Finlanda po përgatitet të bëhet vendi i parë që do të varros përgjithmonë tubacionet e karburantit bërthamor të shpenzuar thellë nën tokë në Onkalo, që ndodhet në ishullin Olkiluoto.
Kjo iniciativë, me vlerë një miliard euro, planifikon të fillojë të funksionojë për rreth dy vjet. Do të jetë magazinimi i parë i përhershëm i karburantit bërthamor të harxhuar në botë.
Onkalo, 450 metra thellë në shkëmb, është projektuar për të ruajtur mbetjet bërthamore shumë radioaktive që mbeten të rrezikshme për mijëra vjet.
Finlanda e ka bërë këtë hap përpara në trajtimin e problemit të mbetjeve bërthamore dhe shumë vende të tjera, përfshirë Britaninë e Madhe, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Suedinë, Francën dhe Kanadanë, tashmë po kërkojnë një zgjidhje të ngjashme.
“Finlanda është të paktën një dekadë përpara gjithë të tjerëve”, thotë Gareth Lowe, profesor i radiokimisë në Universitetin e Helsinkit, i cili nuk është i përfshirë në projektin finlandez, shkruan BBC.
Megjithatë, groposja e mbetjeve bërthamore thellë nën tokë ngre debate për sigurinë afatgjatë dhe komunikimin me brezat e ardhshëm rreth rrezikut që fshihet thellë në tokë.
Domethënë, karburanti i shpenzuar është një nga llojet më të vështira të mbetjeve për t’u menaxhuar, sepse është shumë i rrezikshëm dhe prodhon një nivel rrezatimi që mund të vrasë një person afër.
Megjithatë, sipas Lowe, konsensusi shkencor është se asgjësimi gjeologjik për qindra mijëra vjet në depo të projektuara posaçërisht si Onkalo, me një formacion shkëmbor të qëndrueshëm, është “qasja më e qëndrueshme” për karburantin bërthamor të shpenzuar.
“Ne kemi zgjidhje inxhinierike për gërmimin dhe tunelizimin, hedhjen e mbeturinave dhe ndërtimin e barrierave për ta rrethuar,” tha ai./abcnews.al
