Nga Jonathan Holslag, euobserver
Tensionet midis Izraelit dhe Palestinës vazhdojnë të rriten. Ekzistojnë një sërë mësimesh që të dyja palët duhet të nxjerrin nga ky përshkallëzim i dhunës. E para ka të bëjë me epërsinë e fuqishme të Izraelit, avionët luftarakë të cilët kanë rrethuar Rripin e Gazës.
Nga raketat e hedhura nga organizata palestineze, Hamas, vetëm 15 përqind nuk janë shkatërruar nga pajisja e mbrojtjes izraelite “Iron Dome”. Çdo anti-raketë kushton rreth 50,000 paund. Buxheti i mbrojtjes së Izraelit është 17 miliardë euro; dyqind herë më shumë se ajo që Hamas ka në dispozicion.
Ky dominim i pushtetit po rritet, qoftë në anën ushtarake por edhe politike.
Izraeli nuk i ka marrë kurrë parasysh veprimet nga ana e Shteteve të Bashkuara për t’i dhënë fund konfliktit dhe po injoron marrëveshjet ndërkombëtare. Asnjëherë më parë nuk janë ndërtuar kaq shumë vendbanime të reja si në vitet e mëparshme. Shumica dërrmuese janë në kundërshtim me marrëveshjet ndërkombëtare dhe rreth dhjetë përqind e ndërtimeve të reja ndodhen në një zonë shumë të largët, raporton abcnews.al
Gjithnjë e më shumë familje palestineze në pjesën lindore të Jeruzalemit janë të detyruar të largohen. Izraeli është në një ofensivë. Një mësim tjetër ka të bëjë me qëndrimin e aleatëve tradicionalë të Palestinezëve. Ka shumë zhurmë dhe tmerr në veprimet e izraelitëve.
Solidariteti pan-arab dhe islamik i dikurshëm duket se ka marrë fund pasi realpolitika po sundon Lindjen e Mesme. Për sauditët, Izraeli është bërë një aleat i domosdoshëm kundër Iranit. Regjimi në Egjipt mbështetet në inteligjencën izraelite për të mbajtur disidentët e tij, duke përfshirë Vëllezërit Myslimanë.
Por është veçanërisht intriguese kur shqyrtojmë çështjen në një perspektivë historike. Atëherë duhet të nxirret një përfundim shumë më thelbësor dhe i papërshtatshëm për natyrën e politikës së pushtetit.
Marrëdhënia midis Izraelit dhe Palestinës është në të vërtetë një eksperiment i madh në burgun Stanford. Ai eksperiment i viteve 1970 tregoi se nëse u jepni njerëzve pushtet, ata fillojnë ta abuzojnë me pushtetin shumë shpejt.
Në rastin e Izraelit, është veçanërisht dramatike se si njerëzit e shtypur dikur kanë ecur përpara në sajë të fuqisë së tyre. Në shoqërinë tonë të begatë, është joshëse të konsiderojmë me dhembshuri që ata që kanë jetuar të privuar dhe të shtypur janë më të prirur drejt një marrëveshje pas shërimit.
Por përvojat e këqija shpesh çojnë në një shoqëri negative, në urrejtje, hakmarrje dhe shovinizëm. E vetmja gjë që duhet është një ndryshim në ekuilibrin e fuqisë, siç arritën të bëjnë sionistët gjatë shekullit të kaluar.
Është diçka e pakëndshme, por ndonjëherë njerëzit për të cilët kemi dhembshuri sot janë të zotët e së nesërmes. Dhe megjithëse dëshirojmë një botë më të mirë, duket se është e vështirë të depërtosh në atë shoqëri negative.
Ruanda, Afrika e Jugut
Përveç Izraelit, ka edhe disa shembuj të tjerë gjatë kohëve të fundit. Merrni si shembull Ruandën. Viktimat e gjenocidit të vitit 1994, Tutsit, janë në pushtet sot dhe janë të pamëshirshëm në shtypjen e Hutusëve – madje edhe jashtë vendit.
Ose merrni parasysh Afrikën e Jugut. Pavarësisht lutjes së të ndjerit Nelson Mandela për të shmangur diçka të tillë, vendi po kalon në aparteidin e kundërt kundër të bardhëve. Kohët e fundit, një mësues me origjinë të përzier iu refuzua një vend pune sepse ai refuzoi të regjistrohej si “me ngjyrë” ose “i bardhë”. Supremacizmi i bardhë zëvendësohet nga supremacizmi i zi. Pa mëshirë.
Keqkuptimi, shovinizmi, racizmi dhe urrejtja janë kudo. Ky ekuilibër fuqie është gjithmonë në lëvizje. Kompleksi i inferioritetit të së tashmes ndonjëherë përmban farën e dëshirës së nesërme për të pohuar vetveten; dhe një hero mund të cilësohet si një sundimtar i ri.
“Ne nuk bëjmë dallime midis njerëzve dhe feja nuk bën asnjë ndryshim”, sipas sionistit Theodor Herzl.
Shumë mund të ndryshojë në 100 vite dhe ne nuk duhet të jemi të verbër ndaj këtyre ndryshimeve të thella nëse duam të kuptojmë botën./Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al
