Nga Ferdinando Giugliano, Bloomberg
Është e vështirë të mos e shohësh me frikë fillimin e dobët të fushatës së vaksinimit anti-Covid në Bashkimin Evropian. Unioni ka arritur të shpërndajë deri tani vetëm rreth 8.9 milion doza, pra 2 dy për çdo 100 qytetarë. SHBA-ja dhe Britania e Madhe po konkurrojnë përkatësisht me 7 dhe 10.5, ndërsa Izraeli është me 43 në çdo 100 qytetarë.
Meqë që të gjitha vaksinat që janë miratuar deri më tani kërkojnë që 2 doza të jenë efektive, programi i vaksinimit i BE-së ka përpara një “mal shumë të pjerrët” për të ngjitur. Dhe për fat të keq, e ardhmja nuk po duket shumë e ndritshme.
Brukseli synon të vaksinojë plotësisht të paktën 70 për qind të popullsisë në secilin shtet anëtar deri në fund të sezonit të verës, por ky objektiv është që tani në rrezik. Evropa ka aprovuar dy vaksina, një të Pfizer Inc. dhe BioNTech SE dhe tjetrën nga Moderna Inc., por sasia e aktual është e pamjaftueshme.
Agjencia Evropiane e Mjekësisë (EMA), është e vendosur të rishikojë këtë javë vaksinën e AstraZeneca-Universiteti i Oksfordit. Por kompania farmaceutike britanike, thotë se mund të reduktojë me gati 60 për qind sasitë që do të arrijë të prodhojë brenda3-mujorit të parë.
Një tjetër vaksinë kandidate nga kompania “Sanofi” e Francës, nuk do të jetë gati të paktën deri në fund të këtij viti, për shkak të problemeve të mëdha gjatë testeve. Nëse nuk adresohen shpejt, pasojat e këtij dështimi mund të jenë katastrofike.
Sipas Qendrës Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve,BE ka pësuar
deri tani gati 426.000 vdekje nga Covid-19. Sa më shumë kohë që do të duhet për t`a vënë nën kontroll pandeminë, aq më shumë jetë njerëzish do të humbasin.
Në rrezik është vetë reputacioni i BE-së:Si mund të krenohet ajo me “modelin e saj shoqëror” nëse nuk mundet të mbrojë as qytetarët e saj më të rrezikuar?Ndërkohë, një fushatë e suksesshme e vaksinimit, është mënyra e vetme e qëndrueshme për të ndihmuar rimëkëmbjen e ekonomisë së bllokut.
Sipas parashikimeve të Fondit Monetar Ndërkombëtar në tetor 2020,kombinimi i një pasigurie të madhe, bllokimeve, dhe masave të tjera të distancës sociale, solli një tkurrje prej 7.6 për qindtë Prodhimit të Brendshëm Bruto të Evropës vitin e shkuar.
Dështimet e BE-së filluan që me porositë e para të vaksinave. Ndërsa krijoi një portofol gjithëpërfshirës shumë kohë përpara se të aprovoheshin të gjitha vaksinat, BE ishte shumë i ngadaltë dhe konservatore me zhvillimet më premtuese:vaksinat bazuar në teknologjinë inovative të ARN mesazhere (mRNA) nga Pfizer-BioNTech dhe Moderna.
EMA mbeti shumë pas Britanisë dhe SHBA-së në aprovimin e vaksinës së Pfizer. Vonesa e saj mbi miratimin e vaksinës së AstraZeneca është më e kuptueshme, duke pasur parasysh problemet që shoqëruan testet e saj (AstraZeneca nuk ka aplikuar ende për miratimin nga enti rregullator FDA në SHBA).
Shpërndarja e vaksinave anti-Covid në Evropë ka qenë e ngadaltë, sidomos në vende të tilla si Franca dhe Belgjika. Për më tepër ka pyetje nëse shtetet anëtare po bëjnë thirrjet e duhura se cilët duhet t`a marrin të parët vaksinën.
Në Itali vetëm 1 në 10 doza ka shkuar tek banorët e azileve, ndërsa gati 1 në 4 ka shkuar tek punonjësit e kujdesit shëndetësor që nuk janë mjekë ose infermierë. Ka shumë kuptim që të mbrohet personeli i spitalit, por ky ekuilibër nuk duket i duhuri. Një problem tjetër ka të bëjë me shpërdorimin e flakonëve.
Pra, çfarë mund të bëhet? Bashkimi Evropian po synon të bëjë si “kokë turku” për problematikën kompanitë farmaceutike. Të hënën zyrtarët e BE-së takuan drejtuesit e lartë të AstraZeneca, dhe kërkuan shpjegime të detajuara për vonesën që po ndodh me dorëzimin e vaksinave, duke kërkuar që kompania të mbajë premtimet e saj.
Nga ana e saj,AstraZeneca fajëson për problemet një nga vendet evropiane që ka marrë përsipër prodhimin e vaksinës. Por Komisioni Evropian druhet se ajo mund t’i ketë dhënë përparësi vendeve të tjera. “Shtetet anëtare të BE-së janë të bashkuara”- shkroi të hënën në Twitter Stella Kyriakides, Komisionere e BE-së për Shëndetin dhe Sigurinë e Ushqimit. “Prodhuesit e vaksinave kanë përgjegjësi shoqërore dhe kontraktuale, të cilat duhet që t’i mbajnë”- theksoi ajo. Qeveritë evropiane kanë çdo të drejtë që të kërkojnë zbatimin e kontratave që kanë nënshkruar me kompanitë e vaksinave.
Mbi të gjitha, ato kanë paguar paraprakisht shuma të majme, duke pritur që dërgesat në fjalë të vijnë në kohë. Kontratat me kompanitë farmaceutike janë sekrete, por ka të ngjarë që ato t’u garantojnë prodhuesve të ilaçeve disa klauzola shmangieje nga përgjegjësitë në rastin e problemeve me furnizimin me vaksina.
Nga ana tjetër, Brukseli duhet të jetë i kujdesshëm për të bërë dallimin midis sjelljes oportuniste, dhe problemeve që mund të priten. Ekziston rreziku që politikanët t’i përdorin kompanitë e vaksinave si “koka turku” për të maskuar dështimet e tyre.
Kjo lloj sjellje është vërejtur edhe gjatë pandemisë, kur faji për përhapjen e Covid-19iu hodh më shumë turistëve tëhuaj sesa politikave të këqija të qeverive. Javën e kaluar, disa qeveri të BE-së u zemëruan me kompaninë Pfizer pasi ajo njoftoi një ulje të përkohshme të shpërndarjes së dozave,pasi po e riorganizonte prodhimin e vaksinës në një fabrikë në Belgjikë.
Pfizer premtoi se do t`a rikuperonte mungesën gjatë 3-mujorit të ardhshëm. Bashkëpunimi i ngushtë midis Pfizer dhe Izraelit, e ka lejuar vendin të arrijë rezultate të mrekullueshme në shpërndarjen e vaksinave. Fushata izraelite ofron leksione të çmuara.
Ndaj,BE-ja duhet të jetë e gatshme që të bashkëpunojë më ngushtë me kompanitë e vaksinave, për shembull duke ofruar ndihmë financiare kontraktorëve që zgjedhin t’i përshtatin fabrikat e tyre për të zgjeruar prodhimin.
Ndërsa më shumë para nuk do t’i zgjidhin që të gjitha pengesat, ato mund të ndihmojnë në zvogëlimin e tyre. Nuk është tepër vonë për të adresuar dështimet e mëparshme, por politikanët e BE-së duhet të veprojnë me shpejtësi. Rikthimi i normalitetit të dikurshëm është një garë që duhet të fitohet, si për arsye shëndetësore po ashtu edhe ekonomike. Ata që mbërrijnë të dytët do të përballen për një kohë të gjatë me pasojat.
