Nga David Schultz, The Hill
Përkundër asaj që shumë njerëz mund të mendojnë, gjëja më e mirë Joe Biden mund të bëjë si presidenti i ardhshëm është “dobësojë ” zyrën e tij. Si institucion, zyra e Presidentit është shumë e fuqishme dhe është koha për të rivendosur fuqinë e presidencës. Biden do të marrë detyrën në 20 Janar 2021, duke miratuar një serë urdhrash ekzekutivë që do të përmbysin shumë prej atyre të miratuara nga Donald Trump në ditët e fundit të presidencës dhe gjatë gjithë mandatit të tij.
Qeverisja me urdhra ekzekutiv është bërë tashmë një normë e re.
Që nga viti 1789 janë miratuar rreth 14,000 urdhra ekzekutivë. Bill Klinton, George Bush dhe Barak Obama përkatësisht miratuan 254, 291 dhe 276 urdhra ekzekutivë, secili në dy mandate. Donald Trump ka miratuar 195 urdhra deri më tani në një mandat, që do të thotë se deri në fund të presidencës së tij priten të miratohen edhe urdhra të tjerë ekzekutivë.
Etërit themelues kurrë nuk kishin për qëllim që një president të ishte aq i fuqishëm sa është sot.
Kushtetuta u hartua me historianët, të cilët ende kishin frikë nga abuzimet e pushtetit nga George III kur Amerika ishte një koloni, dhe u shkrua brenda një konflikti më shumë se 100-vjeçar midis monarkisë britanike dhe përpjekjeve të parlamentit të saj për të ruajtur autoritetin e të parit.
Në dokumentet ligjore të federalizmit, James Madison i referohet “epërsisë” së Kongresit mbi institucionet e tjera, dhe prova ishte lista e gjerë e kompetencave që i ishin dhënë krahasuar me presidentin, këtë të fundit e përshkroi si “të përmbajtur” në autoritetin e tij.
Presidentët kanë fuqi të plotë sipas Nenit II të Kushtetutës për të miratuar disa urdhra ekzekutivë. Këto urdhra ekzekutivë janë politikë, por nuk përcaktojnë ligjin në vetvete, dhe presidentët mund t’i nxjerrin ato sipas dëshirës dhe t’i përmbysin ato sipas dëshirës.
Një lloj tjetër i urdhrit ekzekutiv është pasi Kongresi i delegon autoritetin presidentit përmes ligjit.
Kjo fuqi e deleguar u jep presidentëve dhe degës ekzekutive autoritetin për të miratuar rregulla ose rregullore – shpesh për të mbushur boshllëqet në ligje – ose për të vepruar në raste urgjente.
Urdhrat ekzekutivë të miratuar në përputhje me organin e deleguar mbartin forcën e ligjit dhe Akti i Procedurës Administrative në përgjithësi përfshin rregulla në lidhje me kohën dhe si mund të miratohen dhe si mund të shfuqizohen ligjet.
Urdhrat ekzekutivë në lidhje me mjedisin, energjinë, ushqimin ose shëndetin, bankën ose vendin e punës shpesh futen në këtë kategori.
Me kalimin e kohës, dhe veçanërisht që nga marrëveshja e re, Kongresi u ka dhënë presidentëve të drejtën e delegimit.
Ky delegacion, së bashku me Kongresin ka prodhuar një presidencë shumë më të lartë se sa synonin historianët kur cilësuan degën legjislative si atë më dominuese.
Shpërdorimi i autoritetit presidencial erdhi në kohën e Richard Nixon, kur Kongresi miratoi disa ligje, duke përfshirë Aktin e Emergjencave Kombëtare, Rezolutën e Fuqive të luftës, dhe Aktin Normativ për Buxhetin në 1974. Këto dhe ligjet e tjera ishin të destinuara për të luftuar atë që historiani Arthur Schlesinger Jr e përshkroi si “presidencën perandorake”.
Presidentët kanë mësuar se si të shfrytëzojnë kufijtë ose boshllëqet në këto ligje. Kongresi, veçanërisht pas 11 shtatorit, i ka deleguar presidentit edhe më shumë kompetenca, duke krijuar një presidencë të re perandorake mbase edhe më të fuqishme se më parë.
Trump shfrytëzoi këtë gjë kur miratoi ligjin për ndalimin e udhëtimeve të myslimanëve, ndërtimin e murit ndarës dhe përpjekjet për të zvogëluar legjislacionin mjedisor.
Ndërsa gjykatat janë përpjekur të mos zbatojnë shumë prej këtyre veprimeve, administrata Trump ka shënuar një nga rekordet më të këqija ndonjëherë kur bëhet fjalë për humbjet në gjykatë. Gjykata e Lartë shpesh ka parë bazën legjislative të asaj që bëri presidenti dhe mbështeti autoritetin e deleguar.
Pushtet i cili daton që nga Alexander Hamilton në Konventën Kushtetuese të vitit 1787 dhe në dokumentet ligjore të federalizmit, të cilët kanë kërkuar gjithmonë një president të fortë. Demokratët dhe Republikanët kanë admiruar presidentët cilët kanë treguar udhëheqje vendimtare dhe gatishmëri për të ndërmarrë veprime nëse Kongresi nuk e bën këtë.
Joe Biden teorikisht do të trashëgojë një presidencë të fuqishme, megjithatë koalicioni i tij i ndarë dhe i brishtë politik gjithashtu do të sugjerojë një presidencë që është e dobët në shumë aspekte dhe do të ketë një tundim për të qeverisur me urdhra ekzekutiv.
Është koha që Biden dhe veçanërisht, Kongresi të mendojë edhe njëherë për autoritetin e deleguar që i është dhënë presidentit.
Udhëzime më të mira ligjore për delegimin dhe ndoshta edhe më pak delegim te presidenti, janë reformat që do të ishin më në përputhje me kontrollin dhe ekuilibrat e qeverisjes që themeluesit e kushtetutës amerikane kanë për qëllim dhe në të cilat presidentët e fundit, përfshirë Donald Trump, kanë abuzuar.Përktheu Sonila Backa/abcnews.al
