Përpjekjet e fundit për të arritur një marrëveshje armëpushimi në Gaza për t’i dhënë fund luftës Izrael-Hamas dhe për të liruar pengjet kërkojnë nënshkrimet e dy burrave: kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe liderit të Hamasit, Yahya Shinuar.
Dy burrat janë armiq të betuar, negociatorë të ashpër dhe e dinë se rezultati i bisedimeve do të formësojë trashëgiminë e tyre politike.
Në rastin e Sinëar, mund të nënkuptojë jetë ose vdekje.
Të dy janëtë motivuar për t’i dhënë fund luftës, por mund të besojnë gjithashtu se do të fitojnë nëse qëndrojnë pak më gjatë dhe se lufta është më e preferueshme sesa një marrëveshje që nuk i plotëson kërkesat e tyre.
Çfarë po kërkon Netanyahu?
Netanyahu ka premtuar “fitore totale” mbi Hamasin dhe lirimin e të gjithë pengjeve të mbajtura në Gaza.
Kryeministri izraelit u vu nën presion të jashtëzakonshëm nga familjet e pengjeve dhe pjesa më e madhe e Izraelit për të bërë një marrëveshje që do të lejonte kthimin e tyre, edhe nëse përpjekja për të shkatërruar Hamasin duhet të përfundojë. Shtetet e Bashkuara, të cilat kanë ofruar ndihmë kryesore ushtarake dhe mbështetje diplomatike për Izraelin, po bëjnë gjithashtu presion për një marrëveshje, raporton abcnews.al.
Por koalicioni qeverisës i Netanyahut bazohet në ministra të ekstremit të djathtë që duan të pushtojnë përgjithmonë Gazën dhe kanë kërcënuar të rrëzojnë qeverinë nëse ajo bën lëshime.
Ky zhvillim do të çonte në zgjedhje të parakohshme dhe humbje të pushtetit për Netanyahun në një kohë kur ai është në gjyq për korrupsion.
Kjo do të nxisë gjithashtu një vlerësim më të gjerë të dështimeve të sigurisë që çuan në sulmin e 7 tetorit, në të cilin militantët e udhëhequr nga Hamas vranë rreth 1200 njerëz në jug të Izraelit, kryesisht civilë, dhe rrëmbyen rreth 250 të tjerë. Netanyahu ka hedhur poshtë thirrjet për një hetim të qeverisë deri në përfundimin e luftës.
Sa më gjatë të zgjasë lufta, aq më shumë ka gjasa që Izraeli të fitojë, duke vrarë Sinuar, duke shpëtuar më shumë pengje, që do të lejonte Netanyahun të përmirësonte pozitën e tij politike, raporton abcnews.al.
Por diçka e tillë mbart rreziqe, pasi numri i ushtarëve të vrarë në terren rritet pothuajse çdo ditë dhe Izraeli po izolohet gjithnjë e më shumë diplomatikisht për shkak të numrit të madh të palestinezëve të vrarë.
Netanyahu u përplas me ministrin e tij të mbrojtjes për përfundimin e luftës. Mediat izraelite janë të mbushura me raporte të zyrtarëve të lartë të sigurisë që shprehin zhgënjimin me Netanyahun.
Disa shkuan aq larg sa e akuzuan atë për sabotim të bisedimeve.
Si Izraeli ashtu edhe Hamasi thonë se kanë pranuar në parim versione të ndryshme të propozimit të armëpushimit të mbështetur nga SHBA, ndërsa propozojnë ndryshime dhe akuzojnë palën tjetër për kërkesa të papranueshme.
Yohanan Plesner, kreu i Institutit të Demokracisë në Izrael, e përshkroi zemërimin e drejtuar ndaj Netanyahut në shtypin lokal dhe midis pjesëve të shoqërisë izraelite si të justifikuar, por theksoi se Sinwar mbante pjesën më të madhe të fajit për ngërçin, sepse ai kishte treguar pak interes për kompromis, raporton abcnews.al.
Çfarë kërkon Sinwar?
Sinwar dëshiron t’i japë fund luftës, por me kushtet e tij.
Lufta e Izraelit në Gaza ka vrarë më shumë se 40,000 njerëz, sipas zyrtarëve lokalë të shëndetësisë, ka zhvendosur 90 për qind të popullsisë së Gazës dhe ka shkatërruar qytetet e saj.
Hamasi ka humbur mijëra luftëtarë dhe shumë nga infrastruktura e tij luftarake. I vetmi mjet pazaresh i Sinwar janë rreth 110 pengje që mbahen ende në Gaza, një e treta e të cilëve besohet të jenë të vdekur.
Dhe duhet shumë më tepër se një armëpushim i përkohshëm për ta paraqitur një marrëveshje si një fitore.
Kjo fillon me garancitë se Izraeli nuk do të rifillojë luftën pasi të lirohen disa ose të gjithë pengjet. Izraeli gjithashtu duhet të tërhiqet nga e gjithë Gaza për të siguruar që ndikimi afatgjatë i sulmit të 7 tetorit të mos jetë një riokupim i përhershëm i territorit.
Lirimi i të burgosurve palestinezë të profilit të lartë si pjesë e një marrëveshjeje është një kauzë e shenjtë për Sinwar. Në të njëjtën kohë, ai ka nevojë për garanci se palestinezët do të jenë në gjendje të kthehen në shtëpitë e tyre dhe t’i rindërtojnë ato.
Tërheqja nga bisedimet mbart rreziqe për Sinwar pasi më shumë pengje ka të ngjarë të vdesin ose të shpëtohen ndërsa lufta vazhdon. Vdekja, shkatërrimi dhe vuajtja në Gaza do të vazhdojnë dhe mund të nxisin pakënaqësinë palestineze kundër Hamasit, me implikime politike, raporton abcnews.al.
Vetë Sinwar, i cili është në krye të listës së më të kërkuarve të Izraelit, mund të vritet. Megjithatë, duke pasur parasysh ideologjinë e Hamasit, ai mund të mendojë se ky zhvillim është i pashmangshëm dhe i preferueshëm se një marrëveshje që duket si humbje.
Çdo presion i jashtëm mund të ndihmojë
Egjipti dhe Katari janë ndërmjetësit kryesorë me Hamasin, por ndikimi i tyre është i kufizuar.
Çdo presion mbi udhëheqjen e Hamasit në mërgim nuk ka gjasa të ketë shumë ndikim tek Sinëar, i cili u emërua udhëheqës i përgjithshëm i Hamasit pas vrasjes së Ismail Haniya në Iran.
Sinëar besohet se ka kaluar pjesën më të madhe të 10 muajve të fundit duke jetuar në tunele nën Gaza dhe është e paqartë se sa kontakt ka ai me botën e jashtme.
Shtetet e Bashkuara kanë ofruar mbështetje kritike ushtarake për Izraelin gjatë gjithë konfliktit dhe e kanë mbrojtur atë nga thirrjet ndërkombëtare për një armëpushim. Në fillim të këtij viti, presidenti Joe Biden ndaloi një dërgesë me qindra bomba 900 kilogramë për të bërë presion ndaj Izraelit që të mos pushtonte qytetin jugor të Rafah, gjë që Izraeli e bëri gjithsesi, raporton abcnews.al.
Zgjedhjet presidenciale në SHBA mund të lehtësojnë gjithashtu presionin amerikan. Biden ka treguar pak gatishmëri për të bërë presion ndaj Netanyahut dhe nënpresidentja Kamala Harris nuk ka ofruar ndryshime konkrete të politikës.
Nga ana e tij, Donald Trump i ka kërkuar Izraelit t’i japë fund sulmit por ka të ngjarë të jetë edhe më i favorshëm për Netanyahun, siç ka qenë gjatë presidencës së tij.
Çdo embargo armësh e SHBA-së ka më pak gjasa pasi Izraeli përballet me një hakmarrje të mundshme iraniane për vrasjen e Haniya. Në vend të kësaj, Shtetet e Bashkuara kanë dërguar trupa në rajon, duke hequr një pjesë të presionit mbi Izraelin.
Sinëar mund të ketë shpresuar se vrasjet në shënjestër të Haniya dhe një komandanti të lartë të Hezbollahut muajin e kaluar do ta zgjeronin luftën.
Ndërkohë vazhdojnë bisedimet për armëpushim.
Ndërmjetësuesit kanë kaluar javët e fundit duke u përpjekur të arrijnë një propozim që do të kapërcejë mosmarrëveshjet midis dy palëve, i cili ende nuk i është dorëzuar ende Sinwar.
/abcnews.al
