Loading ...
Nga Daniel Kraemer, BBC
Vendet në zhvillim janë më të rrezikuara ndaj dëmeve të shkaktuara nga ndryshimet klimatike, si përmbytjet, thatësirat dhe zjarret. Adresimi i nevojave të vendeve më pak të pasura dhe më të vogla është jetik për negociatat e klimës COP26 në GlasgoW, ku u kërkohet udhëheqësve të bien dakord për angazhimet e reja për të trajtuar ndryshimet klimatike.
Çfarë duan vendet në zhvillim?
Vendet më pak të zhvilluara kanë përcaktuar prioritetet e tyre për negociata. Ata duan që vendet më të pasura dhe të zhvilluara:
-të përmbushin zotimin për të siguruar 100 miliardë dollarë për të ndihmuar në reduktimin e emetimeve dhe përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike
-të bien dakord për objektivat neto zero për gazrat serrë përpara vitit 2050, me objektiva specifike për emetuesit kryesorë si SHBA, Australia dhe vendet në BE-së
-të jeni në dijeni të humbjes dhe dëmit që kanë përjetuar, të tilla si efektet e rritjes së nivelit të detit ose përmbytjeve të shpeshta
-të finalizojnë rregullat se si vendet duhet të zbatojnë marrëveshjet e mëparshme
Ekziston një zhgënjim i thellë midis udhëheqësve të vendeve në zhvillim që më të pasurit në botë nuk i kanë përmbushur angazhimet e tyre të mëparshme. Presidenti i Kenias Uhuru Kenyatta tha: “Para se të bëni premtime të reja, duhet të mbani premtimet e mëparshme”.
Cilat vende janë më të rrezikuara nga efektet e ndryshimeve klimatike?
Vendet në zhvillim kanë kontribuar historikisht në një pjesë shumë të vogël të emetimeve të dëmshme që nxisin ndryshimin e klimës dhe aktualisht 1% e popullsisë së vendeve të pasura përbëjnë më shumë se dyfishin e emetimeve të kombinuara të 50% më të varfërve, raporton abcnews.al
Vendet e varfra janë gjithashtu më të rrezikuara ndaj efekteve të motit ekstrem, sepse këto vende janë më të varura nga mjedisi natyror për ushqim dhe punë, dhe kanë më pak para për të përballuar efektet. Gjatë 50 viteve të fundit, nuk janë regjistruar më shumë se dy nga tre viktima nga moti ekstrem – duke përfshirë thatësirat, zjarret dhe përmbytjet në 47 vendet më pak të zhvilluara.
Çfarë hapash kanë ndërmarrë vendet më të pasura për të trajtuar situatën?
Në vitin 2009, vendet më të pasura u angazhuan për të mbledhur 100 miliardë dollarë në vit deri në vitin 2020 nga burime publike dhe private, për të adresuar nevojat e vendeve në zhvillim. Paratë do të ndihmojnë për të paguar masat për të reduktuar emetimet e rrezikshme dhe për të mbrojtur nga efektet e motit ekstrem, të tilla si sisteme më të mira të mbrojtjes nga përmbytjet dhe investimet në burimet e rinovueshme të energjisë.
Megjithatë, u mblodhën vetëm 80 miliardë dollarë deri në vitin 2019, dhe objektivi prej 100 miliardë dollarësh tani nuk ka gjasa të përmbushet përpara vitit 2023.
Një marrëveshje për përmbushjen e angazhimeve ndaj vendeve në zhvillim është thelbësore nëse bota do të arrijë qëllimin e saj për të ruajtur rritjen e temperaturës globale nën 1.5C. Presidenti i Malavi, Lazarus Chakwera tha : “Nuk është një akt bamirësie. Pra, paguani ose vdisni me ne.”
Për kryeministrin Boris Johnson mbledhja e 100 miliardë dollarëve është një nga 4 prioritetet e tij. Ai tha se kombet më të pasura kishin “korrur përfitimet e ndotjes së pandërprerë për breza, shpesh në kurriz të vendeve në zhvillim”, dhe se ata kanë “detyrë” të mbështesin vendet në zhvillim me teknologji, ekspertizë dhe para.
Cilat janë pengesat për vendet më të vogla që marrin pjesë në samit?
“Ne jemi duke negociuar për mbijetesën tonë,” tha Tagaloa Cooper, i Programit Rajonal të Mjedisit të Paqësorit – një organizatë e përbërë nga anëtarë nga vendet dhe territoret ishullore të Paqësorit.
Rritja e nivelit të detit i ka bërë disa nga këto kombe ishullore më të rrezikuara ndaj efekteve të ndryshimeve klimatike, por Cooper thekson se mungesa e burimeve do të thotë se ata nuk kanë “luksin” për të dërguar delegacione të mëdha.
“Disa nga më të rrezikuarit tanë do të luftojnë që ti dëgjohet zëri në këto negociata.”
Udhëtimi i sigurt për shkak të Covid në konferencën e Glasgow ka qenë një pengesë për shumë delegacione, veçanërisht për ishujt e Paqësorit, ku nivelet e infeksionit janë në nivele të larta . Vetëm katër krerë shtetesh të ishujve të Paqësorit raportohet se po udhëtojnë drejt samitit, ndërsa të tjerët janë përfaqësuar nga ekipe dhe ambasadorë më të vegjël.
Për negociatorët që qëndrojnë prapa dhe marrin pjesë nga distanca mund të jetë në disavantazh nga aksesi jo i besueshëm në internet dhe ndryshimet e orës. Samoa, për shembull, është 13 orë përpara Britanisë së Madhe, raporton abcnews.al
Negociatat e vendeve në zhvillim në konferencat e klimës
Vendet në zhvillim zakonisht kanë më pak zë në skenën ndërkombëtare, kështu që ndihmon në formimin e grupeve ose blloqeve për të përforcuar kauzën e tyre. Grupi i vendeve më pak të zhvilluara është një bllok prej 46 vendesh që përfshin Senegalin, Bangladeshin dhe Jemenin dhe përfaqëson një miliard njerëz.
Këto vende mund të krijojnë pozicione më të forta negociuese kur “prioritetet dhe interesat janë në një linjë”, tha Sonam Wangdi, kryetari aktual, nga Butani.
“Kjo krizë nuk po trajtohet si një krizë. Kjo duhet të ndryshojë këtu në Glasgow,” tha ai.
Nëse do të ketë një marrëveshje përfundimtare, të 197 shtetet anëtare të OKB-së që kanë nënshkruar në Konventën Kuadër të Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike duhet të nënshkruajnë tani.
Kjo do të thotë se marrëveshja përfundimtare duhet të jetë e pranueshme për vendet më të pasura dhe ato në zhvillim. Udhëheqësit botërorë nuk arritën të siguronin një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme në Kopenhagën në vitin 2009, pjesërisht për shkak se një pjesë e vogël e vendeve në zhvillim, përfshirë Sudanin dhe Tuvalun, kundërshtuan marrëveshjen përfundimtare.
/abcnews.al
