Jeta lulëzon në temperatura të qëndrueshme. Në Tokë, kjo lehtësohet nga cikli i karbonit. Shkencëtarët në SRON, VU dhe RUG tani kanë zhvilluar një model që parashikon nëse ekziston një cikël karboni në ekzoplanetë, me kusht që të njihen masa, madhësia thelbësore dhe sasia e CO2.
Në kërkimin e jetës në planetët jashtë sistemit tonë diellor, astronomët nuk kanë luksin të bëjnë fotografi për të parë se çfarë po ndodh atje. Teleskopët aktualë nuk kanë askund afër rezolucionit hapësinor të kërkuar për këtë; ekzoplanetët janë thjesht shumë të vegjël dhe shumë larg. Sidoqoftë, atmosfera e një planeti ngulit një mori informacioni në spektrin e dritës së yjeve që shkrep përmes tij. Rezolucioni spektral i teleskopëve tanë është vërtet më se i mjaftueshëm për ta zbërthyer këtë. Në atë mënyrë, shkencëtarët mund të përcaktojnë se cilat materiale janë të pranishme në atmosferat ekzoplanete. Në kërkim të jetës, CO 2 është shumë interesante për shkak të efektit zbutës të ciklit të karbonit në ngrohjen dhe ftohjen. Falë këtij cikli, Toka ka mbajtur gjithmonë një temperaturë të banueshme ndërsa dielli është bërë 20% më i ndritshëm gjatë miliarda viteve të fundit.
Shkencëtarët në SRON, VU dhe RUG tani kanë zhvilluar një model që çiftëzon masën dhe madhësinë thelbësore të një ekzoplanete deri në sasinë e CO 2 në atmosferën e tij, me kusht që të ketë një cikël karboni. Pra, kur përcaktojmë sasinë e këtyre tre faktorëve për një ekzoplanet duke përdorur një teleskop, modeli na tregon nëse ka një cikël karboni. Masa dhe madhësia thelbësore e një planeti janë një faktor për shkak të efektit të tyre të fortë në tektonikën e pllakave, e cila luan një rol kryesor në ciklin e karbonit.
Cikli i karbonit ka një ndikim zbutës në ndryshimet e temperaturës, sepse një planet thith më shumë CO 2 kur nxehet, duke çuar në më pak efekt serrë. Kur bëhet më freskët, ndodh e kundërta. Hapi i parë në cikël është moti: shkëmbinjtë reagojnë me CO2 dhe ujin e shiut për të formuar bikarbonat (HCO3). Kjo depozitohet në shtratin e detit si shkëmb sedimentar (CaCO3), ndërsa një pjesë e vogël e karbonit tretet si produkt i mbetur në ujin e detit. Tektonika e pllakave pastaj transporton shkëmbin sedimentar në mantelin e Tokës. Tjetra, vullkanet lëshojnë CO2 nga shkëmbi sedimentar përsëri në atmosferë.
“Ne nuk e dimë nëse ka ndonjë planetë të tjerë me tektonikë pllaka dhe një cikël karboni,” thotë Mark Oosterloo, autori kryesor i punimit. “Në sistemin tonë diellor, Toka është i vetmi planet ku kemi gjetur një cikël karboni. Shpresojmë që modeli ynë mund të kontribuojë në zbulimin e një ekzoplanete me një cikël karboni, dhe për këtë arsye, ndoshta të jetës”./abcnews.al
