Një ekip ndërdisiplinor i studiuesve, i udhëhequr nga Universitetet e Kembrixhit dhe Tübingen, ka mbledhur matje të madhësisë së trupit dhe trurit për 300 fosile nga gjinia Homo e gjetur në të gjithë globin. Duke kombinuar këto të dhëna me një rindërtim të klimave rajonale të botës gjatë miliona viteve të fundit, ata kanë përcaktuar klimën specifike të përjetuar nga secili fosil kur ishte një njeri i gjallë.
Studimi zbulon se madhësia mesatare e trupit të njerëzve është luhatur ndjeshëm gjatë miliona viteve të fundit, me trupa më të mëdhenj që evoluojnë në rajone më të ftohta. Madhësia më e madhe mendohet të veprojë si një zbutës kundër temperaturave më të ftohta: më pak nxehtësi humbet nga një trup kur masa e tij është e madhe në krahasim me sipërfaqen e tij. Rezultatet janë botuar sot në revistën Nature Communications .
Speciet tona, Homo sapiens, u shfaqën rreth 300,000 vjet më parë në Afrikë. Gjinia Homo ka ekzistuar për shumë më gjatë dhe përfshin Neandertalët dhe llojet e tjera të lidhura të zhdukura, të tilla si Homo habilis dhe Homo erectus.
Një tipar përcaktues i evolucionit të gjinisë sonë është një trend i rritjes së madhësisë së trupit dhe trurit; në krahasim me speciet e hershme si Homo habilis, ne jemi 50% më të rëndë dhe truri ynë është tre herë më i madh. Por drejtuesit që qëndrojnë pas ndryshimeve të tilla mbeten shumë të debatuara.
“Studimi ynë tregon se klima veçanërisht temperatura ka qenë nxitësi kryesor i ndryshimeve në madhësinë e trupit për miliona vitet e fundit,” tha profesor Andrea Manica, një studiues në Departamentin e Zoologjisë të Universitetit të Kembrixhit që drejtoi studimin.
Ai shtoi: “Ne mund të shohim nga njerëzit që jetojnë sot se ata në klimë më të ngrohtë priren të jenë më të vegjël, dhe ata që jetojnë në klimë më të ftohtë priren të jenë më të mëdhenj. Tani e dimë që të njëjtat ndikime klimatike kanë qenë në punë për miliona vitet e fundit.”
Studiuesit gjithashtu shikuan efektin e faktorëve mjedisorë në madhësinë e trurit në gjininë Homo, por korrelacionet ishin përgjithësisht të dobëta. Madhësia e trurit kishte tendencë të ishte më e madhe kur Homo jetonte në habitate me më pak bimësi, si stepat e hapura dhe kullotat, por edhe në zona ekologjikisht më të qëndrueshme. Në kombinim me të dhënat arkeologjike, rezultatet sugjerojnë që njerëzit që jetojnë në këto habitate gjuanin kafshë të mëdha si ushqim një detyrë komplekse që mund të ketë nxitur evolucionin e trurit më të madh.
“Ne zbuluam se faktorë të ndryshëm përcaktojnë madhësinë e trurit dhe madhësinë e trupit, ata nuk janë nën të njëjtat presione evolucionare. Mjedisi ka një ndikim shumë më të madh në madhësinë e trupit sesa madhësia e trurit tonë,” tha Dr. Manuel Will në Universitetin e Tubingen, Gjermani, autori i parë i studimit.
Ai shtoi: “Ekziston një ndikim indirekt mjedisor në madhësinë e trurit në zona më të qëndrueshme dhe të hapura: sasia e lëndëve ushqyese të marra nga mjedisi duhej të ishte e mjaftueshme për të lejuar mirëmbajtjen dhe rritjen e trurit tonë të madh dhe veçanërisht të kërkuar nga energjia”.
Ky hulumtim gjithashtu sugjeron që faktorët jo-mjedisorë ishin më të rëndësishëm për drejtimin e trurit më të madh se klima, kandidatët kryesorë janë sfidat njohëse të shtuara të jetës shoqërore gjithnjë e më komplekse, dietat më të larmishme dhe teknologjinë më të sofistikuar.
Studiuesit thonë se ka prova të mira që trupi i njeriut dhe madhësia e trurit vazhdojnë të evoluojnë. Fiziku i njeriut është akoma duke iu përshtatur temperaturave të ndryshme, me mesatarisht njerëz me trup më të madh që jetojnë sot në klimë më të ftohtë. Madhësia e trurit në speciet tona duket se është zvogëluar që nga fillimi i Holocenit (rreth 11,650 vjet më parë). Varësia në rritje nga teknologjia, siç është dhënia e jashtme e detyrave komplekse ndaj kompjuterëve, mund të shkaktojë tkurrjen e trurit edhe më shumë gjatë disa mijëra viteve të ardhshme.
“Është kënaqësi të spekulosh se çfarë do të ndodhë me madhësitë e trupit dhe trurit në të ardhmen, por ne duhet të jemi të kujdesshëm për të mos ekstrapoluar shumë bazuar në miliona vitet e fundit, sepse kaq shumë faktorë mund të ndryshojnë”, tha Manica./abcnews.al
