Për miliona europianë, veshjet e bukura, setet e shtrenjta dhe tekstet, shpesh të pakuptimta të Eurovizionit janë një rrugëdalje nga përditshmëria. Megjithatë, festivali më i madh muzikor në Europë nuk është gjë tjetër veçse vazhdimi i politikës në mënyra të tjera.
Në orët e fundit, organizata po kalon një krizë pak orë para finales. Me mijëra që po protestojnë kundër pjesëmarrjes së Izraelit, incidenti që përfshin këngëtaren holandeze ka tërhequr vëmendjen.
Shumë argumentojnë se qëndrimi i Joost Klein ndaj këngëtares izraelite në konferencën për shtyp të finalistëve çoi në një mosmarrëveshje me organizatorët e Eurovizionit, të cilët kanë mbajtur një qëndrim të ashpër kundër asaj që i ngjan një simboli palestinez.
Pjesëmarrja e Holandës është lënë pezull, por organizatorët po përpiqen të bindin botën se gara është larg politikës dhe për këtë arsye sloganet dhe këngët që prekin zhvillimet politike nuk pranohen.
Megjithatë, historia dhe të dhënat zbulojnë hipokrizinë pas komiteteve organizative.
Të gjithë marrin pjesë, por me përjashtime
Eurovizioni filloi në Zvicër në vitin 1956, me vetëm shtatë vende të Europës Perëndimore që morën pjesë dhe 10 e transmetuan konkursin drejtpërdrejt në televizion.
Qëllimi i konkursit ishte promovimi i bashkëpunimit të pasluftës ndërmjet shteteve europiane dhe inkurajimi i transmetimeve televizive ndërkufitare. Në vitet në vijim, konkursi u zgjerua, ku nisën të merrnin pjesë edhe vende të tjera të Europës Perëndimore, si dhe vende si Turqia, Izraeli.
Gjatë Luftës së Ftohtë, vendet e bllokut Sovjetik nuk u lejuan të merrnin pjesë. Për të marrë pjesë në konkurs, vendet kishin nevojë dhe ende duhet të jenë pjesë e Unionit Europian të Transmetuesve (EBU).
Megjithatë, ky nuk ishte një opsion për shumicën e vendeve të Europës Lindore, pasi EBU ishte një organizatë mediatike publike, gjë që e bënte atë të papajtueshme me strukturat mediatike në shumicën e vendeve të Europës Lindore me ndikim sovjetik.
Në Eurovision 2019, pati një hendek në preferencat e këngëve mes votës të jurisë dhe shikuesve. Sipas organizatës Vote Ëatch, e cila kishte analizuar zhvillimet në Eurovizion krahas zgjedhjeve europiane të 2019-ës, dukej se rezultati po formësohej nga elitat.
Pas vitit 2016, kur në institucion u fut më shumë transparencë, domethënë ishte e qartë se për çfarë votonin ekspertët dhe shikuesit e thjeshtë.
Vote Ëatch pa se “këngët e vendit perëndimore marrin më shumë pikë nga panelet e jurisë sesa nga publiku, ndërsa këngët nga vendet lindore janë më të popullarizuara nga publiku sesa juria.
“Ka një ndarje reale në Europën Lindore dhe Perëndimore për sa i përket zgjedhjes.
Në këtë mënyrë, organizatorët e Eurovizionit dërgojnë saktësisht të njëjtin mesazh si organet e komunitetit: pavarësisht se për çfarë voton populli, rezultati vendoset nga “elitat” në prapaskenë.
Për shembull, atëherë, ndërsa Rusia kishte marrë 606 pikë nga votuesit, juria u dha atyre vetëm 292. Në të kundërt, Australia kishte “mbledhur” 1038 pikë nga juria, por vetëm 447 pikë nga publiku, në tre garat e fundit.
Vihet re se pesë vendet (Britania, Gjermania, Italia, Franca, Spanja) që mbështesin financiarisht konkursin shkojnë direkt në finale.
Ndërsa organizata nuk dëshiron të polittizojë festivalin, ky ishte një rregull që nuk u zbatua.
Në vitin 1993, për shkak të sanksioneve të OKB-së për agresionin e tyre në Bosnje, Jugosllavia nuk iu lejua të merrte pjesë në konkurs. Por Bosnja vazhdoi të marrë pjesë pavarësisht luftës, me këngën “Sva bol svijeta [Të gjitha dhimbjet në botë]”.
Në vitin 2016, Ukraina fitoi përsëri konkursin me këngën e Jamala “1944”. Kënga përshkruante dëbimet e tatarëve të Krimesë nga Stalini dhe ishte një referencë e qartë për pushtimin e paligjshëm të Krimesë nga Rusia.
Por pavarësisht këngëve politike dekurajuese të Eurovizionit, organizatorët lejuan që kënga të mos penalizohej dhe ajo fitoi, pasi EBU e konsideroi atë “historike” dhe jo politike.
“Gjatë gjithë historisë së tij, Eurovizioni ka marrë kritika të rëndësishme për përfshirjen dhe përjashtimin kulturor dhe politik, pavarësisht pretendimeve të organizatorëve se ai është apolitik.
Hulumtimet e Universitetit të Floridës, përfshirë profesorin Alexandros Mantzaris, kanë treguar se që nga viti 1997 numri i aleancave transnacionale në formësimin e rezultatit në Eurovizion është dhjetëfishuar pasi shikuesit hynë në lojë edhe përmes televotimit, ndërsa deri në vitin 1997 ishte një çështje për komisionet e përzgjedhura.
Kini kujdes se çfarë vishni
Organizata madje shkel kodin politik të veshjes nëse shkakton “probleme”. Të martën në mbrëmje, më 7 maj, ylli suedez i popit Eric Saade u shfaq i veshur me një shami tradicionale për të simbolizuar rezistencën ndaj pushtimit të Izraelit në Gaza.
Gjithashtu është komentuar qëndrimi i këngëtarit holandez mbrëmjen e së enjtes së 9 majit pas gjysmëfinales në konferencën për shtyp, në momentin e deklaratave të këngëtares izraelite, i cili mbuloi kokën me një leckë të kuqe.
Ndërsa këngëtares irlandeze, Bambie Thug, u kërkua të ndryshonte grimin për shkak të natyrës “jopolitike” të ngjarjes.
Mesazhet që ajo kishte shkruar në dialektin e lashtë irlandez lexonin “Liri në Palestinë” dhe “Armëpushim”.
“Ishte shumë e rëndësishme për mua sepse jam pro drejtësisë dhe paqes. Fatkeqësisht, më është dashur t’i ndryshoj këto mesazhe”, tha ajo në një konferencë për shtyp.
Kështu, “Eurovizioni nuk është vetëm “një spektakël magjepsës,” siç tha dikur komentatori britanik Terry Ëogan për konkursin e vitit 2009 , por një organ politik i udhëhequr nga politika, për politikën.”
/abcnews.al
