Nga Nectar Gan, CNN
Në fillimin e mandatit të tij të tretë të paprecedentë, Xi Jinping mblodhi të gjithë personat në radhët e larta të Kinës, të cilët me sa duket shpresonte se do të qetësonin shtigjet për të arritur vizionin e tij të madh për Kinën.
Megjithatë, më pak se një vit më vonë, një stuhi turbulencash po trondit elitën e Xi, duke ngritur pikëpyetje rreth gjykimit të tij dhe duke dobësuar besimin ndërkombëtar në qeverisjen e tij, në një kohë kur Kina po përballet me probleme të mëdha ekonomike në vend dhe konkurrencë në rritje me Shtetet e Bashkuara në skenën botërore.
Në vetëm disa muaj, dy anëtarë të lartë të kabinetit të Kinës janë zhdukur. Ministri i Mbrojtjes Li Shangfu nuk është parë në publik për tre javë, duke shkaktuar spekulime se ai është nën hetim.
Javë më parë, ministri i Jashtëm Qin Gang u zhduk nga publiku për një muaj. Mungesa e tyre e papritur vjen pasi Xi po kërkon të eliminojë çdo kërcënim dhe dobësi në një përpjekje për të forcuar sigurinë kombëtare, mes tensioneve në rritje me Perëndimin, raporton abcnews.al.
Të dy Li dhe Qin shërbejnë në mesin e pesë këshilltarëve shtetërorë të Kinës, një pozicion i lartë në kabinet. Li gjithashtu është pjesë e Komisionit Qendror Ushtarak, një organ i fuqishëm i kryesuar nga Xi që komandon forcat e armatosura.
Ndërkohë, largimi i befasishëm i dy gjeneralëve të lartë ka tronditur Ushtrinë Çlirimtare Popullore, një njësi elitare e krijuar nga Xi për të modernizuar aftësitë raketore konvencionale dhe bërthamore të Kinës, duke shkaktuar shqetësime për një spastrim më të gjerë në ushtri.
Të martën, Wall Street Journal raportoi se Qin u zbulua nga një hetim i Partisë Komuniste se ishte përfshirë në një lidhje jashtëmartesore ndërsa shërbente si i dërguar i Kinës në Uashington, duke cituar njerëz të njohur me këtë çështje. Ministria e Jashtme e Kinës nuk pranoi të komentojë mbi raportin.
Mungesa e transparencës mbi fatin e dy ministrave të profilit të lartë i ka dhënë një goditje imazhit ndërkombëtar të Pekinit, i cili e ka shpallur modelin e tij politik si më të qëndrueshëm dhe efikas se demokracitë perëndimore.
Ekspertët thonë se pasiguria në rritje midis elitës qeverisëse të Kinës ka ekspozuar dobësitë e sistemit të saj njëpartiak, të cilat janë përforcuar vetëm nga përqendrimi i pushtetit personal të Xi-t gjatë atij që tani është mandati i tij i tretë, raporton abcnews.al.
“Ajo që po ndodh në Kinë me të vërtetë përfaqëson dhe ka reflektuar një rrezik absolutisht të jashtëzakonshëm politik që buron nga Pekini,” tha Drew Thompson, një studiues i lartë në Universitetin Kombëtar të Singaporit.
Si ministër i mbrojtjes, një rol kryesisht ceremonial në sistemin kinez, Li nuk komandon forcat luftarake. Por ai është një fytyrë e rëndësishme e diplomacisë ushtarake të Kinës për botën e jashtme, tha James Char, një studiues në Shkollën e Studimeve Ndërkombëtare S. Rajaratnam në Singapor.
Që kur u promovua në këtë post në mars, Li ka udhëtuar dy herë në Moskë për të takuar homologun e tij rus, ka vizituar presidentin e Bjellorusisë në Minsk dhe ka shtrënguar duart me Sekretarin e Mbrojtjes të SHBA-së Lloyd Austin në një konferencë sigurie në Singapor.
Megjithatë, në javët e fundit, Li thuhet se ka humbur një sërë angazhimesh diplomatike, duke përfshirë një takim vjetor për mbrojtjen e kufirit me zyrtarët vietnamezë dhe një takim me shefin e marinës së Singaporit në Pekin.
Por ekspertët vunë në dukje se mungesa misterioze e Li-së ka një pikë të vetme kur bëhet fjalë për përpjekjet për të stabilizuar marrëdhëniet SHBA-Kinë.
Li u sanksionua nga SHBA në 2018 për blerjen e armëve ruse nga Kina, dhe Pekini ka sugjeruar në mënyrë të përsëritur se SHBA nuk do të takohet me Li nëse nuk revokohen sanksionet.
Nëse Li shkarkohet nga posti i ministrit të mbrojtjes, kjo mund të hapë një dritare për rifillimin e bisedimeve ushtarake të nivelit të lartë midis dy superfuqive, raporton abcnews.al.
Kina tashmë po lufton me një sërë problemesh ekonomike, nga papunësia rekord e të rinjve dhe rritja e borxhit të qeverisë lokale deri te një krizë spirale e pronave. Pasiguria në rritje në rrethin qeverisës të Xi rrezikon të nxisë një krizë besimi në ekonominë e dytë më të madhe në botë, vunë në dukje analistët.
Lufta kundër korrupsionit
Udhëheqësi ushtarak Li, 65 vjeç, filloi punën në selinë e PLA për armatimet në vitin 2013, menjëherë pasi Xi erdhi në pushtet.
Li besohet të jetë një mbrojtës i gjeneralit Zhang Youxia, miku i fëmijërisë së Xi dhe aleati më i ngushtë në ushtri. Në shenjë të rëndësisë së tij, Zhang u promovua zëvendëskryetar i parë i Komisionit Qendror Ushtarak (CMC) gjatë riorganizimit të lidershipit tetorin e kaluar.
Nga viti 2017 deri në vitin 2022, Li ishte në krye të prokurimit të armëve të Kinës si kreu i Departamentit të Zhvillimit të Pajisjeve të CMC, një pozicion që Zhang e mbante më parë.
Në korrik, disa ditë përpara se dy gjeneralët e lartë në Rocket Force të largoheshin papritur Departamenti i Zhvillimit të Pajisjeve njoftoi një goditje të re ndaj praktikave korruptive të prokurimit, duke kërkuar këshilla për aktivitete të dyshimta që datojnë që nga viti 2017 që përkon me kohën kur Li mori drejtimin e departamentit.
Që nga ardhja në pushtet, Xi ka zhvilluar një fushatë të pandërprerë kundër korrupsionit, e cila futi në grackë qindra zyrtarë të lartë dhe gjeneralë dhe miliona kuadro të tjerë të nivelit më të ulët, raporton abcnews.al.
“Nëse do të flasim përpara 10 viteve, Xi Jinping ende po lufton me korrupsionin. Ai ende po lufton me pabesinë. Ai ende po shpreh shqetësimet e tij për besnikërinë e ushtrisë ndaj partisë,” tha Thompson, studiues në Universitetin Kombëtar të Singaporit.
“Kjo vërtet zbulon disa probleme themelore në natyrën e qeverisjes në Pekin. Mungesa e kontrolleve dhe balancave, mbështetja e tepërt në kontrollin e partisë nga lart poshtë nuk bën asgjë për të hequr stimujt që mbështesin sjelljet që ata vazhdimisht përpiqen t’i çrrënjosin.”
‘Spastrime të tilla do të vazhdojnë të ndodhin’
Edhe pse ai ka më shumë pushtet se çdo lider tjetër kinez në dekadat e fundit, Xi ende po zhvillon një fushatë për të konsoliduar autoritetin e tij në parti dhe ushtri.
Javën e kaluar, ndërsa spekulimet u shtuan mbi vendndodhjen e ministrit të mbrojtjes, Xi bëri thirrje për unitet dhe stabilitet brenda ushtrisë gjatë një inspektimi në verilindje të Kinës.
“Mungesa e besimit politik midis individëve në sistem është një nxitje themelore kësaj fushate,” tha Thompson.
Xi nuk është i vetmi lider kinez që është kthyer kundër rrethit të tij pasi ka fituar edhe më shumë pushtet.
Kryetari Mao Zedong, babai themelues i Kinës komuniste dhe lideri më i fuqishëm përpara Xi, spastroi shumë nga aleatët e tij dikur të besuar në Revolucionin Kulturor.
Char, ekspert në Shkollën e Studimeve Ndërkombëtare S. Rajaratnam, paralajmëroi se lëkundjet politike nuk sugjerojnë se Xi po humbet kontrollin e tij mbi pushtetin.
Por ai vuri në dukje se zhdukja e Li dhe Qin është një simptomë e sundimit të centralizuar njëpartiak në Kinë.
/abcnews.al
