Media serbe Nova.rs ka publikuar Draft Statutin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, për të cilin ka shkruar se e ka përpiluar së fundmi fondacioni gjerman “Friedrich Ebert”. Në këtë draft, i cili përmban 18 pika, propozohet se si duhet të formohet Asociacioni, sipas ligjeve të kujt, si anëtarësohesh dhe cilat janë të drejtat e tij në sistemin juridik të Kosovës dhe mënyra se si financohet.
Sipas këtij draft statuti, në rast të mosmarrëveshjeve mes qeverisjes qendrore (Qeverisë së Kosovës) dhe Asociacionit, atëherë çështjet që dalin nga rishikimi do të zgjidhen nga Gjykata Kushtetuese.
Pika 1
Është paraparë që Asociacioni të formohet në përputhje me Kushtetutën e Kosovës dhe se Statuti i Asociacioni është akti më i lartë juridik i këtij komuniteti. Statuti miratohet nga Kuvendi themelues i Asociacioni, i përbërë nga anëtarët e kuvendeve komunale që janë pjesë e Asociacioni. Statuti miratohet me akt juridik të Qeverisë së Kosovës, dhe pas miratimit nga Gjykata Kushtetuese bëhet pjesë e sistemit juridik të Kosovës. Anëtarësimi në Asociacion është vullnetar dhe largimi nga bashkësia parashikohet edhe me statut. Gjithashtu është paraparë që Asociacioni nuk mund të ketë më pak të drejta se ato që parashihen për qytetarët e Kosovës me Kushtetutë.
Pika 2
Parasheh tre emra të mundshëm për Asociacionin, thekson se anëtarësimi është vullnetar dhe se anëtarë të tij mund të jenë edhe anëtarë të shoqatave të tjera kombëtare, rajonale dhe ndërkombëtare. Ata gjithashtu kanë të drejtë të largohen nga anëtarësia. E njëjta e drejtë vlen për të gjitha komunat me shumicë serbe, të cilat janë anëtare të Asociacionit. Gjithashtu është paraparë që komunat që largohen nga Asociacioni mund të kthehen më pas. Vendimi për pranimin e anëtarëve të rinj merret me shumicë të thjeshtë. Asociacioni mund të shpërndahet vetëm me vendim të shumicës prej dy të tretash në Kuvend, ndërsa vetë shpërbërjen e bën Qeveria e Kosovës.
Anëtarët janë të detyruar të paguajnë anëtarësimin, bashkësia ka të drejtë në simbolet e saj zyrtare, duke përfshirë stemën dhe flamurin, të cilat do të dizajnohen nga Bordi i Asociacionit në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe Ligjin për Vetëqeverisje Lokale. Selia e bashkësisë do të përcaktohet me Statut dhe Asociacioni ka të drejtën e buxhetit të saj integral, llogarive bankare, pronës dhe të merret me transaksionet financiare.
Pika 3
Në këtë pjesë të draftit thuhet se cila është fushëveprimtaria e Asociacionit. Cilat janë shërbimet që mund të ofrojë, çfarë mund të ndërtojë, financojë….
Kështu, ndër të tjera, thuhet se Asociacioni si organ mund të organizojë ngjarje kulturore dhe edukative. Ajo duhet të lehtësojë bashkëpunimin e ndërsjellë ndërmjet komunave, të financojë projekte shëndetësore dhe arsimore, objekte, të investojë dhe të blejë pajisje të specializuara mjekësore, të ofrojë këshilla ligjore…
Pika 4
Parashikon se në përmbushjen e qëllimeve të tij, komuniteti nuk do të cenojë apo anashkalojë apo minoj kompetencat e komunave pjesëmarrëse të parashikuara nga Kushtetuta dhe ligji, dhe as të zëvendësojë apo cenojë në asnjë mënyrë marrëdhëniet ndërmjet pushtetit qendrore dhe lokal në Republikën e Kosovës të parapara me Kushtetutë dhe ligj.
Pika 5
Bashkësia do të ushtrojë kompetenca të tjera shtesë që mund të delegohen nga autoritetet qendrore në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës.
Pika 6
Thuhet se Asociacioni do të ketë një Kuvend, një Kryetar, një Nënkryetar dhe një Këshill, si dhe një Bord Drejtues dhe një Zyrë për Ankesa. Organet e Asociacionit janë të obliguara të promovojnë bashkëjetesën dhe paqen ndërmjet qytetarëve të komunave anëtare të tyre.
Pika 7
Kuvendi i Asociacionit është organi i tij suprem, i përbërë nga përfaqësues të caktuar nga secili kuvend komunal pjesëmarrës nga radhët e anëtarëve të tij të zgjedhur.
Çdo komunë pjesëmarrëse delegon një përfaqësues në Kuvendin e Asociacioni. Delegatët në Kuvend zgjidhen nga kuvendi i secilës komunë me propozimin e kryetarit të komunës. Në propozimin dhe zgjedhjen, kryetari i komunës dhe kuvendet komunale duhet të respektojnë parimin e sigurimit të diversitetit etnik të komunës së tyre.
Mandati i Kuvendit do të lidhet me mandatin e kuvendeve komunale të komunave pjesëmarrëse. Pas çdo zgjedhjeje lokale, brenda një muaji, kuvendi komunal do të zgjedhë përfaqësuesit e rinj në Asociacion. Delegatët do të kenë të drejtë në kompensim monetar për punën në Kuvend. Kompensimi financiar do të përcaktohet me Rregulloren e Kuvendit dhe do të jetë në përputhje me standardet financiare të shërbimeve publike të rregulluara me ligjin e Kosovës.
Pika 8
Në këtë pikë përcaktohet mënyra e thirrjes së seancës së Kuvendit të Asociacionit/Bashkësisë. Ceket saktësisht se ato caktohen nga presidenti, nënkryetari ose anëtari më i vjetër nëse nuk është askush i pranishëm. Kuvendi ka tre muaj kohë për të miratuar Rregulloren e Punës, e cila do të rregullojë sistemin e votimit dhe çështje të tjera procedurale. Kuvendi është i detyruar të mblidhet së paku dy herë në vit.
Pika 9
Kuvendi i Asociacionit miraton Statutin, e ndryshon atë, miraton rregulloren e tij të punës, vendos për pranimin dhe shkarkimin e anëtarëve të saj, zgjedh dhe shkarkon kryetarin, nënkryetarin dhe bordin drejtues të Bashkësisë, miraton buxhetin… Gjithashtu shqyrton dhe miraton marrëveshjet për bashkëpunim me autoritetin qendror ose palët e treta, vendas ose të huaj.
Në këtë pikë parashikohet që Kuvendi të shqyrtojë dhe miratojë projekte ndërtimore, infrastrukturore dhe investime të tjera me vlerë mbi 50 mijë euro.
Pika 10
Kjo pikë rregullon zgjedhjen e kryetarit dhe nënkryetarit të Asociacionit/Bashkësisë. Kështu, thuhet se presidentin e zgjedh Kuvendi nga radhët e anëtarëve të kuvendeve të komunave pjesëmarrëse dhe kryetarëve të tyre. Procedura për zgjedhjen e presidentit rregullohet me Rregulloren e punës së Kuvendit. Në të njëjtën mënyrë duhet të zgjidhet edhe nënkryetari. Nuk ka kufizime për mandatin e tyre, por ata zgjidhen në përputhje me çdo cikël zgjedhor. Presidenti menaxhon buxhetin dhe shpenzimet…
Pika 11
Pika 12
Thuhet se Asociacioni do të ketë edhe një bord të përbërë nga shtatë anëtarë të votuar nga Kuvendi nga radhët e kryetarëve të komunave dhe banorëve të komunave pjesëmarrëse. Përbërja e bordit do të pasqyrojë diversitetin etnik të komunave pjesëmarrëse dhe do të respektojë dispozitat kushtetuese dhe ligjore për përfaqësimin e komuniteteve në Kosovë.
Për sa i përket Bordit të Drejtorëve, anëtarët zgjidhen nga Kuvendi i Asociacionit me propozim të kryetarit. Për zgjedhjen e Bordit kërkohet një shumicë e thjeshtë e delegatëve të Kuvendit. Presidenti do të konsultohet me udhëheqjen e të gjitha komunave pjesëmarrëse, Zyrën e Kryeministrit të Kosovës, Këshillin e Asociacionit, shoqërinë civile dhe liderët e komuniteteve joshumicë nga vendet pjesëmarrëse në komuna. Në masën më të madhe të mundshme, pikëpamjet e bashkëbiseduesve të konsultuara do të pasqyrohen në propozimin e presidentit për anëtarët e komunitetit.
Anëtarët e Bordit do të mbështeten në punën e tyre nga kolegji i ekspertëve i përbërë nga ekspertë të fushave të ndryshme të cilët do të formojnë kolegje ekspertësh për zhvillimin e ekonomisë lokale, arsimit, kujdesit shëndetësor parësor dhe të mesëm, mbrojtjes sociale, planifikimit urban dhe rural, kushteve dhe zgjidhje të përhershme për të kthyerit, shërbimet publike, çështjet ligjore, administrative dhe procedurale dhe të drejtat e komunitetit joshumicë.
Dhe Bordi duhet të respektojë dispozitat për diversitetin etnik të specifikuara në Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës.
Pika 13
Është paraparë që Asociacioni/Bashkësia të ketë një administratë, në krye me drejtuesin e administratës, të cilin e emëron dhe i raporton Bordit.
Stafi i administratës, siç thuhet, përbëhet nga “qytetarë të paanshëm, profesionistë dhe të përgjegjshëm të Kosovës – pavarësisht nga komuna e tyre”.
Thuhet se drejtuesit dhe personeli administrativ nuk do të jenë në mesin e kryetarëve të zgjedhur të komunave apo anëtarëve të kuvendeve të komunave pjesëmarrëse dhe as nuk do të kryejnë ndonjë funksion tjetër në Asociacion/Bashkësi.
Pika 14
Asociacioni do të ketë një zyrë për ankesa, e autorizuar për pranimin dhe shqyrtimin e ankesave nga autoritetet komunale (kryetarët e komunave dhe kuvendet komunale), komunat pjesëmarrëse ose grupet e qytetarëve, subjektet afariste ose sindikatat profesionale nga komunat pjesëmarrëse.
Pika 15
Asociacioni bashkëpunon me autoritetet qendrore të Kosovës, shkëmbejnë informacione dhe në frymën e promovimit të demokracisë dhe multitetit, në përputhje me sistemin ligjor të Kosovës. Komuniteti mund të ofrojë udhëzime, këshilla teknike dhe ligjore për komunat (në kuadër të Asociacionit) në lidhje me të drejtat e tyre për të propozuar ligje.
Në lidhje me autoritetet qendrore, ai mund të ofrojë këshilla dhe ekspertizë teknike në hartimin e legjislacionit, të marrë pjesë në debate publike lidhur me ligjet e reja ose ndryshimet në ato ekzistuese. Si person juridik mund të iniciojë procedurë para Gjykatës Kushtetuese dhe do të ketë të drejtë të emërojë përfaqësues në organet qendrore, përfshirë edhe në Këshillin Konsultativ për Komunitete.
E njëjta pikë parasheh që katër kryetarë komunash nga veriu i Kosovës, përderisa janë anëtarë të Asociacionit, do t’i japin Ministrisë së Brendshme të Kosovës listën e kandidatëve për komandant të policisë rajonale.
Pika 16
Parasheh që Asociacioni/Bashkësia e Komunave Serbe të marrë statusin e personit juridik nga Qeveria e Kosovës. Kjo përfshin të drejtën për të zotëruar pasuri të luajtshme dhe të paluajtshme, në bashkëpronësi në kompani që ofrojnë shërbime lokale dhe për të lidhur kontrata, përfshirë kontratat e punës.
Pika 17
Bashkësia ka buxhetin e vet, i cili do të menaxhohet në përputhje me parimet e transparencës dhe llogaridhënies, si dhe me dispozitat e Ligjit për Prokurim Publik të sistemit ligjor të Republikës së Kosovës. Harxhimet e Aasociacionit do t’i nënshtrohen auditimit nga autoritetet kompetente, përfshirë Auditorin e Përgjithshëm të Kosovës.
Asociacioni do të financohet nga kontributet e anëtarëve të saj, të ardhurat nga shërbimet e ofruara nga bashkësia ose ndërmarrjet e saj, si dhe nga transfertat nga autoritetet qendrore. Janë paraparë kontribute, grante, donacione, si dhe mbështetje financiare nga shoqata dhe organizata të tjera, vendore dhe ndërkombëtare, përfshirë Serbinë.
Asociacioni do të lirohet nga detyrimet dhe taksat në realizimin e qëllimeve të tij, në të njëjtën bazë si komunat pjesëmarrëse. Ajo do të ketë gjithashtu një buxhet të integruar vjetor të propozuar nga bordi i saj dhe të miratuar nga Kuvendi. Qeveria dhe Auditori i Përgjithshëm i Kosovës marrin çdo buxhet të integruar vjetor të Bashkësisë para miratimit të tij. Qeveria dhe Auditori i Përgjithshëm do të shqyrtojnë projektbuxhetin për të parë nëse ai është në përputhje me objektivat e Asociacionit dhe funksionimin e organeve të saj siç përcaktohet me Statut.
Qeveria dhe auditori i përgjithshëm do të shqyrtojnë projektbuxhetin jo më shumë se 15 ditë pune nga dita e marrjes. Nëse konstatohet se është në përputhje, autoritetet qendrore do të njoftojnë Kuvendin e Asociacionit, e cila më pas do të miratojë buxhetin përmes procedurave të caktuara.
Nëse një pjesë e projektbuxhetit konstatohet se nuk është e harmonizuar, Qeveria dhe Auditori i Përgjithshëm nuk do ta mbajnë në pritje të gjithë buxhetin e integruar. Në raste të tilla, Kuvendi i Asociacionit do të bëjë rekomandime për ndryshimin ose anulimin e dispozitave të kontestuara buxhetore. Nëse Kuvendi nuk pajtohet me rekomandimet e autoriteteve qendrore, Qeveria do ta dërgojë çështjen në Gjykatën Kushtetuese, vendimi i së cilës do të jetë përfundimtar dhe detyrues për të gjitha palët.
Gjithashtu theksohet se të gjitha financimet, veçanërisht ato nga Serbia, do të realizohen në përputhje me dispozitat ligjore të Kosovës.
Pika 18
Parasheh që kontrollin e punës së Bashkësisë do ta kryejë Qeveria e Kosovës brenda një viti nga miratimi i statutit.
Në rast mosmarrëveshjeje ndërmjet Qeverisë dhe Asociacionit, çështjet që dalin nga rishikimi do të zgjidhen nga Gjykata Kushtetuese. Në çdo aspekt të qëllimeve, politikave, rregullave të procedurës, vendimeve, politikave apo aktiviteteve të saj, Asociacioni/Bashkësia nuk do të cenojë apo anashkalojë kompetencat e komunave pjesëmarrëse të parashikuara me kushtetutë dhe ligj, dhe as të zëvendësojë në asnjë mënyrë apo cenojnë marrëdhëniet ndërmjet autoriteteve qendrore dhe lokale të parapara me kushtetutë dhe ligj në Republikën e Kosovës.
/Kosova press
