Mospërputhja midis kërkesës dhe ofertës së “arit të bardhë” kërcënon të prishë planet e Perëndimit për të dekarbonizuar transportin.
Makinat me motorë me djegie të brendshme do të jenë një kujtim i ëmbël në disa dekada, me të ardhmen e tyre të diktuar nga vendimi i BE-së për të ndaluar shitjen e makinave të reja me teknologji të ngjashme.
Edhe SHBA-të vendosën si objektiv zyrtar që gjysma e makinave të reja të regjistruara në vend deri në vitin 2030 të jenë thjesht elektrike ose të përdorin teknologji të tjera me emetim zero.
Megjithatë, kalimi në elektrifikim nuk mund të bëhet brenda natës, pasi kërkon një metal të bollshëm, por nxjerrja e tij nuk është një proces i thjeshtë.
Bëhet fjalë për litiumin, i cili për shkak të kërkesës së madhe dhe rritjes së çmimit të tij, është cilësuar si “ari i bardhë”. Është metali më i lehtë në Tokë dhe është një komponent thelbësor i baterive litium-jon, të cilat nga ana e tyre janë komponenti më themelor dhe më i shtrenjtë i automjeteve elektrike.
Ai nxirret – ndër të tjera – nga shkëmbinjtë magmatikë, ndërsa për të marrë formën e duhur për t’u përdorur në bateri, përpunohet.
Kriza e re që kërcënon planetin
Vetëm sigurimi i sasive të nevojshme të litiumit nuk mund të karakterizohet si një detyrë e lehtë, me ekspertët që japin alarmin, duke folur për një krizë në shkallë të gjerë që fluturon mbi planet.
Prodhimi global i litiumit vlerësohet të trefishohet brenda dekadës aktuale. Megjithatë, shitjet e SUV-ve elektrike, sedanëve dhe makinave sportive që u rritën me 55% vitin e kaluar, mund të kërkojnë sasi edhe më të mëdha të “arit të bardhë”, duke e paraqitur industrinë globale të automobilave me një ekuacion veçanërisht të vështirë.
Siç raportohet nga Bloomberg, sipas Leonardo Paoli dhe Timur Gul nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA), nëse prodhimi i litiumit nuk rritet me shpejtësi, deficiti mund të mos regjistrohet deri në vitin 2025, duke prishur prodhimin e planeve për dekarbonizimin e transportit.
Ky zhvillim, natyrisht, nuk tingëllon këndshëm në “veshët” e prodhuesve të makinave, të cilët tashmë kanë investuar shuma të mëdha në zhvillimin e makinave elektrike.
Iniciativat e industrisë së automobilave
Gjigantët më të mëdhenj të industrisë globale të automobilave duken të shqetësuar nga ngurrimi i kompanive minerare për të përqendruar të gjithë aktivitetin e tyre në “arin e bardhë” pasi kanë frikë se bateritë e një teknologjie të ndryshme që do të lënë në hije jonet e litiumit mund të jenë në të ardhmen në qendër të vëmendjes.
Për shembull, GM do të investojë 650 milionë dollarë për të ndihmuar kompaninë kanadeze Lithium Americas të zhvillojë minierën e saj në Tucker Pass, Nevada, e konsideruar si burimi më i madh i njohur i litiumit në SHBA. Me këtë lëvizje GM ka akses ekskluziv në fazën e parë të prodhimit të metalit.
Pranë është prodhuesi i madh kinez i automobilave BYD – dhe prodhuesi i dytë më i madh i baterive në botë – i cili bleu 5.11% të Shenzhen Chengxin Lithium Group për 300 milionë dollarë.
Investimet e prodhuesve të automjeteve mund të ndihmojnë në lehtësimin e frikës së partnerëve të tyre dhe në rritjen e prodhimit të litiumit, thonë ekspertët.
Megjithatë, nuk mund të anashkalohet faktin se minierat që dolën në sipërfaqe mes viteve 2010-2019, iu deshën më shumë se 16 vjet nga zbulimi i tyre për të prodhuar litium, “ari i bardhë” pa të cilin kalimi në elektrifikim është i pamundur. /abcnews.al
