Studiuesit në Francë kanë testuar me sukses për herë të parë në botë një sistem shtytës hapësinor që përdor jod në vend të ksenonit.
Është hera e parë që jodi konfirmohet si një alternativë praktike ndaj ksenonit të përdorur gjerësisht deri më tani, i cili është më i shtrenjtë dhe më i vështirë për t’u ruajtur. Përparimi, i përshkruar si “historik”, mund të çojë në sisteme të reja, më efikase, elektrike shtytëse të anijeve kozmike të bazuara në jod si një “karburant” alternativ.
Studiuesit, të udhëhequr nga Dmitry Rafalsky i kompanisë franceze ThrustMe, i cili botoi botimin në revistën “Nature”, njoftuan se kishin kryer me sukses një test me një satelit të vogël CubeSat me peshë 20 kg në orbitë, i cili ishte i pajisur me një sistem. bazuar në jod, i cili i lejonte të bënte manovra të ndryshme në hapësirë.
Propulsioni është një nënsistem i rëndësishëm që shumë satelitë kanë nevojë për të kryer manovra në hapësirë, si për të shmangur përplasjet ose për t’i “dalur nga shinat” në fund të jetës së tyre. Lëvizja elektrike përdor energjinë elektrike për të gjeneruar shtytje nga një shtytës.
Sistemet e shtytjes elektrike, si motorët jonikë, janë një zgjedhje tërheqëse për shkak të efikasitetit të tyre të lartë të karburantit. Sisteme të tilla zakonisht përdorin një shtytës që maksimizon efikasitetin e tyre. Ky deri më tani është pothuajse ekskluzivisht gazi fisnik i ksenonit dhe në një masë shumë më të vogël kriptoni.
Jodi siguron efikasitet më të lartë
Por ksenoni është i rrallë (më pak se një pjesë për 10 milionë në atmosferë), është i shtrenjtë (kushton rreth 3000 dollarë për kilogram), kërkon ruajtje me presion të lartë dhe prodhimi i tij komercial për hapësirën është i kufizuar, pasi ksenoni ka nevojë edhe për të tjera aplikime (mjekësi, ndriçimi, gjysmëpërçuesit, etj.).
Kështu, industria hapësinore po kërkon një alternativë, e cila është më e lirë, më e bollshme dhe mund të ruhet pa presion në formë të ngurtë në vend të gazrave. Jodi tani po reklamohet si një alternativë e mundshme, pasi, përveç përfitimeve të tjera, ofron efikasitet më të lartë se ksenoni, siç kanë treguar testet.
Është vlerësuar se më shumë se 24,000 satelitë do të lëshohen brenda dekadës së ardhshme dhe shumica do të kenë nevojë për sisteme shtytëse elektrike. Supozohet se kërkesa për lëndë djegëse shtytëse nga industria hapësinore do të tejkalojë ofertën në vitet e ardhshme, kështu që konsiderohet jetike gjetja e një karburanti të përshtatshëm për përdorim masiv. Jodi është studiuar nga universitete, kompani dhe agjenci hapësinore për të paktën 20 vjet, por deri më tani asnjë sistem shtytës me jod nuk është testuar në hapësirë.
Studiuesit besojnë se jodi duhet të futet më gjerësisht në industrinë hapësinore dhe të përdoret në një gamë të gjerë misionesh hapësinore. Ndër të tjera, ai lejon një reduktim të ndjeshëm në madhësi dhe thjeshtim të sistemeve shtytëse, gjë që është veçanërisht e dobishme për satelitët.
“Kompania ThrustMe ka zhvilluar një sistem shtytës revolucionar me një motor jon dhe jod, NPT30-I2, i cili përfshin të gjitha nënsistemet e nevojshme”, tha Rafalski, shefi i teknologjisë dhe bashkëthemelues i kompanisë, e cila u themelua në 2017 pranë Parisit. dhe përshtatet në një hapësirë prej rreth 10 centimetra kub”. Krahasimi me ksenon tregon se jodi jep një rritje të efikasitetit prej gati 50% për sa i përket raportit shtytës/karburant.
Ky sistem prototip u integrua në satelitin Beihangkongshi-1 të Spacety, i cili u lëshua në hapësirë me raketën kineze Long March 6 një vit më parë. Që atëherë, ThrustMe ka analizuar me kujdes funksionimin e sistemit të shtytjes së jodit, duke konfirmuar efektivitetin e tij të madh./abcnews.al
