Nëse një luftë bërthamore do të shpërthente, ndoshta nuk do të zgjaste shumë. Për disa ditë, ndoshta një javë, armët bërthamore do të lëshoheshin duke goditur vendet dhe humbjet katastrofike do të ishin të shpejta dhe të mëdha.
Por çfarë ndodh më pas?
Për dekada, studiuesit kanë modeluar pasojat e konfliktit bërthamor. Një nga rezultatet më shkatërruese globalisht nga një luftë bërthamore është mundësia e një ngjarjeje të cilësuar si “dimër bërthamor”.
“Në një luftë bërthamore, bombat e shënjestruara në qytete dhe zona industriale do të fillonin si stuhi zjarri, duke përhapur sasi të mëdha bloze në atmosferën e sipërme, e cila do të përhapej globalisht dhe do të ftohte me shpejtësi planetin,” sipas studiuesve.
“Ngarkesa të tilla të blozës do të ndikonin në sistemet e prodhimit të ushqimit në tokë dhe në oqeane.”
Megjithëse termi “dimër bërthamor” u krijua në vitet 1980, ideja është po aq e vjetër sa armët bërthamore. Që në vitin 1947, autori i trillimeve shkencore Poul Anderson spekuloi rreth perspektivës së një lufte bërthamore globale që do të nxiste një epokë të re akullnajash, raporton abcnews.al.
Kohët e fundit, ndërsa modelimi i klimës është bërë më i sofistikuar, studiuesit kanë qenë në gjendje të kryejnë simulime më komplekse për të eksploruar se çfarë lloj efektesh do të kishte një dimër bërthamor në kushtet mjedisore në mbarë botën.
Studimi simuloi gjashtë skenarë të luftës bërthamore, secili duke prodhuar nivele të ndryshme të blozës në stratosferë. Pesë skenarë modeluan shkallë të ndryshme të konfliktit bërthamor midis Indisë dhe Pakistanit, ndërsa modeli i gjashtë simulonte një luftë bërthamore globale midis SHBA-së dhe Rusisë.
Secili model vlerësoi efektet klimatike nga bloza që lëshohet në atmosferë. Këto ndryshime klimatike u përdorën më pas në modele bujqësore të dizajnuara për të llogaritur reduktimet në prodhimet kryesore bimore, si gruri, orizi dhe misri.
Në fund të fundit, sipas studimit reduktimi i të të korrave do të thotë se studiuesit më pas mund të vlerësonin se sa njerëz hipotetikisht do të vuanin nga uria në muajt ose vitet pas një lufte bërthamore.
Në skenarin më të keq, 150 milionë tonë metrikë blozë do të përhapeshin në stratosferë pas një javë të konfliktit bërthamor. Ndërsa rreth 360 milionë persona mund të vdisnin si pasojë e bombave bërthamore, ndërsa efektet klimatike do të shkatërronin rreth 90% të prodhimit global.
Dy vjet pas konfliktit bërthamor, modelimi vlerëson se rreth pesë miliardë njerëz do të vdisnin nga uria në mbarë botën. Megjithatë, jo të gjitha vendet do të përballen me përvoja të ngjashme të pasigurisë ushqimore pas konfliktit bërthamor, raporton abcnews.al.
Në skenarin më ekstrem bërthamor, modeli parashikon se e gjithë tregtia ndërkombëtare e ushqimit do të ndalojë, duke e lënë secilin vend të mbështetet në aftësinë e tij për të prodhuar vetë për popullin e tij.
I vetmi vend në dukje më i mbrojtur nga katastrofa globale është Australia. Studiuesit vlerësojnë se prodhimi i grurit në Australi nuk ndikohet kryesisht nga ndryshimet klimatike të lidhura me bërthamën, duke e lënë vendin në gjendje të prodhojë në mënyrë efektive ushqim të mjaftueshëm për popullsinë e tij.
Sigurisht, studimi thekson se kjo nuk do të thotë se Australia është plotësisht e mbrojtur nëse një skenar i tillë si ky do të realizohej përfundimisht.
Studiuesit spekulojnë se vendet me furnizime të qëndrueshme ushqimore, si Australia dhe Zelanda e Re, ka të ngjarë të përjetojnë flukse të konsiderueshme refugjatësh nga vendet e afërta aziatike që përballen me zinë e bukës.
/abcnews.al
