Nga Vernon Bogdanor, The Guardian
Në më pak se 100 ditë, Brexit do të ketë përfunduar. Britania do të jetë jashtë Bashkimit Europian dhe tregut të brendshëm.
Por Brexit ngre pikëpyetje për BE-në si dhe për Britaninë. Ajo sfidon atë që mund të quhet ideologjia e Europës. Në fund të fundit, është një çështje serioze për një organizatë demokratike kur një shtet anëtar i madh vendos të largohet.
“Do të ishte,” deklaroi Donald Tusk, asokohe president i Këshillit Europian, menjëherë pas referendumit për Brexit në 2016, “do të ishte një gabim fatal të supozojmë se rezultati negativ në referendumin e Mbretërisë së Bashkuar përfaqëson një çështje britanike … vota e Brexit është një përpjekje e dëshpëruar për t’iu përgjigjur pyetjeve që miliona europianë i bëjnë vetes çdo ditë. ”
Macron ishte mjaft i sinqertë kur rrëfeu për Andrew Marr të BBC në fillim të vitit 2018 se ekzistonte mundësia se një referendum në Francë mund të kishte dhënë të njëjtin rezultat si në Britani.
Cilat janë mësimet që duhet të nxjerrë BE-ja? Në leksionin e saj në Bruges të vitit 2010 (aq i rëndësishëm sa leksioni i Margaret Thatcher i vitit 1988) kancelarja gjermane Angela Merkel vuri në dukje një tension të vazhdueshëm midis dy pjesëve të Europës – Europës mbikombëtare dhe Europës ndërqeveritare.
Nëse ai tension vazhdon, dhe politikat mbinacionale ndërhyjnë në identitetet kombëtare, do të ketë rezistencë nga ana e popullit.
Problemet e shkaktuara nga emigracioni dhe euro tregojnë se si BE mund të ringjallë një rezistencë të tillë, nëse shkon përtej asaj që është e pranueshme dhe sfidon identitetin kombëtar të vendeve anëtare, transmeton abcnews.al
Ndërhyrja e fortë, e nevojshme për të zgjidhur krizat e euros dhe emigracionit mund të realizohet vetëm nga qeveritë kombëtare që punojnë së bashku. Këto kriza u hasën kryesisht nga qeveritë e vendeve anëtare në këshillin Europian: komisioni dhe parlamenti Europian luajtën një rol të veçantë dytësor.
Kriza e Covid-19, ashtu si krizat e kaluara, po shkon drejt bisedimeve për integrim të mëtejshëm. Disa udhëheqës të BE-së kërkojnë instrumente të rinj ekonomikë dhe buxhetorë që kulmojnë në bashkimin fiskal në mënyrë që Euro të ketë baza më të forta.
Por me bashkimin fiskal, çfarë çështjesh do të lihen mënjanë për zgjedhjet kombëtare dhe qeveritë në një moment që është hequr nga agjenda kaq shumë politikë ekonomike?
Integrimi i mëtejshëm, e aq më pak ndryshimi i traktatit, është gjëja e fundit që i duhet Europës . Për supranacionalizmin, tani është një kërcënim për përmbushjen e idealit europian, jo diçka që do e lehtësojë.
Në 1990, kur Jacques Delors, ish presidenti i komisionit, i tha parlamentit europian se ai dëshironte që Europa të ishte një “federatë e vërtetë” deri në fund të mijëvjeçarit, presidenti i atëhershëm francez François Mitterrand, shpërtheu në kritika: “ Kjo është qesharake! Çfarë bën ai? Askush në Europë nuk do ta dëshironte diçka të tillë. Duke luajtur ekstremistin, ai do të shkatërrojë atë që është e mundur. ”
Shumë pak në Europë kërkojnë që të fundosin identitetin kombëtar të vendit të tyre në një federatë. Në vend të kësaj, ata kërkojnë të ndjekin interesat e tyre kombëtarë në mënyrë konstruktive brenda një kornize bashkëpunuese europiane. Mbase Britania duhet të kishte bërë të njëjtën gjë.
Ekziston, në mënyrë paradoksale, një perceptim në të cilin Britania e Brexit , së bashku me Francën, ishin në paranojën e zhvillimit europian, në vend se të ishte pengesë për të.
Për të dy të vlerësuar – Britania, falë historisë së saj të gjatë evolucionare dhe gaulistët si rezultat i përvojave të Francës gjatë luftës – çfarë do të thotë në të vërtetë sakrifica e sovranitetit në praktikë.
Kur, në vitet 1990, kryeministri John Major deklaroi se Europa nuk ishte ende gati për një monedhë të përbashkët, paralajmërimet e tij nuk u morën parasysh dhe ai u konsiderua si një mashtrues.
Por mbase shtetet e tjera anëtare duhet të kishin marrë parasysh atë që tha ai. Kjo sigurisht do të ishte pikëpamja e të rinjve në vendet anëtare të Mesdheut që e gjejnë veten të papunë si rezultat i politikave të kursimit të shkaktuar nga euro.
Për ato shtete anëtare që u larguan nga diktatura, ishte e lehtë të thuhej, se ishin të etura për të sakrifikuar sovranitetin.
Por të gjithë ata kuptuan që sovraniteti i përbashkët ishte subjekt i kufijve shumë të rreptë: Gjermania, kur bëhej fjalë për ndarjen e borxheve; Greqia, kur erdhi puna te kufizimet buxhetore; dhe vendet e Vishegradit të Europës Qendrore (Republika Çeke, Hungaria, Polonia dhe Sllovakia), kur erdhi puna për të pranuar një kuotë të caktuar për emigrantët sirianë.
Ajo që i duhet Europës, siç vuri në dukje shpesh Tusk, nuk është më ‘shumë Europë’, por Europë më e mirë – siç është përmirësimi i tregut europian të shërbimeve. Në fund të fundit, shërbimet përbëjnë 70% të aktivitetit ekonomik në BE.
Europa gjithashtu ka nevojë për një treg të vetëm digjital, të cilin Mark Rutte, kryeministër i Holandës, e ka llogaritur se do të shtonte 400 miliardë euro në GDP e Europës.
BE, pra, duhet të mbetet kryesisht një institucion ndërqeveritar në të cilin vendet anëtare, përmes këshillit Europian, diktojnë ritmin e ndryshimit, transmeton abcnews.al
Por një Europë e tillë do të ishte një organizatë ndërqeveritare me një ndryshim, për arsye se vendet anëtare do të merrnin parasysh jo vetëm interesat e tyre kombëtarë por interesat e të gjithë kontinentit.
Europa ka vuajtur në të kaluarën nga mungesa e një perspektive të tillë. Nëse në vitin 1914, qeveritë kombëtare do të kishin konsideruar interesat e Europës në tërësi sesa thjesht interesat e tyre kombëtarë, lufta do të ishte shmangur.
Brexit, pra, nuk ishte një devijim. Në vend që ta duartrokasë ose ta dënojë, BE duhet të marrë mësim nga kjo. s.ba/abcnews.al
