Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Hulumtues ( ICIJ ), nëpërmjet një sërë dokumentesh kanë nxjerrë në pah se si të pasurit dhe të fuqishmit po përdorin sistemin financiar global për të fshehur pasurinë e tyre dhe për të shmangur taksat.
Pavarësisht, 13 milion dokumenteve financiare dhe tatimore të zbuluara, që përfshijnë Paradise Papers në 2017, mesa duket “qeveritë nuk e kanë mësuar gabimin e tyre dhe nuk kanë ndërmarrë asnjë masë”. Katër vite më vonë jemi në të njëjtën situatë. Në një farë mënyrë janë ndërmarrë disa reforma duke eliminuar fshehtësinë që përfshijnë ‘parajsat tatimore’ por ka akoma shumë për të bërë.
Çështje sistemike
Gazetarët janë të prirur të përqendrohen në “lidhjet e lehta” dhe “individët e njohur”. Ata kanë identifikuar të paktën 956 kompani me më shumë se 336 përfitues të cilët janë “politikanë të nivelit të lartë dhe zyrtarë publikë”.
Kjo përfshin të dashurën e Vladimir Putinit që pretendohet se ka pasuri me vlerë 100 milion dollarë amerikanë, mbreti i Jordanisë Abdullah II I cili bleu tre pallate në Malibu për 70 milion dollarë amerikanë, dhe djalin 11-vjeçar të presidentit të Azerbajxhanit Ilham Aliyev që zotëron nëntë pallate bregdetare në Dubai me vlerë 44 milionë dollarë, raporton abcnews.al
Gjithashtu në listën e 35 udhëheqësve kombëtarë aktualë dhe të mëparshëm, përfshihet kryeministri çek Andrej Babiš, presidenti kenian Uhuru Kenyatta, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe ish -kryeministri britanik Tony Blair.
Mbrojtja e pasurive
Pandora papers mund të duken dokumente të dyshimta por janë legjitime. Përdorimi i strukturave komplekse të biznesit, që përfshijnë vende me nivele të larta të fshehtësisë, mund të bëhet për të lehtësuar shmangien e taksave. Por mund të jetë gjithashtu “mbrojtje e pasurisë”.
Të drejtat e pronësisë
Në vendet me të sisteme të dobëta të pronësisë dhe sisteme gjyqësore jo të besueshme, edhe ata që grumbullojnë pasuri në mënyrë legjitime mund të kenë frikë ta humbasin atë. Kjo krijon një sistem ligjor që mbron pronësinë e atyre pasurive. Gjithashtu ka të ngjarë të shpjegojë pse 3.3 milionë nga 6.9 milionë dokumentet lidhen me zyrat në Hong Kong, raporton abcnews.al
Në shumë vende, veçanërisht vendet në zhvillim, të sistemi i dobët i pronësisë kontribuon në mungesën e kapitalit për zhvillimin ekonomik duke krijuar stimuj për të pasurit. Kjo sugjeron një nevojë kritike për të rritur të drejtat e pronësisë në këto vende.
Sistemet e dobëta ligjore gjithashtu lehtësojnë grumbullimin e pasurisë përmes korrupsionit ose shfrytëzimit. Pesë vite më parë, kur diskutuam zbulimet nga Panama Papers, ne sugjeruam se gjëja e parë që komuniteti global duhej të bënte ishte të kërkonte raportet e taksave të kompanive nga të gjitha autoritetet tatimore.
Kjo ide (e njohur si CbCR) erdhi si pasojë e rekomandimeve nga OECD dhe G20. Rreth 100 vende kanë miratuar politikën e CbCR, të paktën pjesërisht. Problemi është se në shumë raste – të tilla si Australia dhe SHBA -zbulimet janë vetëm për autoritetin tatimor, jo për publikun.
Në vitin 2017 ne gjithashtu rekomanduam që të gjitha vendet të kenë regjistra publikë të të të gjitha njësive. Gjithashtu ka pasur disa përparime në këtë drejtim. Është ushtruar presion ndaj “parajsave tatimore” ose juridiksioneve të fshehtësisë si Bahamas dhe Zvicër. Por nevojitet më shumë.
Në Australi, për shembull, Paradise Papers bëri që qeveria të hidhte idenë e një regjistri publik të pronësisë por nuk u zbatua. Në SHBA, shtete të tilla Delaware dhe Dakota e Jugut janë ende “juridiksione të fshehta”.
Është e rëndësishme të përmendim se është arritur njëfarë përparimi në transparencën e tatimeve. Por kanë përfituar kryesisht vendet e pasura, pasi i ka ndihmuar ata të rrisin të ardhurat nga taksat dhe të duket sikur po përpiqen të luftojnë korrupsionin, ndërsa ende lejojnë që korrupsioni të lulëzojë në vendet më të varfra.
Derisa vende të tilla si SHBA dhe Australia të mbështesin reformat që nga LuxLeaks, sigurisht do të ketë rrjedhje të mëtejshme të dokumenteve me rezultate të ngjashme gjatë 5 viteve të fundit.
/abcnews.al
