Bosnjë Hercegovina ka një dallim mjaft të padëshiruar me vendet evropiane, me një nga normat më të larta të konsumit të duhanit sipas përqindjes së qytetarëve.
Kjo mund të ndryshojë së shpejti pasi qeveria është gati të zbatojë një ligj të ri duke filluar nga e hëna, i cili përfshin gjoba të mëdha dhe mjete të tjera parandalimi.
Prevalenca e pirjes së duhanit tek të rriturit është rreth 40 për qind në Bosnjë dhe Hercegovinë, veçanërisht pasi brezat e vjetër e konsiderojnë atë një pjesë integrale të çdo aktiviteti gjatë ditës, duke filluar nga rutinat e mëngjesit deri në kohën e lirë të mbrëmjes dhe më gjerë.
Kjo nuk është hera e parë që qeveria po përpiqet të zgjidhë këtë çështje.
Tashmë ekziston një ndalim për institucionet publike, por ai u zbatua kryesisht vetëm në objektet shëndetësore dhe disa mjete transporti.
Ligji i ri synon të kufizojë pirjen e duhanit në të gjitha ambientet e mbyllura publike, si dhe në vendet e punës, duke parashikuar gjoba të majme për individët që shkelin rregullat dhe akoma më të larta për bizneset.
Legjislacioni do të ketë efekt, thotë Vildana Bërdariq, zëdhënëse e Zyrës së Inspektimit të Kantonit të Sarajevës, por ai “do të marrë kohë”.
“Qytetarët do të jenë të detyruar të zbatojnë ligjin menjëherë, ndërsa personat juridikë kanë një periudhë gjashtëmujore për të harmonizuar praktikat e tyre me rregullat e reja”, tha ajo për Anadolu.
Bërdariq tha se qeveria ka hartuar plane për të mbikëqyrur periudhën e tranzicionit, duke i dhënë pak më shumë liri veprimi të gjithëve për t’u harmonizuar.
“Gjatë kësaj faze tranzitore do të jepen paralajmërime, por nuk do të ketë dënime derisa të vendosen të gjitha rregulloret plotësuese”, shpjegoi ajo.
“Do të përshtatemi”
Ligji mbulon gjithashtu cigaret elektronike, nargjiletë dhe forma të tjera të pirjes së duhanit, por nuk parashikon një ndalim të përgjithshëm të përdorimit të duhanit në Bosnjë dhe Hercegovinë.
Vendet publike do të lejohen të kenë zona për pirjen e duhanit, me kusht që të plotësojnë disa kritere të përcaktuara në rregullore.
Për objektet që shërbejnë ekskluzivisht pije, do të ketë zona të caktuara ku klientët do të jenë ende në gjendje të pinë duhan.
Një pikë shqetësuese e ngritur nga kritikët është praktika e zbatimit të kufizimeve në vetëm gjysmën e vendit, Federatën e Bosnjë dhe Hercegovinës.
Republika Sërpska, entiteti tjetër i Bosnjë dhe Hercegovinës, nuk ka asnjë rregullore të tillë deri më tani, gjë që mund të paraqesë një sfidë në zbatimin e një ndalimi në pjesën tjetër.
Në aspektin e bizneseve, ndikimi i mundshëm i ligjit është ende i pasigurt, veçanërisht për baret e nargjileve që kanë fituar popullaritet mes të rinjve.
Baton Adzhanel, pronar kafeneje në kryeqytetin Sarajevë, mendon se ligji është një masë “e nevojshme” dhe bizneset duhet të përpiqen të përshtaten me ndryshimin.
“Për fëmijët dhe të miturit, kjo (pirja e duhanit) duhet të jetë rreptësisht e ndaluar”, tha ai për Anadolu.
Meqenëse ky ligj po vjen në stinën e verës, ne do të kemi “një shans për t’u përshtatur”, tha ai, duke shpjeguar se në këtë stinë do të jetë më e lehtë për të zhvendosur klientët jashtë në zonat e caktuara për duhanpirje.
“Sa i përket dimrit, ne do të shohim se si mund t’i bëjmë të dyja: t’i ruajmë klientët tanë dhe gjithashtu të ndjekim ligjin”.
