmojnë në reflektimin e nxehtësisë në hapësirë, largimi i tyre mund të ketë shkaktuar më shumë nxehtësi të hyjë në ujëra.
Cilat janë ndikimet e ngrohjes së oqeanit?
Temperatura mesatare e sipërfaqes së deteve të botës është rritur me rreth 0.9C krahasuar me nivelet paraindustriale.
Kjo është më pak se rritja e temperaturave të ajrit mbi tokë, të cilat janë rritur me më shumë se 1.5C që nga koha paraindustriale.
Edhe kjo rritje mesatare në dukje e vogël ka pasoja të rëndësishme në botën reale.
Humbja e specieve: valët më të shpeshta dhe intensive detare çojnë në vdekshmëri masive të jetës detare. Kjo është veçanërisht e dëmshme për shkëmbinjtë koralorë.
Moti më ekstrem: rritja e nxehtësisë në sipërfaqen e sipërme të oqeanit do të thotë që uraganet dhe ciklonet mund të marrin më shumë energji. Kjo do të thotë se ato bëhen më intensive dhe më të gjata.
Rritja e nivelit të detit: ujërat më të ngrohta zënë më shumë hapësirë dhe mund të përshpejtojnë në masë të madhe shkrirjen e akullnajave nga Grenlanda dhe Antarktida që derdhen në oqeane. Kjo rrit nivelet globale të deteve, duke rritur rreziqet e përmbytjeve bregdetare.
Më pak aftësi për të thithur CO2: oqeanet aktualisht marrin rreth një të katërtën e emetimeve të gazeve serrë. Ujërat më të ngrohtë kanë më pak aftësi për të thithur CO2. Nëse oqeanet marrin më pak CO2 në të ardhmen, më shumë do të grumbullohen në atmosferë, duke ngrohur më tej ajrin dhe oqeanet.
Një tjetër faktor i rëndësishëm që po shqetëson shkencëtarët është fenomeni i motit i njohur si Lëkundje Jugore El Niño.
Për tre vitet e fundit, kjo ngjarje e natyrshme ka qenë në një fazë më të ftohtë të quajtur La Niña dhe ka ndihmuar në mbajtjen nën kontroll të temperaturave globale.
Por studiuesit tani besojnë se po formohet një El Niño i fortë i cili do të ketë implikime të rëndësishme për botën.
Një El Niño bregdetar është zhvilluar tashmë në brigjet e Perusë dhe Ekuadorit dhe ekspertët besojnë se një ngjarje e formuar plotësisht do të pasojë me implikime për temperaturat globale.
El Niño ka të ngjarë të prishë modelet e motit në mbarë botën, të dobësojë musonin dhe të kërcënojë më shumë zjarre në Australi.
Por ka shqetësime më thelbësore se sa më shumë nxehtësi shkon në oqean, ujërat mund të jenë më pak në gjendje të ruajnë energjinë e tepërt.
Disa shkencëtarë të kontaktuar për këtë histori ngurruan të rrëfenin pasojat.
Ka disa shpresa në këtë skenar, sipas Karina Von Schuckmann. Temperaturat mund të ulen sërish pasi të ulet El Niño. /abcnews.al
