Ajo çka ka mbetur nga shpërthimi i Cassiopeia është një përzierje shumëngjyrëshe gazi dhe pluhuri. Kjo supernovë është “gjurmuar” nga teleskopi hapësinor James Webb.
Drita e yllit u pa në Tokë 340 vjet më parë. Kjo është supernova më e re e zbuluar në galaktikën tonë dhe për këtë arsye është studiuar gjerësisht si në tokë ashtu edhe nga teleskopët hapësinorë.
Cassiopeia A ndodhet 11,000 vite dritë larg në konstelacionin Cassiopeia. Mbetjet e tij janë rreth 10 vite dritë të gjerë.
Autopsi yjore
Duke studiuar yllin, shkencëtarët përpiqen të mësojnë më shumë se si ndodhin shpërthimet e yjeve. Kështu ata përfituan nga teleskopi i ri Webb me aftësitë e tij infra të kuqe. Drita infra të kuqe nuk është e dukshme për syrin e njeriut, kështu që James Webb mund të zbulojë aspekte të padukshme të hapësirës.
“Cassiopeia A është shansi ynë më i mirë për të studiuar mbeturinat e një ylli të shpërthyer dhe për të bërë një lloj autopsie yjore për të kuptuar se çfarë ylli ishte atje më parë dhe si shpërtheu,” tha Danny Milisavljevic, profesor i asociuar në Universitetin Purdue dhe hetues kryesor i program.
“Krahasuar me imazhet e mëparshme infra të kuqe, ne po shohim detaje të pabesueshme në të cilat nuk kishim akses më parë”, shton studiuesja dhe astronomja e Princeton, Thea Temim.
Stars: always making a dramatic exit! ?
Webb’s powerful infrared eye has captured never-before-seen detail of Cassiopeia A (Cas A). 11,000 light-years away, it is the remnant of a massive star that exploded about 340 years ago: https://t.co/LLQsFQJwVQ pic.twitter.com/xqlGFzhYoy
— NASA Webb Telescope (@NASAWebb) April 7, 2023
“Përbindëshi i gjelbër”
Imazhi infra të kuqe i Cassiopeia A, i marrë nga teleskopi Webb, është “përkthyer” në dritë të dukshme për syrin e njeriut. Ngjyrat e kuqe dhe portokalli në pjesën e jashtme të yllit përbëjnë pluhurin e nxehtë ku materiali i yllit u hodh para shpërthimit dhe ndërveproi me gaz dhe pluhur tjetër rreth tij.
Brenda “flluskës”, shohim një ngjyrë rozë të lehtë, së bashku me formacionet që të kujtojnë nyjet dhe grumbujt. Ky është materiali i shpërthimit që përfshin elementë të rëndë si argoni, neoni dhe oksigjeni.
Interesin e shkencëtarëve e ka mbledhur formacioni i gjelbër në të djathtë të “flluskës”.
“Ne e quajtëm atë “Bisha e Gjelbër”. Nëse shikoni nga afër, do të vini re se është e mbushur me ato që duken si mini flluska. Forma dhe kompleksiteti janë të papritura dhe të vështira për t’u kuptuar”, komenton Milisavljevic.
“Të kuptosh procesin e shpërthimit të një ylli është si të lexosh historinë tonë të origjinës,” përfundon ai. /abcnews.al
