Gazetari i New York Times, Patrick Kingsley është futur në kampin e muxhahedinëve në Manëz duke sjellë prej atje dëshmi të papublikuara të anëtarëve të grupit kundërshtar të regjimit të Iranit, i cili strehohet prej disa vitesh në Shqipëri.
NYT ka takuar gjithashtu edhe ish-anëtarë të MEK që jetojnë individualisht në Tiranë, të cilët kanë përgjithësisht mendime të ndryshme me ata që jetojnë brenda kampit. Ka prej tyre që shprehen se brenda kampit ka një disiplinë të hekurt dhe beqari të detyruar.
Abcnews.al sjell të plotë në shqip shkrimin e New York Times.
MANËZ, Shqipëri – Në një luginë brenda fshatit shqiptar, një grup iranianësh kanë ndërtuar një kamp të konstrukturuar dhe të ruajtur mirë, gjë që të cilën pak të huaj e kanë bërë ndonjëherë.
Duke u bazuar se kë pyesni, grupi Mujahedeen Khalq ciklësohen si alternativa qeverisëse e regjimit të Iranit ose një kult i dyshimtë terrorist.
Gazetarët nuk janë lejuar të futen në kamp që të shohin gjendjen dhe t’a vlerësojnë vetë, dhe zakonisht refuzohen që pa dalë nga makina.
Megjithatë pas rezolutës së Presidentit Trump për të vrarë Qassim Suleimanin, një i pushtetshëm iranian, bëm një tjetër përpjekje për të hyrë në atë kamp.
A do të mundej një grup që pretendon se ka nevojë për një Iran demokratik dhe laik, të fuste një gazetar brenda kampit të tyre?
Aleatët më në zë të grupit janë Rudolph W. Giuliani, avokatin privat të presidentit dhe John R. Bolton, ish-Këshilltarin e tij të Sigurisë Mbarëkombëtare.
Secili ka fituar mijëra dollar për të folur në konferencat e grupit, në vendin që këta njerëz i kanë përshkruar xhihadistët si kundërshtarët më autentike të Iranit.
Fillimisht, grupi injoroi një numër kërkesash për hyrje. Me më shumë shpresë shkova në bazë dhe prezantova letrat kredenciale tek një roje.
Tri orë më vonë, para se të perëndonte dielli, mora një emër.
Ata më lejuan të futesha brenda.
Kështu filluan një mori intervistash, leksione dhe ekskursione që zgjatën deri në 1:30 të mëngjesit.
Një fotograf i yni u pranua disa ditë më vonë.
Grupi ndoshta shpresonte që të linte të njëjtën përshtypje që kishin lënë dikur gazetarët e tjerë. Një vizitë në 2003 nga një gazetar i Times në ish-bazën e grupit në Irak përfundoi keq pasi ata folën për një skenar të përsëritur, dhe asaj iu ndalua të fliste me njerëz në mënyrë private.
Këtë herë, shumica e banorëve ishin jashtë kufijve, por zyrtarët lejuan intervista private me disa anëtarë.
Në kërkesën e gazetarës, përfshiheshin Somayeh Mohammadi, 39 vjeç, familja e të cilit ka treguar për gati dy dekada se mbahet e mbyllur kundër vullnetit të tyre.
“Kjo është zgjedhja ime,” tha znj. Mohammedi, pasi komandantët e saj dolën nga dhoma. “Nëse dëshiroj të iki, mund të iki”.
Ndërsa grupi nuk ishte përpjekur aspak të mbulonte znj.Mohammedi, ka pasur edhe një sërë momentesh të çuditshme në të cilat sekretet dhe teknikat janë siguruar shumë mirë për të mos u zbuluar.
Në mënyrë të veçantë, oficerët e vjetër nuk u lejuan të kërkonin për vendndodhjen e kryetarit të grupit Massoud Rajavi, i cili u zhduk në 2003.
“Është ai vendi ?” pyeti Ali Safavi, këshilltar në Uashington.
“Ne mesa duket nuk jemi në gjendje ta diskutojmë këtë, ky është …”
Ai u tërhoq, duke parë rishtazi në këmbët e tij.
A është ai, i gjallë? A është ai në Shqipëri?
“Ne nuk do ta diskutojmë këtë gjë,” u përgjigj z. Safavi, pas disa sekondash heshtjeje.
Në vitin 1965 grupi i cili kundërshtoi Shahun e Iranit, më vonë hodhi poshtë teokracinë që e ndryshoi atë.
Menjëherë pas revolucionit, grupi mori një ndihmë të rëndësishme publike dhe doli në kundërshtim për regjimin teokratik, bazuar nga profesori Ervand Abrahamian, një historian i grupit.
Grupi pretendonte se megjithëse mori një ndihmë të rëndësishme, Z. Abrahamian përmendi faktin që ai u rrëzua pasi u shndërrua në një komandant të ashpër në fillim të viteve 1980.
“Sa herë që të flisni me individë që i mbijetuan revolucionit, dhe të përmendni “Muxhahidët” do të shikoni që çdokush do të filloj të dridhet tha Abrahamian.
Deri në vitet ’80, ideologjia e këtij grupi kishte filluar të ishte në zemër të z. Rajavi dhe bashkëshortes së tij, Maryam.
Për të treguar përkushtimin e tyre ndaj Rajavis, anëtarët kishin informuar se do të divorcoheshin nga bashkëshortët e tyre dhe do të hiqnin dorë nga romancat.
Në atë kohë, grupi ishte i vendosur kryesisht në Irak, nën sigurinë e Saddam Hussein.
E ardhmja e tyre ndryshoi pas pushtimit të Irakut nga amerikanët.
Pas një bllokimi paraprak, grupi, i quajtur MEK, hoqi dorë nga armët e tij.
Pavarësisht se ishte renditur nga Amerika si një grup terrorist në 1997, ai ishte nën sigurinë amerikane.
Sidoqoftë, në vitin 2009, trupat amerikane hoqën dorë nga detyra për MEK.
Autoritetet irakene lejuan në mënyrë të heshtur që militantët e aleatëve të Iranit të sulmonin këtë grup.
Diplomatët amerikanë dhe të Kombeve të Bashkuara filluan të përpiqen të gjejnë një vend më të sigurt për t’u marrë me këtë grup.
Pas lobimit intensiv nga një grup ligjvënësish bipartizanë, autoritetet amerikane gjithashtu i eliminuan ata nga një listë e organizatave terroriste në 2012.
Një vit më vonë, ata u mirëpritën nga Shqipëria.
Autoritetet shqiptare shpresuan se mikpritja e tyre do të ishte në favor të Uashingtonit sipas ministrit të jashtëm Ditmir Bushati në vitet 2013 dhe 2019.
Grupi bleu një numër fushash në një luginë 15 milje larg në perëndim të kryeqytetit të Tiranës, dhe ndërtuan një kamp atje.
Grupi pretendonte se strehonte rreth 2.500 anëtarë. Megjithatë gjatë 2 ditëve, kemi vërejtur jo më shumë se 200 anëtarë.
Të tjerët mesa duket janë larguar nga grupi.
Dhjetra ish-anëtarë tani banojnë në mënyrë të pavarur në Shqipëri.
Kam takuar 10 prej tyre, të cilët përshkruan jetën e tyre të ‘zhytur” në beqari të detyruar.
Ata përmendën se marrëdhëniet romantike dhe idetë seksuale për ta ishin të ndaluara, kontakti me familjen ishte tejet i kufizuar dhe miqësitë po ashtu.
Të gjithë treguan se ishin të detyruar të merrnin pjesë në ritualet e vetë-kritikës, me anë të së cilës anëtarët do të rrëfenin para komandantëve të tyre ndonjë ide seksuale që kishin.
“Pak nga pak, do të humbisni veten tuaj,” theksoi Abdulrahman Mohammadian, 60 vjeç, i cili u bashkua me grupin në 1988 dhe u largua në vitin 2016.
“Ju po neglizhoni vetveten tuaj dhe po modifikoni karakterin tuaj. Ju po i bindeni vetëm udhëzimeve. Ju nuk jeni vetvetja dhe duket sikur punoni si një makinë”.
Grupi mohoi me forcë akuzat dhe kritikat së bashku me z. Mohammadian.
Kam marrë pjesë në një turne tre-orësh në një muze në lidhje me të kaluarën historike të MEK, vendin ku ekspozitat nuk tregonin për Sadam Huseinin ose beqarinë e detyruar. Ata në fakt synonin përndjekjen e grupit.
Disa dhoma ishin shndërruar në dhomat e torturave, për të treguar se si të mbështetësit iranianë ndëshkuan dhe morën në pyetje të burgosurit gjatë viteve të 80-ta.
Në çdo dhomë, anëtarët prisnin në heshtje për mua. Këta ishin te vetmit të mbijetuar nga torturat – të cilët ishin të gatshëm të sqaronin personalisht çdo torturë që kishin kaluar.
Një i mbijetuar, Raheem Moussavi, tregoi me detaje 4 metodat e ndryshme që torturuesit iranianë përdorën për ta rrahur. Dhuna arriti kulmin kur ai u godit me kamzhik metalik. Duke u përpjekur të gjente shpëtim, grupi ishte munduar të kërkonte shpëtim tek interneti.
Ata kishin tentuar si fillim në një studio regjistrimi, në një vend që dy muzikantë kompozonin këngë për anti-regjimin dhe filma muzikorë në mediat sociale iraniane.
Unë nuk vërtetova dot që programet kompjuterike, ishin portretizuar si një këngë ku anëtarët e rinj duke përdorur një numër llogarish në Facebook dhe Tëitter, duke shkruar mesazhe që kritikonin autoritetet iraniane, ironizonin në fakt MEK për menaxhimin dhe promovimin e lobistëve.
Kur Z. Giuliani dhe Z. Bolton bënë fjalime publike kohët e fundit, anëtarëve u ishte urdhëruar “të gjenin një linjë dhe ta dërgonin atë nga 10 llogari krejtësisht të ndryshme”, theksoi z. Mohammadian, anëtar i mëparshëm.
Më çuan në një gjimnaz bosh, më pas në një lokal të vogël. Ishte diku mesnatë megjithatë një grup i vogël vajzash ishin informuar për të marrë pjesë aty për shkakun tim.
Ata u tallën me konceptin e organizatës tonë “Farm troll” (Një organizatë, ku punonjësit ose anëtarët e së cilës përpiqen të krijojnë konflikt dhe përçarje në një komunitet në internet duke postuar komente me qëllim të inflamacionit). Sa i përket jetës së tyre personale, ata përmendën që vetëdisiplinimi i tillë ishte thelbësor në luftën e pamëshirshme të një kundërshtari si qeveria federale e Iranit.
“Ju do të keni një jetë private,” përmendi Shiva Zahedi, “Edhe nesë jeni duke shkrepur një armë.”
Pasi u largova, grupi më vendosi në kontakt me tre ish oficerë të marinës amerikane që kishin ndihmuar në mbrojtjen e MEk, kamp në Irak pas pushtimit amerikan.
Të gjithë folën me gëzim në lidhje me MEK dhe përmendën se anëtarët e saj kishin qenë të lirë të iknin që në momentin që marina amerikane filloi t’i mbronte ata në vitin 2003.
Oficerët amerikanë kishin hyrje në secilën hapësirë të bazës së Irakut dhe nuk vendoseshin qeli burgu ose shërbime torturash, përmendi Brig. Gjenerali David Phillips, i cili komandonte policët e marinës që ruanin kampin në 2003 dhe 2004.
“Unë dëshiroja të kontrolloja armët, dëshiroja të kërkoja individë të lidhur në shtretër,” tha Common Phillips. “Por ne nuk zbuluam asgjë të tillë”.
Sidoqoftë, të dhëna të ndryshme dhe dëshmitarë dhanë dëshmi shtesë.
Kapiteni Mattheë Woodside, një ish anëtar i forcave detare që mbikëqyri mbrojtjen e Amerikës në kampin Irakian midis 2004 dhe 2005, nuk ishte një lloj i cili MEk udhëzoi ta kontakonte.
Ai përmendi faktin që aktualisht trupat amerikane nuk kishin një hyrje të përbashkët në ndërtesat e kampeve ose tek anëtarët e grupit.
Drejtuesit e MEK i lanë anëtarët të takonin oficerët vetëm pas disa ditësh, tha Kapiten Woodside.
“Ata luftojnë për secilin nga ne të gjithë,” përmendi ai.
Ishte aq e mundimshme për disa anëtarë, veçanërisht për zonjat, të iknin, ku dy prej tyre përfunduan duke ikur në një kamion furnizimi.
“Arrita më në fund ta zbuloja atë grup kaq të neveritshëm,” tha Kapiten Woodside. “Dhe jam kaq i habitur që ata ndodhen në Shqipëri.”
*Besar Likmeta kontribuoi në raportim.
