Pothuajse gjysma e llojeve të koraleve që ndërtojnë shkëmbinj nënujorë në ujërat e ngrohta, po rrezikohen me zhdukje, kanë paralajmëruar grupet e mbrojtjes së mjedisit nga pasojat e dëmshme të veprimtarisë njerëzore pas një vlerësimi global. Kjo u bë e ditur nga pjesëmarrësit e konferencës së Kombeve të Bashkuara për klimën në Baku.
Para konferencës COP29 në Azerbajxhan u analizua statusi i ruajtjes së të gjitha 892 llojeve të përfshira në Listën e Kuqe të llojeve të rrezikuara të Unionit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN).
Informacioni u publikua ndërsa udhëheqësit botërorë janë mbledhur në Baku për të diskutuar uljen e emetimeve të gazeve serrë dhe luftën kundër ndryshimeve klimatike, dy kërcënimet kryesore për koralet që ndërtojnë shkëmbinjtë nënujorë.
“Kjo vlerësim global i koraleve ilustron qartë ndikimin serioz të njeriut në klimë, i cili po ndryshon me shpejtësi jetën në Tokë dhe nënvizon seriozitetin e pasojave”, tha dr. Grethel Aguilar, drejtoresha e IUCN-së. “Ekosistemet e shëndetshme si shkëmbinj nënujorë koralor janë thelbësor për jetën e njerëzve, për furnizimin me ushqim, stabilizimin e brigjeve dhe ruajtjen e karbonit; mbrojtja e biodiversitetit tonë nuk është vetëm për mirëqenien tonë, por për mbijetesën tonë.”
Përveç ndryshimeve klimatike, në ekosistemet koralore ndikojnë edhe ngjarje të tjera negative si zbardhja, ndotja, derdhja e mbetjeve bujqësore në dete e oqeane, sëmundje të ndryshme dhe peshkimi i paqëndrueshëm.
Vlerësimet përfshinë të dhënat më të fundit nga Rrjeti Global i Monitorimit të Gjendjes së Shkëmbinjve Nënujorë Koralor (GCRMN) dhe të dhënat e Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) për skenarët e ardhshëm të ngrohjes globale.
Ndër llojet e analizuara janë koralet “brirë dreri” (Acropora palmata) dhe Acropora cervicornis, dy lloje të rrezikuara kritike të Karaibeve, popullatat e të cilave janë zhdukur pothuajse plotësisht nga shkëmbinjtë nënujorë për shkak të ngrohjes së shpejtë, ndotjes së ujit, uraganeve dhe sëmundjeve të rënda të koraleve.
Koordinatorja e IUCN-së, Beth Polidoro, tha se “nëse veprojmë menjëherë, mund të ngadalësojmë ritmin e ngrohjes së oqeaneve dhe të zgjerojmë dritaren e mundësisë që koralet të përshtaten dhe të mbijetojnë në afat të gjatë”.
Ajo shtoi se “kjo nuk ka të bëjë vetëm me ruajtjen e bukurisë spektakolare të shkëmbinjve nënujorë koralor. Ekosistemet koralore janë njëkohësisht të rëndësishme pasi mbështesin komunitetet bregdetare të peshkimit, stabilizojnë vijën bregdetare dhe habitatet bregdetare dhe ndihmojnë në heqjen e karbonit nga oqeanet, ndër të tjera përfitime”.
Zgjidhja kryesore për shpëtimin e koraleve nga zhdukja është ulja e emetimeve të gazeve serrë dhe marrja e veprimeve shtesë për të rritur qëndrueshmërinë e llojeve, besojnë ekspertët e IUCN-së.
Në vazhdim janë edhe vlerësimet për koralet e ujërave të ftohta që gjenden në ujërat e thella dhe të ftohta në të gjithë botën dhe që nuk varen nga drita e diellit, të cilat rrezikohen nga peshkimi i tepërt, veçanërisht ai me rrjeta, nga minierat në det të thellë, shpimi për naftë dhe gaz, apo vendosja e kabllove nënujore të thella, paralajmëroi IUCN.
