Në fillim të vitit 2020, në të njëjtën ditë kur një sëmundje e re u emërua zyrtarisht COVID-19, një ekip shkencëtarësh nga Shtetet e Bashkuara dhe Kina publikuan të dhëna kritike që tregonin se sa shpejt po përhapej virusi dhe kush ishin më të rrezikuarit.
Studimi nxiti paralajmërime shëndetësore në mbarë botën dhe u duk të ishte një model i bashkëpunimit ndërkombëtar në një kohë krize. Megjithatë, brenda pak ditësh, studiuesit u tërhoqën në heshtje, duke fshirë studimin dhe duke e zëvendësuar nga një mesazh që paralajmëronte shkencëtarët të mos e citonin më.
Pak vëzhgues e vunë re lëvizjen e çuditshme, por i gjithë episodi u zbeh shpejt mes furisë së pandemisë së koronavirusit.
Ajo që tani është e qartë është se studimi nuk u hoq për shkak të hulumtimit të gabuar. Në vend të kësaj, u hoq me urdhër të zyrtarëve kinezë të shëndetësisë në mes të një goditjeje ndaj shkencës.
Kjo përpjekje shkaktoi dyshime rreth datave të rasteve të hershme të COVID si ato të cituara në studim.
“Ishte kaq e vështirë për të marrë ndonjë informacion nga Kina,” tha një nga autorët, Ira Longini, nga Universiteti i Floridës, e cila përshkroi historinë e heqjes së studimit publikisht për herë të parë në një intervistë të fundit: “Ka pasur kaq shumë të fshehta”.
Censura e informacionit nga Pekini shkon shumë më thellë nga sa dinë edhe shumë studiues të pandemisë. Fushata e tij e censurës ka synuar revistat ndërkombëtare dhe bazat e të dhënave shkencore, duke tronditur themelet e njohurive të përbashkëta shkencore, sipas një hetimi të New York Times.
Nën presionin e qeverisë së tyre, shkencëtarët kinezë fshehën të dhëna, morën sekuencat gjenetike nga bazat e të dhënave publike dhe ndryshuan detaje kritike në kërkimet që dorëzuan.
Edhe Organizata Botërore e Shëndetësisë është mashtruar, duke i besuar të dhënave dhe llogarive të pasakta. Goditja vazhdon të prodhojë dezinformata sot dhe ka penguar përpjekjet për të përcaktuar origjinën e virusit, raporton abcnews.al.
Kjo censurë u ekspozua para publikut kohët e fundit kur një ekip ndërkombëtar shkencëtarësh zbuluan të dhëna të sekuencës gjenetike që studiuesit kinezë kishin mbledhur nga një treg Wuhan në janar 2020, por që ua kishin fshehur ekspertëve të huaj për tre vjet, një vonesë që zyrtarët ndërkombëtarë të shëndetësisë e quajtën “të pafalshme”.
Sekuencat treguan se rakunët kishin lënë gjurmë të virusit në të njëjtin vend ku ishin dyshimet e para për covid, një gjetje në përputhje me një skenar në të cilin virusi u përhap te njerëzit nga tregu i gjësë së gjallë në Wuhan.
Organizata Botërore e Shëndetësisë, ku supozohet të merren të gjitha informacionet e besueshme për virusin, vetëm sa ka shtuar konfuzionin për origjinën e pandemisë. Pasi u gjetën gabime në një raport të madh të marsit 2021 nga agjencia dhe Kina, një zëdhënës i agjencisë, Tarik Jasarevic, premtoi se zyrtarët do të korrigjonin gabimet.
Dy vjet më vonë, kjo nuk ka ndodhur. Raporti i gabuar është në ende në internet, duke treguar një afat kohor të pasaktë të rasteve më të hershme të njohura.
“Ky është një mister i thellë dhe në shumë mënyra i pafalshëm kur të dhënat janë të rreme,” tha Lawrence Gostin, drejtor i fakultetit të Institutit O’Neill të Universitetit Georgetoën për Ligjin Kombëtar dhe Global të Shëndetit dhe një këshilltar për një kohë të gjatë i OBSH-së.
“Ose tregon se ose OBSH nuk ka shtyrë mjaftueshëm me Kinën, ose se Kina thjesht nuk ka bashkëpunuar.”
/abcnews.al
