Një kapitull i ri në kërkimin e njerëzimit për jetën jashtëtokësore fillon së shpejti. Anija kozmike e Evropës JUICE niset në një mision për të hetuar hënat e akullta të Jupiterit.
Zbuluar për herë të parë nga astronomi italian Galileo Galilei më shumë se 400 vjet më parë, këto hëna të mbuluara me akull janë aq larg nga Dielli, saqë mundësia se atje mund të egzistojë jeta u hodh poshtë.
Para disa kohëve, zona e banueshme e Sistemit Diellor mendohej se “mbaronte në Mars”, tha për AFP astrofizikante franceze Athena Coustenis, një nga drejtuesit shkencorë të misionit JUICE të Agjencisë Evropiane të Hapësirës (ESA).
Por sonda Galileo e NASA -s drejt Jupiterit në vitin 1995 dhe udhëtimi më i fundit i anijes kozmike Cassini në Saturn bëri që shkencëtarët të zgjerojnë horizontet e tyre.
Mundësia se jeta egziston në planetët gjigantë me gaz u përjashtuan, por hënat e tyre të akullta, veçanërisht Europa dhe Ganymede e Jupiterit, dhe Enceladus dhe Titan i Saturnit, ofruan shpresë të re për jetën aty pranë.
Nën sipërfaqet e tyre të akullta mendohet se ka oqeane të mëdhenj me ujë të lëngshëm, një përbërës thelbësor për jetën siç e njohim ne.
Sonda hapësinore JUICE është vendosur të eksplorojë Jupiterin dhe hënat e tij të akullta.
Nicolas Altobelli, një shkencëtar i projektit JUICE në ESA, tha se do të ishte “hera e parë që ne eksplorojmë habitate përtej vijës së ngricës” midis Marsit dhe Jupiterit.
Përtej kësaj linje, temperaturat bien dhe “uji i lëngshëm nuk mund të ekzistojë më në sipërfaqe”, tha Altobelli për AFP në fillim të këtij viti.
Oqeani “gjigant”
Misioni Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) nis të enjten nga porti hapësinor i Evropës në Kourou, Guiana Franceze në një odise tetëvjeçare nëpër hapësirë.
Deri në korrik 2031 do të ketë hyrë në orbitën e Jupiterit, nga e cila do të hetojë Ganymedin, Evropën dhe hënën e akullt Callisto.
Më pas, në vitin 2034, JUICE do të hyjë në orbitën e Ganymedit, hera e parë që një anije kozmike e bën këtë rreth një hëne të ndryshme nga hëna jonë.
Përveçse hëna më e madhe në Sistemin Diellor, Ganymede është gjithashtu e vetmja që ka fushën e vet magnetike, e cila e mbron atë nga rrezatimi i rrezikshëm.
Kjo është vetëm një nga disa shenja se oqeani i fshehur i Ganymede mund të sigurojë një mjedis të qëndrueshëm për jetën.
Ndryshe nga misionet e ngjashme në Mars, të cilat fokusohen në gjetjen e shenjave të jetës së lashtë të shuar prej kohësh, shkencëtarët shpresojnë se hënat e akullta të Jupiterit do të jenë ende shtëpia e organizmave të gjallë, edhe nëse janë vetëm të vegjël ose njëqelizorë.
Një banueshmëri e tillë kërkon një burim energjie. Në mungesë të energjisë nga Dielli, hënat mund të përfitojnë nga graviteti që Jupiteri ushtron në satelitët e tij.
Forca krijon një proces të quajtur ngrohja e baticës, e cila ngroh brendësinë e hënës dhe e mban ujin e tyre të lëngshëm.
Oqeani i lëngshëm “gjigant” i Ganymede është i bllokuar midis dy shtresave të trasha akulli dhjetëra kilometra nën sipërfaqe, tha Carole Larigauderie, drejtuese e projektit JUICE në agjencinë franceze të hapësirës CNES.
“Në Tokë, ne ende gjejmë forma jete në fund të humnerës”, shtoi ajo.
Mikrobe të vogla si bakteret dhe arkeat janë në gjendje të mbijetojnë në Tokë pa rrezet e diellit, duke rritur shpresat se jeta diku tjetër do të jetë në gjendje të bëjë të njëjtën gjë.
Përveç ujit dhe energjisë, jeta ka nevojë për lëndë ushqyese.
“Prandaj pyetja e madhe është nëse oqeani i Ganymedit përmban elementët e nevojshëm kimikë”, tha Coustenis.
Jo vetëm
Gama e instrumenteve të JUICE do të hetojë oqeanin e Ganymedit për të përcaktuar thellësinë, distancën nga sipërfaqja dhe përbërjen e tij.
Sonda e ESA-s me vlerë 1.6 miliardë euro do të kalojë tetë muaj në orbitën e Ganymedit, duke u afruar deri në 200 kilometra nga hëna, në mënyrë që të mbrohet nga rrezatimi.
Anija kozmike JUICE e ESA do të bëhet e para që do të hyjë në orbitën e një hëne të ndryshme nga ajo e Tokës.
Misioni Europa Clipper i NASA-s është planifikuar të nisë në tetor të vitit të ardhshëm. Do të ndjekë rrugën drejt Jupiterit dhe do të kthehet në Evropë në vitin 2030.
Nëse një ose më shumë nga hënat e Jupiterit përmbanë elementet e nevojshme për të egzistuar jeta, “hapi tjetër logjik” do të ishte dërgimi i një misioni për t’u ulur në sipërfaqe, tha Cyril Cavel, menaxher i projektit JUICE në prodhuesin Airbus. /abcnews.al
