Sasia e borës që bie në akullnajat e Grenlandës mund të ketë qenë më pak se uji i humbur nëpër ajsbergët që janë shkrirë që nga mesi i viteve 1980, ka zbuluar një studim i gati 40 viteve të imazheve satelitore.
Studimi u ndërmor nga Dominik Fahrner, një Ph.D. student me Shkollën e Shkencave të Mjedisit të Universitetit të Liverpool dhe përfshiu rishikimin e mbi 20,000 imazheve satelitore të mbi 200 akullnajave, pastaj zgjedhjen e rreth 3,800 imazheve për analiza. Kjo analizë tregoi se disa akullnaja kishin humbur akull për më shumë se një dekadë më shumë sesa më parë.
Ky është një nga vlerësimet e para në shkallë të gjerë për një gamë kaq të gjerë të akullnajave. Më parë ishte shumë kohë dhe kërkonte shumë punë për shkak të kohës së marrë për të shkarkuar, përpunuar dhe analizuar ato. Studimi u bë i mundur nga llogaritja në re që shkurtoi kohën për të marrë këto imazhe nga 20 minuta për imazh në rreth 5 sekonda.
Të gjitha imazhet e përdorura kishin ekzistuar që kur u kapën për shumë njerëz, kjo ishte dekada më parë. Sidoqoftë, duke përfituar nga teknologjia e llogaritjes në re, është hera e parë që është e mundur të analizohen këto në afate kaq të gjata kohore mbi të gjithë shtresën e akullit.
Studimi zbuloi gjithashtu se, akullnajat që krijojnë ajsbergun reagojnë në një mënyrë relativisht të thjeshtë, lineare në përgjigje të faktorëve klimatikë (p.sh. temperatura e oqeanit dhe temperatura e ajrit). Ndërsa, kur shikohen individualisht, reagimet e tyre janë komplekse dhe jolineare.
Këto zbulime do ta bëjnë shumë më të lehtë dhe më të thjeshtë modelimin e sjelljes së akullnajave që përfundojnë detin si një grup në të ardhmen. Më parë, kompleksiteti llogaritës i kësaj detyre dhe pasiguria rreth inputeve të modelit nënkuptonte që nuk ishte e mundur të modelohej çdo akullnajë e vetme për shumë skenarë të ndryshëm të ndryshimit të klimës.
Kërkimi i Fahrner u bë i mundur nga mjetet e zhvilluara nga Ph.D. mbikëqyrës, Dr. James Lea. Dr. Lea është përfituesi i fondeve të Fellowship Leaders Leaders Fellowship nga UK Research and Innovation (UKRI) për përdorimin e llogaritjes në re për të kuptuar më mirë proceset e akullnajave të pjelljes së ajsbergut.
Dokumenti, “Përgjigja lineare e pozicioneve të terminalit të akullnajës së fletës së akullit të Grenlandës ndaj klimës”, është botuar në Journal of Glaciology./abcnews.al
