Astronomët amerikanë kanë zbuluar se ekziston një aurorë e dukshme në të katër hënat e mëdha të Jupiterit: Io, Europa, Ganymede dhe Callisto. Kjo është hera e parë që aurorat zbulohen në dy të fundit, ndërsa tipare të reja të fenomenit spektakolar atmosferik u zbuluan në dy hënat e para. Aurorat ekzistojnë edhe në trupa të tjerë qiellorë, por zakonisht në gjatësi vale që syri i njeriut nuk mund t’i shohë.
Duke përdorur teleskopin optik/infra të kuqe Keck me diametër dhjetë metra në malin Maunakea të Havait, shkencëtarët që botuan në Revistën e Shkencave Planetare, të udhëhequr nga profesoresha e Institutit të Teknologjisë në Kaliforni, Kathryn de Kleer, raportuan se në të gjitha rastet aurora shkaktohet nga fushë e fuqishme magnetike gjigante e planetit gjigant Jupiter.
Aurora në katër hënat e mëdha është e ngjashme me atë në polet e Tokës, por gazrat në hënat e Jupiterit janë shumë më të holla, duke rezultuar në një aurora të kuqe të thellë që shkëlqen pothuajse 12 herë më shumë se e gjelbra që mbizotëron në hënat e Jupiterit.
Oksigjeni molekular është përbërësi bazë
Në Io, kolonat e gazit dhe pluhurit me origjinë vullkanike, me përmasa të mëdha, arrijnë një lartësi prej qindra kilometrash dhe për shkak se përmbajnë kripëra të ndryshme, ato i japin aurorës atje ngjyra shtesë, veçanërisht një shkëlqim të verdhë-portokalli që të kujton ndriçimin në qytetet e Tokës.
“Shkëlqimi i ngjyrave të ndryshme në një aurorë na tregon se nga çfarë ndoshta përbëhen atmosferat e këtyre hënave. Kemi zbuluar se oksigjeni molekular, si ajo që thithim këtu në Tokë, është ndoshta përbërësi kryesor në atmosferat e këtyre hënave të akullta,” tha de Kleer. Nga ana tjetër, ka pak prova të avullit të ujit, edhe pse tre hëna të mëdha të Jupiterit vlerësohet se përmbajnë oqeane me ujë të lëngshëm nën sipërfaqet e tyre të trasha të akullta.
Ndërsa fusha magnetike e Jupiterit ka një anim, aurorat në hënat e tij ndryshojnë në shkëlqim ndërsa planeti rrotullohet./abcnews.al
